Hầu hết các đại biểu tại hội thảo
đều thống nhất rằng hai năm chưa đủ dài để đánh giá toàn diện tác động của WTO
với nền kinh tế, nhất là tách bạch tác động nào do WTO hoặc do các cam kết
thương mại khác mang tới, nhưng rõ ràng việc hội nhập sâu hơn vào kinh tế thế
giới đã khiến Việt Nam được biết đến nhiều hơn trong giới đầu tư quốc tế cũng
như người tiêu dùng toàn cầu.
Về góc độ đầu tư, viện trưởng
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) - cho rằng hai năm qua VN có chuyển
biến và tác động rõ, thể hiện ở luồng vốn trực tiếp và gián tiếp đổ vào tăng
đột biến so với trước đó. Tuy nhiên, tác động với xuất khẩu không thể hiện rõ
rệt như vậy. Lý do là xuất khẩu không thể ngay lập tức tăng sau khi thị trường
mở ra do phụ thuộc việc có thể cung cấp hàng ngay hay không, tức là phụ thuộc
vào năng lực xuất khẩu.
“Cần độ dãn và thời gian để các
nhà xuất khẩu tận dụng lợi thế. Nếu khủng hoảng kinh tế thế giới không xảy ra
thì xuất khẩu của VN sẽ tăng như kỳ vọng trong thời gian tới”.
Theo Bộ Công thương, nhập siêu
cao xảy ra trong năm 2007 và 2008 chủ yếu do nhập khẩu các mặt hàng ôtô, linh
kiện ôtô, thép thành phẩm, máy móc, thiết bị, thức ăn gia súc... Đây là những
mặt hàng không bị giảm thuế nhiều so với các mặt hàng như dệt may, giày dép.
Hơn nữa, những nước chủ yếu xuất khẩu các mặt hàng này sang VN lại có cam kết
tự do hóa thương mại với nước ta từ trước khi VN gia nhập WTO như Asean, Trung
Quốc...
Lượng hàng tiêu dùng, đồ xa xỉ
vốn có thuế suất nhập khẩu cao như ôtô, đá quý... vẫn được nhập vào rất lớn và
tăng mạnh trong hai năm qua. Theo ông Antonio Berenguer - tham tán thương mại
của phái đoàn Ủy ban châu Âu tại VN, việc nhập khẩu tăng các mặt hàng ôtô, xe
máy... cho thấy đời sống và nhu cầu của người dân VN gia tăng rất mạnh.
Ông Berenguer cũng viện dẫn con
số 88-90% mặt hàng nhập khẩu trong năm 2008 là máy móc, trang thiết bị phục vụ
sản xuất, xây dựng nhà máy và chuẩn bị nguồn lực cho xuất khẩu nên việc gia
tăng nhập khẩu dẫn tới nhập siêu là do nhu cầu sản xuất và đầu tư trong nước,
chứ không phải bắt nguồn từ việc giảm thuế.