Thị trường mới nổi chao đảo vì Trung Quốc

Tại Indonesia, than xuất sang Trung Quốc vẫn ùn ứ tại cảng. Trong khi đó ở Nam Phi, các mỏ vốn phục vụ nhu cầu tiêu thụ khổng lồ của Trung Quốc đến nay cũng bắt đầu phải sa thải dần nhân công. Trên thị trường tài chính, nhà đầu tư hoảng loạn rút lui.

Trong ngày thứ Hai đen tối (24/8), các đồng tiền của Nga, Indonesia, Nam Phi, Brazil và nhiều quốc gia xuất khẩu hàng hóa khác xuống thấp nhất nhiều năm so với USD, thị trường chứng khoán cũng đồng loạt lao dốc.

Nội tệ yếu khiến các nước này rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan: Hoặc nâng lãi suất để bảo vệ nội tệ nhưng nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng do thắt chặt tín dụng; hoặc để nội tệ mất giá, lạm phát giảm làm xói mòn ngân sách của hộ gia đình. Trong khi đó, các khoản nợ bằng USD trở thành gánh nặng lớn hơn cho nhiều chính phủ và doanh nghiệp.

Vấn đề Trung Quốc khiến giá các hàng hóa xuất khẩu của Nga – nguồn thu chính của nước này đồng loạt lao dốc. Rúp suy yếu, lạm phát trên 15% đồng nghĩa với việc ngân hàng trung ương Nga còn rất ít dư địa để hạ lãi suất nhằm vực dậy nền kinh tế tăng trưởng âm 4,6% trong quý II vừa qua. Nga để rúp rơi tự do sau khi đã dành gần 80 tỷ USD dự trữ ngoại hối để hỗ trợ nội tệ.

Không chỉ Nga, nhiều thị trường mới nổi khác cũng là nạn nhân của Trung Quốc bởi các nền kinh tế này phụ thuộc vào xuất khẩu sang Trung Quốc. Tại Thái Lan – thị trường cung cấp cao su lớn cho các nhà máy sản xuất lốp xe Trung Quốc, ông Perk Lertwangpong, cựu chủ tịch Hiệp hội hợp tác xã cao su dự đoán xuất khẩu cao su của nước này sẽ giảm 1/5 so với năm ngoái.

Indonesia – thị trường cung cấp than đá, khoáng sản và dầu cọ cho Trung Quốc – cũng chứng kiến nội tệ rupiah mất giá 12,5% kể từ đầu năm, xuống thấp nhất kể từ khủng hoảng tài chính 1997. Thị trường chứng khoán Indonesia cũng giảm hơn 20%.

Sau 15 năm hưởng lợi từ sự bùng nổ của Trung Quốc, đến nay Mỹ Latinh – nguồn cung các hàng hóa như đậu tương, đồng và quặng sắt lớn cho Trung Quốc, cũng bắt đầu nếm trải mất mát. Nội tệ của Mexico, Colombia – hai quốc gia xuất khẩu dầu lớn đồng loạt xuống thấp kỷ lục trong phiên đầu tuần này. Trong vòng 1 năm qua, peso của 2 quốc gia này đồng loạt giảm 23% và 60% trong khi real Brazil giảm gần 36%.

Tại Nam Phi, đồng rand xuống thấp nhất từ trước đến nay, dưới ngưỡng 14 rand/USD. Ngân hàng trung ương nước này tuyên bố sẽ can thiệp hơn nữa vào thị trường ngoại hối nếu cần thiết để đảm bảo các điều kiện thị trường.

Tuy nhiên, ở khía cạnh ngược lại, nội tệ suy yếu có thể là điều kiện thuận lợi cho các nước có ngành sản xuất phát triển phục vụ xuất khẩu. Hay nói cách khác, xe hơi Mexico, hoa Colombia, hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ Latinh sẽ rẻ hơn do đó sẽ có sức cạnh tranh lớn hơn.

Bộ trưởng thương mại Indonesia Tom Lembong cho rằng, tình hình căng thẳng hiện tại có thể sẽ thúc đẩy nỗ lực của Indonesia giảm phụ thuộc vào tài nguyên, và hiện tại Indonesia để thị trường tự điều chỉnh bất chấp rupiah thấp nhất 17 năm.