Sau giai đoạn khó khăn, ngành thép đang đón những tín hiệu lạc quan thời gian gần đây. Tổng lợi nhuận các doanh nghiệp thép trên sàn chứng khoán có quý thứ 2 liên tiếp tăng trưởng so với quý trước. Theo ước tính trong quý 4/2023, tổng lợi nhuận ngành thép đạt khoảng 2.500 tỷ đồng, tăng 22% so với quý 3 trước đó và khả quan hơn nhiều so với mức âm hơn 5.000 tỷ cùng kỳ 2022. Đây cũng là mức cao nhất trong vòng 6 quý trở lại đây.
So với cùng kỳ 2022, hầu hết các doanh nghiệp thép đều ghi nhận lợi nhuận hồi phục mạnh mẽ, đặc biệt là Hòa Phát (HPG) với lãi ròng tăng gần 5.000 tỷ. Nhiều doanh nghiệp khác cũng có lợi nhuận hồi phục hàng trăm tỷ so với quý cuối năm 2022 có thể kể đến như Hoa Sen (HSG), Nam Kim (NKG), VNSteel (TVN), Tôn Đông Á (GDA),…
Tuy nhiên, so với quý 3/2023, đa phần các doanh nghiệp thép đều đã chững lại đà hồi phục. Hoa Sen ghi nhận lợi nhuận quý 4/2023 (quý 1 niên độ tài chính 2023-24) giảm mạnh đến 76% so với quý liền trước. Pomina (POM) và SMC thậm chí còn báo lỗ nặng, đều hơn 300 tỷ đồng. VNSteel giảm lỗ đáng kể nhưng vẫn chưa thể có lợi nhuận dương trở lại.
Trong bối cảnh đó, Hòa Phát là điểm sáng hiếm hoi khi doanh nghiệp đầu ngành thép lãi ròng quý 4/2023 lên đến gần 3.000 tỷ đồng, tăng 48% so với quý trước và là mức cao nhất trong vòng 6 quý. Vì thế, không quá khi cho rằng Hòa Phát gánh cả lợi nhuận ngành thép trong quý cuối năm 2023.
Tồn kho ở mức thấp
Tốc độ hồi phục chậm lại trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp thép vẫn thận trọng khi duy trì một lượng tồn kho thấp dù xu hướng giá có phần tích cực hơn quý trước. Theo thống kê, tổng giá trị tồn kho của ngành thép tính đến cuối năm 2023 vào khoảng 66.000 tỷ đồng (bao gồm trích lập dự phòng giảm giá), giảm nhẹ so với quý 3 trước đó.
Như vậy, các doanh nghiệp thép đã có 5 quý duy trì giá trị hàng tồn kho quanh mức 65.000-70.000 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với giai đoạn trước. Đặc biệt, con số này đã giảm khoảng 50.000 tỷ so với thời kỳ đỉnh cao hồi giữa năm 2022.
Bộ 3 Hòa Phát, Hoa Sen và Nam Kim tiếp tục tăng tích trữ tồn kho tuy nhiên mức tăng không lớn. "Anh cả" Hòa Phát là cái tên ghi nhận tồn kho tăng mạnh nhất trong quý cuối năm 2023 nhưng giá trị cũng chưa đến nghìn tỷ. Ngược lại, đa phần các doanh nghiệp top sau đều ghi nhận sự sụt giảm mạnh tồn kho so với quý trước.
VNSteel, Tôn Đông Á, Pomina, SMC, Thép Tiến Lên (TLH), Tisco (TIS) đều có giá trị hàng tồn kho giảm hàng trăm tỷ. SMC là doanh nghiệp có tồn kho giảm mạnh nhất với giá trị hơn 400 tỷ (~22%) so với quý trước. Đây là lần đầu tiên doanh nghiệp này đưa giá trị hàng tồn kho về dưới nghìn tỷ sau nhiều năm.
Nhu cầu và giá kỳ vọng phục hồi mạnh
Các doanh nghiệp thép duy trì tồn kho thấp trong khi giá thép đã có dấu hiệu đảo chiều tăng trở lại vào cuối năm ngoái. Tại thị trường Trung Quốc, giá thép thanh vằn có thời điểm đã tăng khoảng 10% và có thời điểm gần chạm mức 4.000 CNY/tấn vào cuối năm ngoái. Dù đã chững lại thời gian gần đây nhưng nhìn chung mặt bằng giá thép đã cao hơn tương đối so với giữa năm ngoái. Tại thị trường trong nước, giá thép xây dựng cũng có dấu hiệu phục hồi sau khi chạm đáy vào tháng 9.