Ngân hàng Trung ương Úc tiếp tục nới lỏng tiền tệBoJ có thể sẽ kết thúc chính sách nới lỏng sớm hơn nếu đủ điều kiệnTrong những tuần gần đây, các nhà giao dịch đã đặt cược gấp đôi vào việc cắt giảm lãi suất mạnh vào năm tới, được khuyến khích bởi lạm phát chậm lại và sự thay đổi quan điểm “ôn hòa” hơn từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Kỳ vọng lãi suất sẽ giảm ít nhất 1,5 điểm phần trăm ở Mỹ và châu Âu đã thúc đẩy thị trường trái phiếu và thị trường vốn cổ phần.
Tuy nhiên, dù Fed được dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất xuống khoảng 3,75% vào cuối năm 2024, nhưng định giá trên thị trường tiền tệ cho thấy, cơ quan này sẽ chỉ giảm lãi suất xuống khoảng 3% vào cuối năm 2026, sau đó tăng trở lại khoảng 3,5%.
Các nhà giao dịch nhận thấy Fed sẽ duy trì lãi suất trên 3% trong nhiều năm (Nguồn: Reuters)
Điều đó hoàn toàn trái ngược với việc lãi suất được duy trì ở mức gần 0% trong hầu hết thập kỷ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 và chỉ tăng dần lên 2,25% -2,50% vào năm 2018.
Lãi suất của NHTW Châu Âu cũng được dự kiến sẽ ở mức khoảng 2% vào cuối năm 2026, từ mức 4% hiện nay, tuy có giảm nhưng hầu như không có dấu hiệu cho thấy bất kỳ sự quay trở lại nào đối với chính sách lãi suất âm đã được duy trì từ năm 2014 đến năm 2022.
“Đó chỉ là sự bình thường hóa chính sách chứ không phải là nới lỏng chính sách tiền tệ”, Mike Riddell - Nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại Allianz Global Investor cho biết.
Các nhà kinh tế cũng cho rằng, với việc lãi suất “trung hòa” (mức lãi suất không kích thích cũng như không hạn chế đà tăng trưởng kinh tế) đã tăng lên đáng kể từ trước đại dịch Covid-19, thế giới khó có thể quay trở lại thập niên lãi suất gần bằng 0%.
Việc nền kinh tế Mỹ cho đến nay vẫn tránh được một cuộc suy thoái khi đối mặt với chính sách thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất nhanh và mạnh của Fed đã ủng hộ cho lập luận lãi suất “trung hòa” đã tăng cao đáng kể.
Theo các nhà kinh tế, rủi ro lạm phát cao hơn do căng thẳng địa chính trị, chính sách tài khóa lỏng lẻo hơn và sự cải thiện năng suất nhờ những tiến bộ về công nghệ như Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) trí tuệ nhân tạo (AI)… là những yếu tố có thể nâng lãi suất trung hòa lên cao hơn, thường được gọi là 'R-star'.
Một số khái niệm về lãi suất trung hòa, mặc dù không thể xác định theo thời gian thực, nhưng lại là chìa khóa để hiểu tiềm năng tăng trưởng của nền kinh tế và quyết định của NHTW về mức giảm lãi suất trong tương lai. Tuy nhiên liệu lãi suất trung hòa có thay đổi hay không vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi và không phải ai cũng tin rằng nó đã tăng.
Điều quan trọng là kỳ vọng của thị trường cao hơn ước tính 2,5% của Fed đối với lãi suất dài hạn, mặc dù một số nhà hoạch định chính sách đã đưa ra mức trên 3%. Tại khu vực đồng euro, các nhà hoạch định chính sách của ECB chỉ ra lãi suất trung hòa khoảng 1,5% -2%.
“Tôi nghi ngờ rằng có nhiều thay đổi trong R-star”, Idanna Appio - cựu chuyên gia kinh tế của Fed và hiện đang là nhà quản lý danh mục đầu tư tại First Eagle Investment Management cho biết.
Appio không hiểu tại sao thị trường lại định giá ở mức cao liên tục trong khi nhiều thước đo về kỳ vọng lạm phát cho thấy nó sẽ quay trở lại mục tiêu của NHTW. Bà cũng cho rằng, vẫn còn quá sớm để kết luận năng suất đã tăng lên.
Việc đánh giá lãi suất sẽ hướng tới đâu trong những năm tới không phải là điều dễ dàng và thị trường có thể mắc sai lầm. Tuy nhiên nếu điều đó là đúng thì có nguy cơ gây thêm tổn thất cho nhiều người vay công và tư nhân, những người vốn đã hưởng lợi từ môi trường lãi suất thấp trong quá khứ và vẫn chưa cảm nhận được toàn bộ tác động của đợt tăng lãi suất kỷ lục của các NHTW trong hai năm qua.
“Điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ phải vay vốn với lãi suất ở mức hợp lý, đôi khi cao hơn đáng kể so với những gì họ đã có trong sổ sách trong 5 năm qua”, Patrick Saner – Trưởng bộ phận chiến lược vĩ mô tại Swiss Re cho biết. “Trong bối cảnh này, môi trường lãi suất cao hơn thực sự có ý nghĩa khá lớn, đặc biệt khi nói đến kế hoạch kinh doanh của các doanh nghiệp”.