Từ đầu năm đến nay, VASEP đã nhận được phản ánh của một số DN về việc nhiều nhà NK Brazil đang có nhu cầu NK cá tra từ Việt Nam nhưng không thể NK được. Theo các nhà NK Brazil, họ đã liên hệ với Bộ Nông nghiệp, Chăn nuôi và Cung ứng Thực phẩm Brazil (MAPA) nhưng cơ quan này cho biết vẫn đang chờ cơ quan quản lý của Việt Nam hoàn tất các thủ tục kỹ thuật theo yêu cầu.

Trước đó, vào ngày 19/9/2014, MAPA nhận được thông báo số 117/2014 của Bộ Nghề cá và Nuôi trồng thủy sản Brazil (MPA). Theo đó, MPA tạm thời ngừng NK thủy sản và các sản phẩm chế biến từ thủy sản hay/hoặc sản phẩm đánh bắt có xuất xứ từ Việt Nam. Nguyên nhân do Việt Nam chậm gửi Kế hoạch khắc phục các khuyến cáo mà MPA đưa ra sau khi thực hiện chuyến thanh tra thủy sản nuôi tại Việt Nam vào tháng 3/2013. MPA yêu cầu MAPA tạm ngừng cấp giấy phép nhập khẩu mới đối với thủy sản và các sản phẩm chế biến từ thủy sản hay/hoặc sản phẩm đánh bắt có xuất xứ từ Việt Nam. Giấy phép nhập khẩu đã được cấp trước đó không nằm trong lệnh tạm ngừng nhập khẩu này, mà có thể được sử dụng cho đến hết thời hạn đã ghi.

Được biết, từ tháng 9/2014, Brazil đã yêu cầu Bộ NN&PTNT Việt Nam phải gửi một loạt các báo cáo như báo cáo khắc phục đối với các khuyến cáo của MPA, báo cáo kế hoạch phòng chống dịch bệnh khẩn cấp... Tất cả các báo cáo này đã được gửi tới cơ quan thẩm quyền của Brazil. Tuy nhiên, cơ quan thẩm quyền Brazil không đồng ý và yêu cầu làm lại báo cáo kế hoạch phòng chống dịch bệnh khẩn cấp. Cục Thú y thuộc Bộ NN&PTNT Việt Nam đã sửa sửa theo như yêu cầu của cơ quan thẩm quyền Brazil và gửi lại báo cáo kế hoạch phòng chống dịch bệnh khẩn cấp. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại MAPA vẫn đang xem xét và chưa có ý kiến phản hồi về bản báo cáo này. Do vậy, việc mở cửa thị trường này tiếp tục phải chờ đợi.

Đã gần nửa năm các DN Việt Nam chưa được XK cá tra trở lại vào thị trường này. XK cá tra Việt Nam sang Brazil trong những năm gần đây luôn tăng trưởng mạnh, có nhiều thời điểm mức tăng trưởng lên tới trên 3 con số. Brazil luôn nằm trong top 8 thị trường NK cá tra lớn nhất của Việt Nam, nhưng đến cuối năm 2014 Brazil đã không còn trong 8 thị trường NK cá tra lớn nhất của Việt Nam nữa. Các DN Việt Nam vẫn lo lắng với quyết định đình chỉ giấy phép NK bất ngờ của Brazil. Do vậy, DN mong muốn Bộ NN&PTNT cần có giải pháp cụ thể hơn nữa để tháo gỡ, hỗ trợ DN XK sang thị trường này. 

Brazil là thị trường rộng lớn, với hơn 190 triệu người tiêu dùng rất ưa chuộng sản phẩm thuỷ sản nói chung và cá tra Việt Nam nói riêng. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, XK thủy sản sang Brazil trong năm 2014 đạt giá trị 124,975 triệu USD, tăng 1,54% so với năm 2013, trong đó cá tra chiếm 98% tổng giá trị XK thủy sản Việt Nam đạt 122,970 triệu USD, tăng 0,92% so với năm 2013.

Việt Nam hiện là nước XK thủy sản (mã HS03) lớn thứ 4 vào Brazil, nhưng lại là nước XK phile cá tra đông lạnh lớn thứ 2 trong nhóm hàng phile cá đông lạnh (mã HS0304) vào Brazil.

Được biết, để XK cá tra vào Brazil thì phải được cơ quan thẩm quyền Brazil đánh giá, sau đó được vào danh sách DN được công nhận đủ điều kiện XK thuỷ sản sang thị trường này. Bên cạnh đó, DN được phép XK thuỷ sản vào thị trường Brazil phải làm thủ tục với cơ quan Thanh tra sản phẩm có nguồn gốc từ động vật của Brazil để thông qua trước đối với nhãn hiệu và thông tin tóm tắt về quy trình sản xuất thuỷ sản. Ngoài ra, nhà NK phải có giấy phép NK từ cơ quan chức năng Brazil.

Nhập khẩu phile cá tra Việt Nam và cá da trơn đông lạnh của Brazil (ĐVT: tấn)
Nước
Năm 2012
Năm 2013
Năm 2014
Việt Nam
12.400
22.858
45.686
Trung Quốc
26
0
0
Tây Ban Nha
17
0
0
Nguồn: Vasep