Là thủ phủ sản xuất muối ở Khánh Hòa, riêng phường Ninh Diêm, thị xã Ninh Hòa diện tích trồng muối thủ công của diêm dân nơi đây đã gần 100ha, nhưng không khí sản xuất không sôi động, ảm đạm, vắng vẻ và ít thấy muối thành phẩm.
Khi hỏi diêm dân nơi đây được biết, vụ muối năm 2019 lại bị mất mùa, do trời mưa liên tục khiến nước biển bị nhạt, chẳng làm được. Tại một tổ sản xuất có 11 lao động nhận khoán 1 ha muối của hợp tác xã muối 1/5 Ninh Diêm, với chỉ tiêu 15 tấn muối/người, tương đương 165 tấn muối/vụ, tuy nhiên từ đầu năm đến nay tổ này mới chỉ sản xuất hơn 10 tấn.
Không chỉ sản xuất khó khăn do ảnh hưởng thời tiết, mà giá muối hiện cũng thấp, dao động khoảng 600 nghìn đồng/tấn nên không kích thích được diêm dân ra đồng.
Với mức giá 600 nghìn đồng/tấn, nhiều diêm dân cho biết càng sản xuất thì càng lỗ. Vì ở đây các tổ chức sản xuất muối đều người lớn tuổi nên phải mướn công gánh ngoài. Thực tế, nhiều tổ sản xuất phải bù lỗ, cụ thể mỗi người bỏ ra từ 20 – 30 nghìn, thậm chí lên đén 50 nghìn vì chi phí mướn công gánh muối tăng cao.
Cụ thể, hiện gánh muối đã lên đến 240-250 nghìn đồng/công (thời gian gánh 3 tiếng từ 2 giờ chiều đến 5 giờ chiều). Vì vậy diêm dân không dám làm mạnh, cứ trên 5 ngày mới cào một mẻ. Còn trước đây muối có giá chịu khó chăm sóc ruộng thường xuyên thì chỉ 3-4 ngày đã cào một mẻ.
Theo một diêm dân chia sẻ, để sản xuất có lãi, giá muối ít nhất khoảng 1 triệu đồng/tấn. Nếu giá từ 800 – 900 nghìn đồng/tấn thì chỉ hòa vốn, lấy công làm lãi.
Cũng theo các diêm dân, đây là năm thứ 4 liên tiếp họ sản xuất muối thủ công thua lỗ. Vấn đề này được ông Trương Công Hiến, Giám đốc hợp tác xã muối 1/5 Ninh Diêm xác nhận và cho biết, toàn hợp tác xã hiện có trên 80 ha ruộng muối sản xuất thủ công, với khoảng 500 xã viên.
Năm 2016, hợp tác xã lỗ nặng, không chỉ giá muối thấp (khoảng 380 ngàn đồng/tấn), mà tổng sản lượng cả vụ chỉ đạt 33% kế hoạch đề ra. Năm 2017, hợp tác xã bỏ ra hơn 300 triệu đồng cải tạo ruộng muối nhưng đành mất trắng hoàn toàn. Bởi cứ cải tạo xong, trời lại đổ mưa nên chẳng làm được gì. Đến năm 2018, sản lượng cả vụ hợp tác xã cũng chỉ đạt 37%. Còn vụ muối năm nay diêm dân chỉ mới sản xuất được trên 100 tấn, trong khi thời gian còn lại khung thời vụ không còn bao nhiều nữa.
Nếu thời tiết thuận lợi may lắm chúng tôi sẽ sản xuất được khoảng 1.500 tấn nữa. Như vậy, sản lượng cả vụ muối chúng tôi chỉ đạt gần 2.000 tấn, trong khi chỉ tiêu là 8.500 tấn.
Nghề làm muối vất vả vô cùng, vậy mà tình trạng mất giá những năm gần đây cứ ám ảnh diêm dân. Bởi sau vụ thất bát có không ít diêm dân chán nản, bỏ đồng muối chuyển sang làm nghề khác.
Một diêm dân nơi đây cho biết, bây giờ không ai còn chú tâm làm nghề muối. Nếu bám nghề có mà chết đói, cho nên ngoài làm muối chúng tôi còn làm thêm nhiều nghề khác. Mặt khác, một thực trạng đáng báo động là nghề muối sản xuất thủ công nơi đây là trung niên trở lên, không có thanh niên kế nghiệp.
Ông Trương Công Hiến, Giám đốc hợp tác xã muối 1/5 Ninh Diêm cũng xác nhận thành viên hợp tác xã nhỏ nhất cũng 45 tuổi, còn đa số từ 50-60 tuổi trở lên. Vì vậy các tổ làm muối phải thuê mướn công gánh nhiều là diêm dân phải bù lỗ vì giá muối thấp.
Trước thực trạng làm muối liên tiếp thua lỗ mà nguyên nhân chính là giá thấp, diêm dân nơi đây mong muốn, nhà nước có chính sách hỗ trợ, nhất là hỗ trợ đầu ra để giá muối ổn định hơn.
Nguồn: VITIC/ Báo Nông nghiệp Việt Nam

Nguồn: Vinanet