Hiệp định thương mại Việt - Mỹ: Cơ hội vàng mở rộng thị trường xuất khẩu

Với cơ chế ưu đãi thuế 0% cho nhiều nhóm hàng chủ lực, hàng hóa Việt Nam có cơ hội vươn xa, tăng sức cạnh tranh trên thị trường Mỹ và thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Cuối tuần qua, Việt Nam và Mỹ đã thống nhất về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, nhằm tăng cường quan hệ kinh tế song phương và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho hàng xuất khẩu của nhau.

Theo nội dung được thống nhất, Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ. Ngược lại, Mỹ duy trì mức thuế đối ứng 20% như quy định tại Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ngày 2/4/2025 (đã sửa đổi) đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, đồng thời xác định danh mục Phụ lục III của Sắc lệnh số 14356 ngày 5/9/2025 để một số sản phẩm được hưởng thuế 0%.

Điểm nổi bật của Hiệp định là cơ chế ưu đãi thuế 0% cho nhóm ngành hàng mà Mỹ đánh giá Việt Nam có định hướng phát triển tương đồng, gồm: dệt may, da giày, đồ gỗ, linh kiện điện tử... Khi được hưởng thuế suất này, hàng Việt sẽ tăng sức cạnh tranh đáng kể tại thị trường Mỹ - vốn là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam hiện nay.

TS Bùi Quý Thuấn, Trưởng ban Nghiên cứu Liên Chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), nhận định: “Đây là một bước ngoặt mang tính chiến lược trong quan hệ thương mại và đầu tư, tạo nền tảng mở rộng hợp tác sang công nghệ cao, năng lượng và kinh tế số.” Ông cho rằng, hiệp định sẽ góp phần thúc đẩy minh bạch thị trường, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và phát triển bền vững.

Từ góc nhìn quốc tế, TS Hồ Quốc Tuấn, giảng viên cao cấp Đại học Bristol (Anh), đánh giá thỏa thuận này tương tự các mô hình mà Mỹ ký với Anh và một số quốc gia ASEAN. Ông lưu ý, Việt Nam cần tiếp tục đàm phán sâu về các rào cản phi thuế quan, nhất là thuế dịch vụ, để tận dụng tối đa lợi thế từ hiệp định.

Các chuyên gia và doanh nghiệp đều cho rằng hiệp định mở ra “cơ hội vàng” cho hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. TS Bùi Quý Thuấn phân tích, nếu hàng Việt được hưởng thuế 0%, Việt Nam không chỉ củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, mà còn trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn cho dòng vốn FDI từ Mỹ và châu Âu đang có xu hướng rời Trung Quốc.

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam, cho rằng tuyên bố chung không chỉ là thỏa thuận thương mại, mà còn là cam kết chiến lược dài hạn. Đây là cơ hội để doanh nghiệp điện tử trong nước tăng cường hợp tác, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, hướng tới sản xuất linh kiện, module hoàn chỉnh và nâng cao tỉ lệ nội địa hóa.

Trong khi đó, ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP Hồ Chí Minh (HAWA) nhận định: ngành gỗ Việt có thể thích ứng với mức thuế 20% hiện tại, nhưng nếu được giảm về 0%, sức cạnh tranh sẽ tăng mạnh. Ông đề xuất doanh nghiệp chuyển mô hình hợp tác theo chuỗi cung ứng, thậm chí liên kết đầu tư cùng đối tác Mỹ để tận dụng lợi thế hai bên.

Riêng với ngành tôm, TS Hồ Quốc Lực, nguyên Chủ tịch VASEP, bày tỏ kỳ vọng mức thuế 20% hiện nay có thể giảm xuống 15%, giúp doanh nghiệp thủy sản giữ vững và mở rộng thị trường Mỹ.

Với ngành rau quả, ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết 9 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả sang Mỹ đạt 407 triệu USD, tăng 60% so với cùng kỳ, cho thấy nhu cầu rất cao và dư địa phát triển lớn khi thuế giảm.

Bộ Công thương khẳng định sẽ theo dõi sát các diễn biến chính sách thuế quan từ Mỹ, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kiểm soát chặt chẽ xuất xứ hàng hóa, tránh gian lận thương mại và tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt phát huy tối đa lợi thế.

Trong bối cảnh Việt Nam và Mỹ đã nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện, Hiệp định thương mại đối ứng sắp được ký kết không chỉ mở rộng cánh cửa xuất khẩu, mà còn tạo nền tảng đưa hàng Việt vươn tầm toàn cầu - một bước tiến lớn trên hành trình hội nhập sâu rộng, phát triển bền vững và khẳng định vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị kinh tế thế giới.