Thượng viện Mỹ hôm qua 24/6 chính thức thông qua dự luật xúc tiến thương mại (TPA) hay trao quyền đàm phán nhanh cho Tổng thống Barack Obama với 60 phiếu thuận, 38 phiếu chống. Dự luật sẽ được trình Tổng thống Obama ký thông qua thành luật.
Cũng trong ngày hôm qua, Thượng viện thông qua Chương trình hỗ trợ điều chỉnh thương mại (TAA) cho phép hỗ trợ lao động Mỹ bị ảnh hưởng bởi các hiệp định thương mại tự do. TAA sẽ được trình Hạ viện bỏ phiếu lần cuối vào hôm nay 25/6. Các Hạ nghị sỹ Dân chủ phát tín hiệu cho biết họ ủng hộ TAA mặc dù đã bác bỏ dự luật này 2 tuần trước đó.
TPA qua ải Quốc hội Mỹ có thể coi là chiến thắng đột phá của ông Obama trong nhiệm kỳ cuối. TPA được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh quá trình đàm phán TPP giữa Mỹ và 11 quốc gia khác.
Tuy nhiên, các quan chức tham gia đàm phán vẫn hoài nghi về triển vọng các nhà đàm phán có thể nhanh chóng hoàn tất đàm phán TPP ngay lập tức sau khi Quốc hội Mỹ thông qua TPA.
Đại sứ Chile, Singapore và Peru cảnh báo, thông qua TPA không có nghĩa có thể hoàn tất đàm phán TPP ngay tức thì bởi các bên vẫn còn bất đồng trong một số vấn đề đòi hỏi đàm phán ở cấp độ chính trị cao nhất. Trong số những vấn đề còn tồn đọng có vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ, thời gian dỡ bỏ thuế quan.
Theo nguồn thạo tin, sau khi Quốc hội Mỹ thông qua TPA sẽ là vòng đàm phán mới giữa Mỹ và Nhật Bản, tiếp đến là cuộc họp cấp bộ trưởng TPP nhằm hoàn tất thỏa thuận. Cuộc họp cấp bộ trưởng có thể chỉ đạt được thỏa thuận về nguyên tắc và do đó các vấn đề kỹ thuật như nguyên tắc xuất xứ phải thảo luận ở các cuộc họp sau ở cấp thấp hơn.
Các nước tham gia đàm phán TPP đã chính thức bàn về khả năng hoàn tất đàm phán và ký thông qua nhân Đại hội đồng đồng Liên hợp quốc vào giữa tháng 9 hoặc dịp Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á Thái Bình Dương (APEC) ngày 18-19/11 tới tại Philippines.
Tuy nhiên, các nước tham gia đàm phán TPP đã để mất cơ hội ký kết thỏa thuận tại cuộc họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc bởi theo dự luật quyền đàm phán nhanh, Tổng thống Obama phải thông báo nội dung đàm phán lên Quốc hội 90 ngày trước khi ký. Nghĩa là, ông Obama sẽ phải thông báo lên Quốc hội vào giữa tháng 6 này. Nếu lãnh đạo TPP muốn ký thỏa thuận tại APEC thì ông Obama phải thông báo Quốc hội vào giữa tháng 8. Hơn nữa thông qua TPP sau khi hoàn tất đàm phán cũng có thể là một quá trình dài nữa.

Minh Phương
Theo NYTimes, Inside Trade