Trong khuôn khổ Hội nghị, ông Ngô Thế Hiên, Giám đốc Trung tâm Tin học và Thống kê đã trình bày về hiện trạng Hệ thống thông tin thị trường (TTTT) nông nghiệp và khuyến nghị khung hệ thống thông tin thị trường mới.
Hiện nay, nhiều cơ quan đơn vị, tổ chức, Bộ/ngành đã thực hiện công tác thu thập giá cả thị trường và phổ biến TTTT trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nội dung thông tin khá phong phú và tin cậy, đáp ứng được công tác chỉ đạo, quản lý điều hành. Hệ thống thông tin hiện đã được thực hiện trực tuyến qua môi trường Internet, đã xây dựng phần mềm dùng chung, sử dụng từ Trung ương đến địa phương, vì vậy công tác lưu trữ, chia sẻ thông tin khá thuận lợi.
Tuy nhiên, công tác thu thập thông tin thị trường còn chồng chéo, chưa có sự kết nối giữa các cơ quan quản lý, chưa tận dụng được các nguồn lực nên hệ thống còn mang tính đơn lẻ. Hệ thống thông tin còn thiếu nhiều loại thông tin và địa điểm thông tin; sản phẩm thông tin chưa được phân tích sâu và chưa mang tính dịch vụ thông tin; công nghệ ứng dụng còn lạc hậu; công tác phổ biến thông tin còn nghèo nàn, thiếu tính đa dạng; nguồn lực còn ít, chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước. Về khuyến nghị hệ thống TTTT giai đoạn mới, mô hình hệ thống này cần có sự chia sẻ thông tin giữa các Bộ/ngành và giữa các cơ quan trong Bộ NN & PTNT; Công nghệ ứng dụng của Hệ thống TTTT nông sản mới là Hệ thống thu thập TTTT dựa trên cộng đồng – công nghệ ảo hóa và có tính mở cao. Để tránh sự chồng chéo và lãng phí nguồn lực, Nhà nước cần ban hành văn bản chính sách quy định rõ ràng về cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các Bộ/ngành; xây dựng Tổ/ban chuyên gia ngành hàng với sự tham gia của các cơ quan chuyên ngành, thực hiện tốt công tác phân tích và dự báo chuyên sâu về thị trường nông sản dưới sự quản lý của Bộ NN & PTNT; Các Sở NN & PTNT nên thành lập phòng/ban hoặc trung tâm với chức năng về cung cấp, phân tích thông tin thị trường, từ đó cơ quan này có nhiệm vụ kết nối với cơ quan trung ương cung cấp thông tin về thị trường nông sản. Hệ thống TTTT cần được xã hội hóa với sự tham gia của tổ chức tư nhân/phi chính phủ.
Theo ông Phạm Quang Diệu, đại diện Agromonitor, trong bối cảnh hội nhập với quy mô của ngành nông nghiệp và thị trường luôn biến động, hệ thống TTTT nông sản phải thật sự đáng tin cậy. Nhu cầu về TTTT nông sản ở mức cao, nhưng sự cung cấp thông tin còn hạn chế cả về phía dịch vụ công và tư, đầu tư của Nhà nước chưa tương xứng với vị thế cần có của hệ thống TTTT nông sản. Hệ thống TTTT hiện nay chưa phản ánh được đầy đủ biến động thị trường, thương mại, thương mại tiểu ngạch, thiếu đội ngũ chuyên gia có năng lực và kinh nghiệm; vai trò của địa phương, Hiệp hội và tổ chức dân sự trong hệ thống TTTT nông sản còn yếu. Ngành nông nghiệp cần triển khai thu thập các chỉ số còn thiếu như thương mại tiểu ngạch, thông tin ở các cửa khẩu biên giới để phục vụ công tác điều hành và hoạch định chính sách.
Đại diện của Công ty Cổ phần Truyền thông Nông nghiệp Đa phương tiện (AgriMedia) khẳng định dịch vụ thông tin cần phải đáp ứng được nhu cầu của người nông dân, thông tin cung cấp cần hỗ trợ cho người nông dân trong việc đưa ra các quyết định về sản xuất và tiêu thụ hàng nông sản. Thông tin phải cập nhật, chính xác, có tính địa phương hóa và có tính tư vấn. Để làm được điều này, hệ thống TTTT cần có sự tham gia của chuyên gia nông nghiệp ở địa phương và sự liên kết giữa các doanh nghiệp nông nghiệp với cơ quan quản lý nhà nước.
Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam Nguyễn Hữu Tài cho rằng TTTT nông sản cần có thông tin cụ thể về số lượng, chủng loại, giá cả để đảm bảo tính chính xác. Hệ thống TTTT cần kết hợp với nguồn thông tin từ Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan do hai cơ quan này nắm rõ được lượng hàng hóa bán ra từ các doanh nghiệp.
Phát biểu kết luận Hội nghị, ông Vũ Văn Minh, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế khẳng định việc phát triển sản xuất nông nghiệp cần sát với thị trường, do đó thông tin về thị trường cần chính xác, mang tính định hướng cho sản xuất, cần tập trung vào các thị trường đã ký FTA với Việt Nam. Ông cũng đề nghị Cục Chế biến Nông lâm Thủy sản và Nghề muối phối hợp với Trung tâm Tin học và Thống kê đưa ra đề xuất với Bộ NN&PTNT về mặt thể chế, cơ chế, phương pháp (cả phương pháp mang tính khoa học) cho Hệ thống TTTT nông sản.