Ông Phong cho biết tại hội nghị sơ kết xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm diễn ra ngày 5-7 tại TPHCM: Gạo cao cấp 5% tấm của Việt Nam chiếm một nửa trên tổng số 3,4 triệu tấn gạo xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm, nhưng giá loại gạo này đang nằm ở dưới đáy so với các nước xuất khẩu khác.
Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA) cho biết trong 6 tháng đầu năm 2012 thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam diễn biến phức tạp và có sự thay đổi lớn.
Indonesia là thị trường lớn nhất của Việt Nam trong năm 2011 thì vẫn chưa có nhu cầu, trong khi đó thị trường Malaysia chưa có thay đổi nhiều và thị trường châu Phi thì chịu sự cạnh tranh gay gắt của Ấn Độ.
Tuy nhiên, theo ông Phong trong 6 tháng đầu năm nay, thay thế Indonesia lại là Trung Quốc. Tính đến nay, các doanh nghiệp đã ký lượng hợp đồng 1,2 triệu tấn gạo bán sang Trung Quốc và đã giao khoảng 900.000 tấn. Thị trường này tiêu thụ chủ yếu các loại gạo jasmine và gạo trắng 5% tấm, nhưng VFA cũng lên tiếng cảnh báo doanh nghiệp cẩn trọng tình trạng thương nhân Trung Quốc yêu cầu trộn lẫn gạo không cùng phẩm cấp vào jasmine nhằm hạ uy tín và hạ giá gạo Việt Nam.
Theo thống kê của VFA, gạo cao cấp 5% tấm chiếm gần 50% cơ cấu gạo xuất khẩu, tăng 53% so với cùng kỳ năm 2011, nguyên nhân chính là do nhu cầu gạo cao cấp Việt Nam tăng từ sự sụt giảm của gạo Thái Lan. Trong khi đó gạo cấp trung bình 15% tấm chiếm 21%, giảm mạnh đến 56% so với cùng kỳ, vì thiếu hợp đồng tập trung với Indonesia.
Đặc biệt gạo cấp thấp chỉ còn chiếm 9%, giảm trên 44% so với cùng kỳ do sự cạnh tranh của Ấn Độ và giảm nhập khẩu của Philippines.
Còn ông Nguyễn Văn Tiến, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex) cho biết tin vui là trong khi các thị trường quen thuộc của Việt Nam chưa có nhu cầu mới, một số thị trường mới được đánh giá là khó tính đã mở ra như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông.
Riêng Hàn Quốc, các doanh nghiệp đã trúng thầu xuất khẩu 30.000 tấn gạo lứt, gạo trắng và tấm cho thị trường này. Cần nhớ trong năm 2011, Hàn Quốc cũng mở gói thầu nhập trên 300.000 tấn gạo nhưng không có doanh nghiệp nào của Việt Nam trúng thầu.
Xuất khẩu gạo cao cấp nhưng giá gạo Việt Nam lại không cao. Hiện nay giá gạo 5% tấm Việt Nam thấp nhất trên thị trường, giao dịch quanh mức giá giá 415 đô la Mỹ/tấn, thấp hơn đến 170 đô la Mỹ/tấn so với giá gạo Thái, thấp hơn cả gạo Pakistan và Ấn Độ, lần lượt ở mức 465 đô la Mỹ/tấn và 430 đô la Mỹ/tấn.
Theo phản ánh của một số doanh nghiệp là họ hầu như không có lời khi bán với giá đó, ông Phong nói: “Khi gia nhập sân chơi lớn, phải chấp nhận một điều rằng không phải lúc nào doanh nghiệp cũng phải đạt lợi nhuận”.
(KTSG)