Mỹ đang cố gắng dừng xuất khẩu dầu của Iran trong một nỗ lực buộc Tehran đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới và để hạn chế ảnh hưởng của họ ở Trung Đông.
Trung Quốc (nước đã cắt giảm nhập khẩu dầu thô từ Mỹ trong bối cảnh chiến tranh thương mại với Washington) cho biết họ phản đối các lệnh trừng phạt đơn phương và bảo vệ mối quan hệ của họ với Iran.
Trong ngày 20/8/2018, các nguồn tin trả lời Reuters rằng các khách hàng Trung Quốc mua dầu thô từ Iran đang bắt đầu chuyển lô hàng của họ sang các tàu thuộc sở hữu bởi công ty chở dầu quốc gia Iran (NITC) đối với gần như tất cả dầu nhập khẩu của họ.
Sự chuyển đổi này chứng minh rằng Trung Quốc, khách hàng mua dầu lớn nhất của Iran, muốn tiếp tục mua dầu thô từ nước này bất chấp các lệnh trừng phạt được tái áp đặt sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân quốc tế năm 2015.
Tehran đã sử dụng một hệ thống tương tự từ năm 2012 tới năm 2016 để phá hoại các lệnh trừng phạt do phương Tây dẫn đầu, mà đã hạn chế xuất khẩu bằng cách làm gần như không có bảo hiểm vận chuyển cho việc kinh doanh với Iran.
Iran, nhà sản xuất dầu lớn thứ 3 của OPEC, phụ thuộc vào doanh số bán dầu sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và EU để tạo ra phần lớn doanh thu ngân sách và giữ nền kinh tế thịnh vượng.
Mỹ đã yêu cầu các khách hàng mua dầu từ Iran cắt giảm nhập khẩu xuống bằng 0 bắt đầu trong tháng 11/2018. Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và hầu hết các nước châu Âu đã sẵn sàng giảm hoạt động với Iran.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết chính quyền của Trump đã nhận thức được kế hoạch tiếp tục hợp tác thương mại với Iran của Trung Quốc và nhấn mạnh rằng Washington hoàn toàn cam kết thực hiện các lệnh trừng phạt. Quan chức này cho biết “chúng tôi tiếp tục bàn luận về chính sách của Iran với các đối tác Trung Quốc và những hệ lụy của việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của chúng tôi”.
Tập đoàn dầu Total của Pháp, trước đây là một trong những khách hàng lớn nhất châu Âu mua dầu từ Iran, cho biết họ không có lựa chọn nhưng dừng nhập khẩu và từ bỏ các dự án tại Iran để bảo vệ hoạt động của họ với Mỹ. Trong ngày 20/8, Bộ trưởng Dầu mỏ Iran Bijan Zanganeh cho biết Total đã chính thức rời khỏi dự án khí đốt South Pars của Iran.
Total sau đó khẳng định họ đã thông báo cho chính quyền Iran rút khỏi dự án South Pars sau khi họ không đạt được sự miễn trừ khỏi các lệnh trừng phạt của Mỹ. Các quan chức Iran trước đó cho rằng CNPC của Trung Quốc có thể tiếp quản cổ phần của Total và Zanganeh cho biết tiến trình thay thế công ty của Pháp đang diễn ra.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhiều lần kêu gọi bảo vệ thỏa thuận hạt nhân Iran và bảo vệ lợi ích của các công ty EU tại Iran.
Nhưng hầu hết các công ty châu Âu đã thừa nhận rằng họ sẽ buộc phải rời khỏi Tehran vì sợ các lệnh trừng phạt và mất quyền tiếp cận các hoạt động đòi hỏi USD.
Vòng trừng phạt đầu tiên của Mỹ có hiệu lực từ ngày 7/8/2018, bao gồm việc cắt đứt quan hệ với Iran và bất kỳ doanh nghiệp nào giao dịch với Iran từ hệ thống tài chính của Mỹ. Lệnh cấm mua dầu của Iran sẽ bắt đầu trong tháng 11/2018. Các công ty bảo hiểm, chủ yếu ở Mỹ hay ở châu Âu bắt đầu giảm kinh doanh với Iran để tuân thủ các lệnh trừng phạt.
Để bảo vệ các nguồn cung của họ, công ty kinh doanh dầu mỏ nhà nước Zhuhai Zhenrong và Sinopec, nhà máy lọc dầu lớn nhất châu Á, đã kích hoạt một điều khoản trong các thỏa thuận cung cấp dài hạn với tập đoàn Dầu quốc gia Iran ( NIOC) cho phép họ sử dụng tàu chở dầu do NITC vận hành.
Giá dầu theo các thỏa thuận dài hạn đã được thay đổi thành cơ sở giao hàng tại tàu (cảng đến quy định) từ điều khoản FOB (giao hàng lên tàu tại cảng bốc hàng quy định) trước đó, nghĩa là Iran sẽ chi trả tất cả các chi phí và rủi ro của việc cung cấp dầu thô cũng như xử lý bảo hiểm.
Trong tháng 7/2018, tất cả 17 tàu chở dầu mang dầu từ Iran sang Trung Quốc được điều hành bởi NITC, theo số liệu vận chuyển của Thomson Reuters Eikon. Trong tháng 6/2018, 8 trong số 19 tàu được Trung Quốc điều hành.
Tháng trước, các tàu này nạp khoảng 23,8 triệu thùng dầu thô và khí ngưng tụ tới Trung Quốc, hay khoảng 767.000 thùng/ngày. Trong tháng 6/2018, nạp 19,8 triệu thùng hay 660.000 thùng/ngày. Trong năm 2017, Trung Quốc đã nhập trung bình 623.000 thùng/ngày, theo số liệu của hải quan.
Không rõ Iran sẽ cung cấp bảo hiểm cho việc mua dầu của Trung Quốc thế nào, với trị giá dầu mỏ 1,5 tỷ USD mỗi tháng. Bảo hiểm thường gồm bảo hiểm cho lô hàng dầu mỏ, trách nhiệm bên thứ ba và ô nhiễm.
Nguồn: VITIC/Reuters
 

Nguồn: Vinanet