Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải, từ 1-6-2008, chấm dứt hoạt động xuất khẩu than theo đường tiểu ngạch (cụ thể là chấm dứt vận chuyển than qua khu cửa khẩu cảng Vạn Gia - vùng biển thị xã Móng Cái - Quảng Ninh).
Thế nhưng đến nay, sau gần 2 tháng, Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) lại có công văn đề nghị với UBND tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan quản lý nhà nước về việc cho tàu S1 vào nhận than ở vùng khai thác Đông Triều, làm thủ tục xuất than ở cảng Cẩm Phả, sau đó cho tàu đi theo đường biển Vạn Gia.
Lý do mà TKV nêu ra là, nếu vận chuyển than xuất khẩu theo đường biển Vạn Gia thì có thể vận chuyển bằng tàu pha sông biển, trọng tải nhỏ, bốc nhanh, chi phí thấp, hiệu quả hơn tàu vận tải lớn.
Thậm chí, cùng một loại than nhưng nếu bán theo “tiểu ngạch” sẽ được giá hơn là theo đường chính ngạch, phải dùng tàu lớn. Trong khi hiện trên địa bàn vùng mỏ lại đang thừa hàng vạn tàu nhỏ.
Thêm nữa, hoạt động khai thác than mót ở tỉnh Quảng Ninh diễn ra rất mạnh. TKV cũng đã thành lập các “chợ” để thu gom than tận thu, than mót của người dân theo đúng chủ trương đã cam kết với UBND tỉnh Quảng Ninh. Nếu hoạt động tiêu thụ loại than này diễn ra suôn sẻ thì sẽ tạo “đầu ra” cho hàng vạn người lao động, thu được tiền cho ngân sách.
Ông Đoàn Văn Kiển, Chủ tịch HĐQT TKV đã xác nhận TKV đang có chủ trương như trên, tuy nhiên “còn chờ sự bàn bạc và xem xét của UBND tỉnh Quảng Ninh”.
Trong khi đó, cách đây 2 tháng, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải về việc chấm dứt hoàn toàn hoạt động vận tải và xuất khẩu than qua cửa khẩu cảng Vạn Gia, tức là xuất khẩu theo đường tiểu ngạch.
Chủ trương này nhằm chặn đứng “kẽ hở” của vấn nạn vận chuyển, buôn bán than lậu sang Trung Quốc đã từng diễn ra nhiều năm, làm thất thoát nguồn tài nguyên lớn và quý hiếm của quốc gia.