Đối với những người kinh doanh vận tải và ngũ cốc, năm 2020 được ví như một chuyến đi tàu lượn siêu tốc. Việc ngừng hoạt động trong quý II đã khiến nhu cầu đối với một số sản phẩm làm từ ngũ cốc tăng đột biến.
Khi người tiêu dùng tích trữ và mua sắm các loại hàng hóa cụ thể, bao gồm cả các loại bột đặc biệt. Nhu cầu kinh tế toàn cầu nói chung đối với hầu hết các mặt hàng đều giảm mạnh, và giá cước vận chuyển hàng của hãng hàng không vận chuyển thời gian và giao ngay cũng giảm theo.
Trong nửa cuối năm nhu cầu quay trở lại, khiến chi phí vận chuyển tăng cao vào mùa hè. Đối với các tàu cỡ lớn, điều này phần lớn giảm trong quý IV, nhưng khối lượng nông sản lớn đã giúp hỗ trợ giá cho các tàu từ loại panamax trở xuống - những con tàu chuyen cho việc vận chuyển buôn bán ngũ cốc và đậu tương.
Hiệp hội vận tải biển Bimco cho biết: Hỗ trợ cho các tàu cỡ trung trong những tháng cuối năm, vận chuyển xuất khẩu đậu tương của Mỹ, đã đạt kỷ lục trong những tháng đầu tiên của mùa xuất khẩu. Doanh số bán hàng vượt trội trong mùa hè đạt 30,1 triệu tấn - và kỷ lục có thể bị phá vỡ.
Trên thực tế, xuất khẩu đậu tương từ châu Mỹ sang Trung Quốc được các chủ tàu ủng hộ hoan nghênh sự ủng hộ trong suốt cuối năm 2020, trong khi xuất khẩu ngũ cốc từ Biển Đen và các quốc gia có xuất xứ Bắc bán cầu khác đã tạo thêm sức ép.
Với xuất khẩu đậu tương tăng mạnh từ Brazil và Mỹ, Trung Quốc đã nhập khẩu tổng cộng 83,2 triệu tấn đậu tương, cao hơn 168 tải panamax - xấp xỉ 75.000 tấn mỗi tải - nhiều hơn trong 10 tháng đầu năm ngoái. Do quãng đường đi biển dài từ Brazil, Mỹ đến Trung Quốc, nhu cầu hàng tấn-dặm tăng lên là đáng kể.
Các nhà xuất khẩu ngũ cốc khác ở Bắc bán cầu cũng đã cung cấp thêm các chuyến hàng cho những con tàu này. Tính đến thời điểm hiện tại, xuất khẩu ngũ cốc do tàu panamax và supramax vận chuyển ra khỏi Biển Đen đến với Nga và Ukraine đã tăng 25,4%, đây là những động lực lớn.
Biến động giá
Tất cả những điều này đã được phản ánh trong giá cước vận chuyển của các hạng tàu khác nhau trong năm nay.
Cụ thể, về chi phí vận chuyển ngũ cốc, Chỉ số vận chuyển ngũ cốc và hạt có dầu IGC đạt 117 vào ngày 24 /11, tăng khoảng 17 điểm so với một năm trước đó và cao hơn nhiều so với mức 72 điểm được ghi nhận vào tháng 5 tại chiều cao của khóa toàn cầu.
Ảnh hưởng của dịch COVID-19
Alexander Karavaytsev, nhà kinh tế ngũ cốc quốc tế, cho biết, các tác động do COVID-19 gây ra đã hạn chế dòng chảy ngũ cốc toàn cầu vào năm 2020 ngoại trừ một số sự chậm trễ ở cảng và biên giới.
Ông cho biết các chuyến hàng ngũ cốc/hạt có dầu hoạt động bình thường trong thời kỳ đại dịch, và ở nhiều quốc gia không bị hạn chế vận chuyển bởi COVID-19, mặc dù các biện pháp kiểm dịch trên diện rộng đã làm chậm tốc độ xử lý.
Ông cho biết thêm: Cũng có một số gián đoạn ban đầu đối với chuỗi cung ứng nội địa, ví dụ như ở Argentina, khi các hạn chế vận tải được đưa ra vào đầu cuộc khủng hoảng, nhưng những vấn đề đó đã được giải quyết khá nhanh chóng.
Hiệu quả của chuỗi cung ứng nông nghiệp ngay cả khi đang xảy ra đại dịch đã thể hiện rõ trong việc xuất khẩu đậu tương từ Mỹ và Brazil sang Trung Quốc ngày càng tăng. Đó là bản chất của “nhu cầu tăng cao” khiến giá cả tăng vọt, và cơ sở hạ tầng, hậu cần hiện đang chịu áp lực ở một số vùng nội địa cảng.
Các chuyến hàng lớn đậu nành và ngô, bao gồm cả sang Trung Quốc, đã dẫn đến khả năng bốc xếp đặc biệt thắt chặt tại các cảng của Mỹ trong những tháng gần đây.
Khung cảnh cho năm 2021
Năm 2021 chắc chắn sẽ mang lại nhiều biến động hơn cho các nhà vận chuyển ngũ cốc. Các nhà phân tích kỳ vọng nền kinh tế toàn cầu đang được cải thiện, vắc xin COVID-19, chính sách thương mại của Trung Quốc và tổng thống mới của Mỹ trong Nhà Trắng sẽ tác động đến hoạt động buôn bán số lượng lớn cũng như xuất khẩu ngũ cốc và đậu tương của Mỹ theo một cách nào đó trong năm tới.
Quan hệ thương mại Mỹ - Trung
Theo thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung giai đoạn một, Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ do Mỹ sản xuất trong các năm 2020 và 2021. Tuy nhiên, bất chấp việc mua đậu tương tăng mạnh gần đây, Trung Quốc vẫn không đạt được cam kết của mình. Liệu một chính quyền mới của Mỹ có thể khuyến khích Trung Quốc tích trữ hàng hóa xuất khẩu của Mỹ vào năm 2021 để đáp ứng các cam kết của họ?
Các cam kết đặt ra trong hiệp định khó được đáp ứng trong năm nay và với chính quyền mới vào năm sau, điều này đặt ra câu hỏi là hiệp định sẽ hỗ trợ bao nhiêu cho hàng xuất khẩu của Mỹ vào năm 2021?. Ngoài ra, do đàn lợn ở Trung Quốc giảm sau đợt tiêu hủy lợn ồ ạt để đối phó với dịch tả lợn châu Phi, tốc độ tăng trưởng cao của nhập khẩu đậu tương trong năm nay cho thấy họ đang tích trữ, điều này vẽ ra một bức tranh đáng lo ngại cho năm tới.
MSI, tuy nhiên, kỳ vọng nhiệm kỳ chủ tịch của Biden sẽ tích cực cho thương mại trên cơ sở Biden “ủng hộ một chương trình thương mại ít bảo hộ hơn so với chính quyền trước đó,” mặc dù nhà phân tích thừa nhận rằng sự thay đổi triệt để khó có thể xảy ra trong ngắn hạn.
Trung Quốc áp thuế
Vào cuối năm 2020, việc Trung Quốc chặn nhập khẩu than từ Australia. Không chỉ các đơn đặt hàng mới bị hủy bỏ mà các tàu đang chờ dỡ hàng cũng phải đối mặt với sự chậm trễ kéo dài ở Trung Quốc. Tính đến giữa tháng 11, có 133 tàu hàng khô đang chờ dỡ hàng tại các cảng của Trung Quốc, 59 trong số đó đã chờ từ 20 ngày trở lên, một số tàu đã chờ đợi từ tháng Sáu.
Xuất khẩu than sẽ là yếu tố then chốt trong năm 2021. Mặc dù rất nhiều than được vận chuyển từ Australi đến Trung Quốc được chuyển trên các tàu cỡ lớn, nhưng luôn có tác động đối với các tàu nhỏ hơn - đặc biệt là các tàu panamax - về mặt tổng công suất khả dụng khi các tàu về cơ bản được đưa ra khỏi hệ thống do các cảng bị ùn ứ.
Năm tới, Trung Quốc có thể thay thế than của Australi bằng việc mua từ các nhà cung cấp thay thế. Vị trí của các nhà cung cấp đó và tác động của nhu cầu hàng tấn trên thị trường tiếp theo có thể là một yếu tố quan trọng trong nhu cầu tàu tổng thể trong năm tới.
Trong ngắn hạn, sự chậm trễ trong việc dỡ hàng làm giảm nguồn cung tàu, làm tăng nhu cầu đối với tàu không bị ràng buộc và hỗ trợ một chút cho thị trường hàng rời khô, Bimco lưu ý.
Triển vọng vận chuyển ngũ cốc
Xuất khẩu ngũ cốc cũng sẽ có ảnh hưởng đến thị trường vận chuyển vào năm 2021. Khối lượng ngũ cốc đã “hỗ trợ tốt” cho vận chuyển hàng rời khô vào năm 2020 và họ kỳ vọng tăng trưởng buôn bán ngũ cốc sẽ tiếp tục trong 5 năm tới.
Sharan nói: Trong 5 năm qua, xuất khẩu ngũ cốc đã tăng 2,3% mỗi năm và họ kỳ vọng điều đó sẽ tiếp tục diễn ra. Đó là một mặt hàng thiết yếu và xuất khẩu vẫn diễn ra ngay cả khi có tác động kinh tế tiêu cực rộng hơn.
Về nhu cầu tổng thể đối với vận tải, Sharan kỳ vọng thị trường vận tải hàng rời khô sẽ phục hồi vào năm 2021 với khối lượng vận chuyển tăng 4,8% trong năm tới sau khi ký hợp đồng 2,4% vào năm 2021. Ông dự đoán đội tàu chở hàng rời sẽ chỉ tăng thêm 2,3% trong năm tới, mức sẽ đánh dấu mức tăng công suất thấp nhất kể từ đầu thế kỷ này.
Kết quả, theo hầu hết các nhà phân tích, có thể là chi phí vận chuyển cao hơn cho các nhà kinh doanh ngũ cốc vào năm 2021.
 

Nguồn: VITIC/Reuters