Châu Phi, Trung Đông là thị trường tiêu thụ hàng hóa khổng lồ, doanh nghiệp Việt Nam nên nhanh chóng có kế hoạch thâm địa bàn này, để giảm thiểu rủi ro khi các thị trường chủ lực như châu Âu, châu Á, Bắc Mỹ... gặp khó khăn.
Thị trường rộng mở
Theo thống kê của Bộ Công thương, năm 2010, kim ngạch xuất nhập khẩu 2 chiều giữa Việt Nam và châu Phi đạt gần 2,6 tỷ USD, năm 2011 là 3,5 tỷ USD. Trong 8 tháng đầu năm 2012, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang châu Phi đạt 1,8 tỷ USD.
Thị trường Trung Đông cũng có mức tăng trưởng ấn tượng. Cụ thể, năm 2010, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Trung Đông đạt 3,31 tỷ USD, tăng 44,7%, trong đó xuất khẩu của Việt Nam là 1,65 tỷ USD; năm 2011 đạt 5,2 tỷ USD, tăng 56%. Con số này của 8 tháng đầu năm 2012 là 3,95 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam là 2,45 tỷ USD.
Với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 5%/năm và là khu vực giàu tiềm năng về dầu mỏ, khí đốt, công nghệ sinh học, công nghệ hóa dầu..., châu Phi, Trung Đông thực sự là thị trường tiềm năng đối với doanh nghiệp Việt Nam.
"70 quốc gia thuộc châu Phi và Trung Đông có sự phân hóa giàu nghèo rất rõ rệt, đây thực sự là thị trường tiềm năng nếu doanh nghiệp biết tận dụng cơ hội để thâm nhập", ông Bùi Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết tại Hội thảo "Việt Nam - châu Phi - Trung Đông: Đối tác mới cho sự phát triển" do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức cuối tuần qua tại Hà Nội.
Cơ sở để doanh nghiệp có thể yên tâm khi đưa hàng sang châu Phi là, đến nay, Việt Nam đã mở 9 đại sứ quán và 5 cơ quan thương vụ của Việt Nam; Việt Nam đã có quan hệ xuất, nhập khẩu với 55 nước thuộc châu Phi. Trong đó, Nam Phi, Senegal, Ai Cập, Bờ Biển Ngà, Angola, Ghana, Tanzania (châu Phi), Ảrập Xêút, Benin, Iran, Kuwait, Oman, Libanon, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất - UAE (Trung Đông) được xem là thị trường trọng điểm.
Ngoài ra, Việt Nam cũng đã ký hiệp định thương mại với 15 nước thuộc châu Phi, Trung Đông và ký hiệp định khung với 17 nước châu Phi, mở ra những thuận lợi nhất định trong trao đổi thương mại.
Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu vào châu Phi và Trung Đông khá tương đồng, chủ yếu là gạo, dệt may, da giày, sản phẩm cơ khí, đồ nhựa, gỗ, xe máy, xe đạp, linh kiện điện tử... Đây đều là những mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam trong những năm gần đây.
Nhiều doanh nghiệp trong nước đang có ý định làm ăn tại châu Phi, và Trung Đông, nhưng lực cản lớn nhất đối với họ chính là thiếu thông tin và những bấp bênh về khả năng thanh toán khi giao dịch với các thương nhân nước ngoài.
Để có thể tránh được những thiệt hại trong quá trình giao dịch tại thị trường này, đại diện Bộ Công thương khuyến cáo, doanh nghiệp Việt Nam nên cẩn trọng với những lời đề nghị mua hàng với giá trị hợp đồng lớn, điều kiện giao dịch đơn giản, giá hấp dẫn; hoặc yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam trả trước một khoản tiền lệ phí, như phí trúng thầu, phí xin giấy phép nhập khẩu.