Nhìn lại bức tranh thị trường tôm toàn cầu 6 tháng đầu năm 2012, có lẽ điểm nhấn đáng chú ý nhất là giá tôm liên tục giảm. Mặc dù 6 tháng qua, nhiều nước chưa bước vào vụ thu hoạch nhưng nhu cầu thị trường thấp đã kéo giá tôm xuống. Dự đoán quý III này, khi hầu hết các nước sản xuất tôm chính trên thế giới bắt đầu thu hoạch, nguồn cung tăng mạnh sẽ tiếp tục làm giá tôm hạ.
Thị trường EU – tác nhân chính
Ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính tại nhiều nước Châu Âu tới nhu cầu tiêu thụ thủy sản nói chung và tôm nói riêng được thể hiện rõ nét nhất trong năm 2012. Không chỉ có Việt Nam, XK tôm của hàng loạt nước sản xuất tôm ở Châu Á sang thị trường EU đều giảm.
XK tôm của Việt Nam sang EU 5 tháng đầu năm 2012 giảm 25,1% so với cùng kỳ năm ngoái, chỉ đạt trên 108 triệu USD. XK tôm Thái Lan sang thị trường này cũng giảm 16%, đạt 79 triệu USD. EU là thị trường tiêu thụ tôm lớn thứ 3 sau Mỹ và Nhật Bản của cả Việt Nam và Thái Lan.
Giá tôm giảm mạnh và sẽ tiếp tục giảm
Nhu cầu tiêu thụ tại EU giảm đã buộc nhiều nhà XK phải chuyển sang các thị trường khác như Mỹ và Nhật Bản. Tuy nhiên, nhu cầu thị trường, nhất là trong các tháng đầu năm ở hai nước này không được như mong đợi. Tiêu thụ thấp trong khi lượng dự trữ còn nhiều đã dẫn tới nhu cầu NK của cả hai thị trường lớn này giảm sút.
Trên thị trường Nhật Bản, giá tôm sú Ấn Độ trong tháng 6/2012 đã giảm 20% so với năm trước. Giá tôm cỡ 16/20 con/pao của Ấn Độ đang được bán cho thị trường Nhật Bản chỉ còn 9 – 9,5 USD/kg!
Trên thị trường Mỹ, giá tôm sú HLSO từ tháng 1 đến tháng 7/2012 đã giảm 12,8%. Theo thông tin trên IntraFish, giá tôm sú và tôm chân trắng trên thế giới sẽ tiếp tục giảm trong tháng 7 và 8. Cụ thể, giá tôm chân trắng HLSO xuất xứ Trung Quốc cỡ 26/30 sẽ giảm còn 8 USD/kg, giá tôm chân trắng Thái Lan từ 6,90 – 8,60 USD/kg tùy cỡ.
Đối với tôm sú, giá tôm HOSO nguyên liệu của Bangladesh sẽ được chào bán từ 8,90 – 11,30 USD/kg tùy cỡ. Tôm HLSO cùng xuất xứ sẽ giảm còn 10,10 – 16,50 USD/kg. Tôm HLSO của Ấn Độ cũng giảm còn 8,60 – 16 USD/kg.
Từ tháng 6, hầu hết các nước sản xuất tôm trên thế giới bắt đầu vào chính vụ thu hoạch. Sản lượng tôm của nhiều nước được dự đoán sẽ cao. Một quy luật bất biến là khi nhu cầu tiêu thụ giảm và nguồn cung tăng, giá sẽ giảm. Điều đáng nói ở đây là các nhà NK tôm dường như đang “lợi dụng” tình hình thị trường để ép giá các nhà XK tôm. Một công ty XK tôm của Bangladesh cho biết, nhiều khách hàng thậm chí còn yêu cầu hạ giá bán tôm sú xuống bằng với giá bán tôm chân trắng (?)
Các nhà XK tôm Việt Nam hiện cũng không nằm ngoài quy luật này. Một DN than thở, giá chào bán tôm chỉ bằng giá tôm nguyên liệu mà không có khách mua!
Tôm Việt Nam, với giá thành sản xuất cao, đang bị mất ưu thế về giá trên thị trường EU và Mỹ, trong khi thị trường tôm lớn nhất của Việt Nam là Nhật Bản lại đang gia tăng kiểm soát, đặc biệt là "rào cản" Ethoxyquin đối với riêng tôm từ Việt Nam. Các DN ngành tôm đều đang trông chờ vào Chính phủ và Bộ NN và PTNT có các động thái đấu tranh quốc tế kịp thời với Chính phủ Nhật Bản về vấn đề Ethoxyquin để khai thông thị trường quan trọng này - như là một cứu cánh để tồn tại trong giai đoạn khó khăn hiện nay.
(VASEP)