Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm xe điện (EV), tấm pin mặt trời và chất bán dẫn, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp của Mỹ. Việc tăng thuế dự kiến sẽ tác động đến giá của một số sản phẩm ở Mỹ và có tác động hữu hình đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
Ngày 14/5/2024, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố các mức tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của Trung Quốc trị giá 18 tỷ USD, bao gồm các ngành công nghiệp chiến lược và trọng điểm như xe điện (EV), tấm pin mặt trời và chất bán dẫn.
Mức thuế tăng bao gồm 14 loại sản phẩm của Trung Quốc và gồm cả việc tăng thuế nhập khẩu đối với xe điện nhập khẩu của Trung Quốc từ 25% lên 100% trong vài tháng.
Quyết định này theo yêu cầu của Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) sau khi kết thúc quá trình xem xét đối với Thuế quan Mục 301, lần đầu tiên được Mỹ áp đặt vào năm 2018. USTR đã đưa ra đánh giá theo luật định vào tháng 5/2022 và tròn 4 năm áp dụng thuế quan.
Theo White, quyết định tăng thuế trong các ngành chiến lược nhằm "bảo vệ người lao động Mỹ và các công ty Mỹ khỏi các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc" và "khuyến khích Trung Quốc loại bỏ các hoạt động thương mại không công bằng liên quan đến chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ".
Ngoài việc sửa đổi thuế quan đối với 14 danh mục hàng nhập khẩu của Trung Quốc, còn đề xuất 19 loại miễn thuế tạm thời đối với thiết bị sản xuất năng lượng mặt trời, cũng như quy trình miễn thuế quan, các công ty Mỹ có thể yêu cầu miễn trừ một số thiết bị sản xuất nhất định.
USTR đang lấy ý kiến phản hồi của công chúng về quy trình sửa đổi và miễn thuế từ ngày 29/5/2024 đến ngày 28/6/2024.
Mức tăng thuế mới đối với hàng hóa Trung Quốc
Ngày 22/5/2024, USTR thông báo đề xuất sửa đổi thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc sẽ được thực hiện từ ngày 1/8/2024.
Đề xuất sửa đổi thuế quan của Mỹ đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc (tháng 5/2024)
|
Sản phẩm
|
Thuế quan
|
Ngày
|
|
Các bộ phận của pin
|
Tăng từ 7,5% lên 25%
|
Ngày 1/8/2024
|
|
Xe điện
|
Tăng từ 25% lên 100%
|
Ngày 1/8/2024
|
|
Khẩu trang
|
tăng từ 0 – 7,5% lên 25%
|
Ngày 1/8/2024
|
|
Pin xe điện lithium-ion
|
tăng từ 7,5% lên 25%
|
Ngày 1/8/2024
|
|
Pin lithium-ion không phải EV
|
Tăng từ 7,5% lên 25%
|
Ngày 1/1/2026
|
|
Găng tay y tế
|
Tăng từ 0 – 7,5% lên 25%
|
Ngày 1/1/2026
|
|
Than chì tự nhiên
|
Tăng từ 0% lên 25%
|
Ngày 1/1/2026
|
|
Khoáng chất quan trọng
|
Tăng từ 0% lên 25%
|
Ngày 1/8/2024
|
|
Nam châm vĩnh cửu
|
Tăng từ 0% lên 25%
|
Ngày 1/1/2026
|
|
Chất bán dẫn
|
Tăng từ 25% lên 50%
|
Ngày 1/1/2025
|
|
Cẩu bờ
|
tăng từ 0% lên 25%
|
Ngày 01/08/2024
|
|
Pin mặt trời (đã hoặc chưa lắp ráp thành mô-đun)
|
Tăng từ 25% lên 50%
|
Ngày 01/08/2024
|
|
Sản phẩm thép, nhôm
|
Tăng từ 0 – 7,5% lên 25%
|
Ngày 01/08/2024
|
|
Ống tiêm và kim tiêm
|
Tăng từ 0% lên 50%
|
Ngày 1 tháng 8 năm 2024
|
Mỹ đã áp dụng mức thuế bổ sung theo Mục 301 đối với những sản phẩm này, bao gồm các sản phẩm thép và nhôm, xe điện, pin và chất bán dẫn. Những sản phẩm này sẽ bị tăng thuế đáng kể, với mức thuế đối với xe điện tăng gấp bốn lần từ 25% lên 100%. Các danh mục khác như than chì tự nhiên, khoáng chất quan trọng, ống tiêm và kim tiêm, trước đây không phải chịu thuế, nhưng sẽ sớm phải chịu thuế nhập khẩu từ 25 đến 50%.
Vì sao Mỹ tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc?
Việc xem xét sửa đổi thuế có hiệu quả trong việc khuyến khích Trung Quốc thực hiện các bước nhằm loại bỏ một số chính sách và thông lệ liên quan đến chuyển giao công nghệ, đồng thời giảm khả năng các cá nhân và doanh nghiệp Mỹ tiếp xúc với những lĩnh vực này. Báo cáo cũng cho rằng thuế quan có “ít tác động tiêu cực” đến nền kinh tế Mỹ, trong khi tác động tích cực đến sản xuất ở 10 lĩnh vực bị ảnh hưởng trực tiếp nhất bởi thuế quan.
USTR Katherine Tai cho rằng cần có "hành động tiếp theo" vì Trung Quốc tiếp tục áp đặt các chính sách liên quan đến chuyển giao công nghệ. Các mức thuế này cũng là một phần trong “chương trình nghị sự Đầu tư vào Mỹ” của Chính phủ Mỹ và đặc biệt là Luật Cơ sở hạ tầng lưỡng đảng (BIL) và Đạo luật Giảm lạm phát (IRA). Những đạo luật này nhằm mục đích thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp chiến lược ở Mỹ, đặc biệt là xe điện, năng lượng tái tạo và chất bán dẫn, bằng cách cung cấp một loạt trợ cấp và ưu đãi của chính phủ.
Theo tờ thông tin của Nhà Trắng về các mức thuế mới, Chính phủ Mỹ đã cho phép đầu tư hơn 860 tỷ USD thông qua các ưu đãi trong các ngành công nghiệp then chốt này. Do đó, các mức thuế bổ sung đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc được coi là nửa sau trong chương trình nghị sự Đầu tư vào Mỹ của Chính quyền Biden - một mặt cung cấp trợ cấp và khuyến khích để phát triển các ngành này và mặt khác bảo vệ chúng bằng cách cấm nhập khẩu rẻ hơn.
Tác động của thuế quan mới đối với các ngành công nghiệp của Mỹ và Trung Quốc
Biểu thuế theo Mục 301 hiện tại có “ít tác động tiêu cực” đối với nền kinh tế Mỹ. Điều này có thể đúng đối với một số lĩnh vực liên quan đến thuế quan. Đối với một số mặt hàng mục tiêu, Trung Quốc chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong nhập khẩu của Mỹ. Những loại khác, chẳng hạn như pin lithium-ion, chiếm hơn một nửa lượng nhập khẩu của Mỹ và do đó sẽ có tác động lớn đến giá cả trong nước cũng như sẽ có tác động hữu hình đến các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
Dưới đây là mức độ phụ thuộc hiện tại của Mỹ vào hàng hóa chủ đạo:
Xe điện, pin và pin mặt trời
Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Mỹ, năm 2023 Mỹ đã nhập khẩu 385 triệu USD xe điện từ Trung Quốc, chiếm khoảng 1,4% trong tổng giá trị nhập khẩu xe điện vào Mỹ năm 2023. Do đó, mức thuế 100% đối với xe điện Trung Quốc có khả năng làm mất thị phần mà các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã cố gắng giành được trên thị trường Mỹ. Tuy nhiên, nó khó có thể tác động nhiều đến người tiêu dùng Mỹ hoặc toàn ngành do mức độ cạnh tranh thấp từ các công ty Trung Quốc.
Việc tăng thuế đối với pin mặt trời cũng khó có thể ảnh hưởng đến các nhà nhập khẩu Mỹ hoặc nhà xuất khẩu Trung Quốc do số lượng pin mặt trời Trung Quốc mà Mỹ nhập khẩu rất ít. Trong khi Trung Quốc thống trị ngành công nghiệp quang điện toàn cầu, pin mặt trời của Trung Quốc chỉ chiếm 0,06% tổng lượng nhập khẩu các sản phẩm pin mặt trời bị áp thuế của Mỹ trong năm 2023.
Chính phủ Mỹ cũng đã đưa ra các ưu đãi về thuế cho việc sản xuất các bộ phận năng lượng mặt trời để hỗ trợ ngành công nghiệp trong nước. Đáng chú ý, USTR đang miễn thuế đối với 19 thiết bị sản xuất năng lượng mặt trời nhập khẩu từ Trung Quốc, một biện pháp đảm bảo rằng thuế quan không cản trở sự phát triển của các công ty Mỹ.
Nhập khẩu pin Li-Ion và xe điện của Mỹ
ĐVT: USD
|
Sản phẩm
|
Thế giới
|
Trung Quốc
|
|
2023
|
Quý I/2024
|
2023
|
Quý I/2024
|
|
Xe điện
|
25.987.903.043
|
7.344.962.027
|
384.996.698
|
30.785.802
|
|
Pin mặt trời
|
19.329.273.713
|
4.678.066.450
|
11.884.710
|
3.913.721
|
|
Pin lithium-ion cho xe điện
|
3.514.716.924
|
956.975.228
|
2.287.039.032
|
682.350.010
|
|
Pin lithium-ion không phải EV
|
15.033.389.341
|
3.483.448.497
|
10.779.201.130
|
2.493.400.058
|
|
Linh kiện pin (ion không phải lithium)
|
86.381.232
|
17.342.73
|
6.378.315
|
617.723
|
Nguồn: Cục Thống kê Mỹ
Sản phẩm pin lithium-ion, cả EV và không EV chiếm phần lớn trong số hàng hóa chủ đạo của Trung Quốc, chiếm 13 tỷ USD trong tổng số 18 tỷ USD tiền thuế. Năm 2023, Mỹ đã nhập khẩu tổng cộng 2,3 tỷ USD pin lithium-ion cho xe điện từ Trung Quốc, chiếm 65% tổng lượng nhập khẩu của Mỹ. Trong khi đó, Mỹ cũng nhập khẩu 10,9 tỷ USD pin lithium-ion không dùng cho xe điện từ Trung Quốc, chiếm gần 72% tổng lượng nhập khẩu của Mỹ.
Với mức thuế đối với các sản phẩm này sẽ tăng lên 25% vào ngày 1/8/2024 (đối với pin xe điện) và ngày 1/1/2026 (đối với pin không phải xe điện), giá xe điện do Mỹ sản xuất có thể tăng do nhiều nhà sản xuất ô tô Mỹ vẫn phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để cung cấp cho họ và có thể phải chuyển sang các lựa chọn thay thế đắt tiền hơn.
Chính phủ Mỹ tuyên bố họ đã đầu tư đủ vào chuỗi cung ứng pin trong nước để “xây dựng đủ cơ sở công nghiệp trong nước”. Tuy nhiên, ngay cả với những ưu đãi của chính phủ, có thể phải mất nhiều năm nữa ngành công nghiệp nội địa của Mỹ mới bắt kịp ngành của Trung Quốc và trong ngắn hạn, điều này có thể dẫn đến mức giá cao hơn cho người tiêu dùng.
Mặt khác, tác động đối với các nhà xuất khẩu pin Trung Quốc có thể sẽ ít hơn, vì Mỹ chiếm tỷ trọng tương đối nhỏ hơn trong tổng xuất khẩu pin của Trung Quốc.
Sản phẩm thép và nhôm
Các đợt tăng thuế mới bao gồm tăng thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc lên 25% vào tháng 8/2024. Các sản phẩm thép và nhôm đã phải chịu mức thuế Mục 301, mặc dù chỉ dao động từ 0 đến 7,5%.
Cũng như các ngành công nghiệp khác bị áp thuế, Chính phủ Mỹ đang tìm cách thúc đẩy sự phát triển của ngành sản xuất thép và nhôm nội địa của Mỹ, gần đây đã công bố khoản đầu tư 6 tỷ USD vào các dự án sản xuất sạch. Mỹ cáo buộc rằng các chính sách trợ cấp và khuyến khích của chính phủ Trung Quốc dành cho ngành thép và nhôm đang dẫn đến việc các sản phẩm có giá thấp giả tạo vào nước này, làm suy yếu ngành công nghiệp trong nước. Do đó, thuế quan nhằm mục đích “bảo vệ” các ngành công nghiệp Mỹ khỏi những tác động này. Tuy nhiên, thép và nhôm do Trung Quốc sản xuất chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng lượng nhập khẩu của Mỹ. Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, Mỹ đã nhập khẩu tổng cộng 5,5 triệu tấn sản phẩm nhôm và 25,6 triệu tấn sản phẩm thép trong năm 2023, trong đó nhập khẩu của Trung Quốc chỉ chiếm lần lượt 3,6 và 2,2%. Canada đã cung cấp 56,3% lượng nhôm nhập khẩu của Mỹ và 24,4% lượng thép nhập khẩu của Mỹ trong năm 2023.
Nhập khẩu chất bán dẫn và khoáng sản của Mỹ
ĐVT: USD
|
Sản phẩm
|
Thế giới
|
Trung Quốc
|
|
Năm 2023
|
Quý I/2024
|
Năm 2023
|
Quý I/2024
|
|
Chất bán dẫn
|
41.562.532.248
|
9.653.885.657
|
2.322.346.607
|
428.766.475
|
|
Than chì tự nhiên
|
156.641.355
|
28.582.242
|
110.058.390
|
16.302.909
|
|
Khoáng sản quan trọng
|
5.235.558.147
|
1.171.376.167
|
238.703.586
|
70.560.011
|
|
Nam châm vĩnh cửu
|
543.488.251
|
124.143.800
|
434.671.758
|
94.532.708
|
Nguồn: Cục Thống kê Mỹ
Nhìn chung, Mỹ không phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu khoáng sản quan trọng từ Trung Quốc, có nghĩa là việc tăng thuế đối với những hàng hóa này sẽ chit tác động rất ít đến các công ty và người tiêu dùng Mỹ. Trong số các khoáng sản quan trọng bị áp thuế, Trung Quốc chỉ chiếm 4,6% tổng giá trị nhập khẩu của Mỹ trong năm 2023. Tuy nhiên, một số nguyên liệu nhất định lại chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều. Ví dụ, năm 2023, Trung Quốc chiếm 41,6% nguồn cung bột crom của Mỹ và chiếm 45,9% kim ngạch nhập khẩu tungstates.
Trong khi đó, Mỹ vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc về nguồn cung than chì tự nhiên, một nguyên liệu quan trọng được sử dụng trong sản xuất chất bán dẫn, điện tử và pin. Trong năm 2023, Trung Quốc đã cung cấp 70,3% giá trị nhập khẩu các sản phẩm than chì tự nhiên bị áp thuế vào Mỹ.
Ngoài ra, nam châm vĩnh cửu của Trung Quốc – vốn rất quan trọng trong việc sản xuất nhiều loại sản phẩm từ máy tính đến động cơ ô tô và hệ thống phanh – chiếm gần 80% giá trị nhập khẩu của Mỹ năm 2023. Do đó, việc tăng thuế đối với những mặt hàng nhập khẩu này (lên 25% vào tháng 8/2024 đối với các khoáng sản quan trọng và vào tháng 1/2026 đối với nam châm vĩnh cửu và than chì tự nhiên) sẽ buộc các công ty Mỹ phải tăng chi phí hoặc tăng nhanh nhập khẩu từ các nguồn thay thế, chẳng hạn như Brazil hoặc Nam Phi. . Kết quả có thể sẽ là tăng giá cho người tiêu dùng Mỹ.
Sản phẩm y tế
Quyết định của Mỹ tăng đáng kể thuế quan đối với thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) - cụ thể là khẩu trang và găng tay y tế - cũng như ống tiêm và kim tiêm, xuất phát từ lo ngại về việc phụ thuộc vào Trung Quốc đối với các sản phẩm thiết yếu này sau đại dịch COVID-19. .
Tác động của thuế quan sẽ nặng nề nhất đối với một số loại khẩu trang và mặt nạ phòng độc, sẽ phải chịu mức thuế 25% (tăng từ 0 đến 7,5%) vào tháng 8/2024. Trong năm 2023, có tới 68,1% giá trị khẩu trang nhập khẩu là từ Trung Quốc, có nghĩa là thuế quan sẽ có tác động đáng kể đến giá thành của những hàng hóa này ở Mỹ.
Tác động sẽ ít hơn đối với găng tay y tế, ống tiêm và kim tiêm, những mặt hàng mà Trung Quốc chiếm tỷ lệ nhập khẩu tương đối nhỏ. Năm 2023, gần 1/4 giá trị nhập khẩu găng tay y tế của Mỹ đến từ Trung Quốc, trong khi kim tiêm và ống tiêm, giá trị nhập khẩu chiếm gần 10%.
Nhập khẩu sản phẩm y tế của Mỹ
ĐVT: USD
|
Sản phẩm
|
Thế giới
|
Trung Quốc
|
|
Năm 2023
|
Quý I/2024
|
Năm 2023
|
Quý I/2024
|
|
Khẩu trang và mặt nạ phòng độc bằng vải dệt
|
10.820.206
|
3.422.404
|
7.373.542
|
2.712.244
|
|
Găng tay y tế
|
1.598.662.167
|
402.203.546
|
397.786.963
|
108.375.560
|
|
Bơm kim tiêm
|
2.020.209.193
|
533.117.287
|
199.641.887
|
65.966.133
|
Nguồn: Cục Thống kê Mỹ
Ống tiêm và kim tiêm sẽ bị tăng thuế đáng kể, tăng từ 0 lên 50% vào tháng 8/2024, trong khi thuế đối với găng tay y tế và phẫu thuật bằng cao su sẽ tăng từ 7,5% lên 25% vào tháng 1/2026.
Tờ thông tin của Nhà Trắng nêu rõ rằng việc tăng thuế suất đối với những hàng hóa này sẽ giúp nâng cao năng lực sản xuất nội địa của Mỹ, vì các công ty Mỹ hiện đang bị cạnh tranh bởi nguồn cung rẻ hơn từ Trung Quốc. Trong đại dịch COVID-19, sự thiếu hụt những mặt hàng thiết yếu này đã thúc đẩy sự trỗi dậy của các nhà sản xuất nội địa non trẻ. Tuy nhiên, nhiều công ty trong số này đã đóng cửa do sự cạnh tranh từ các nhà nhập khẩu Trung Quốc.
Đặc biệt, khối lượng nhập khẩu khẩu trang lớn và thời gian áp dụng thuế ngắn sẽ đồng nghĩa với việc chi phí cho các bệnh viện và phòng khám sẽ tăng đáng kể trong thời gian ngắn. Các nhà sản xuất trong nước cũng có thể không thể cung cấp những sản phẩm này với mức giá thấp như các nhà sản xuất Trung Quốc, do chi phí lao động và sản xuất ở Mỹ cao hơn.
Bộ Thương mại Trung Quốc (MOFCOM) tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ thực hiện “các biện pháp kiên quyết để bảo vệ quyền và lợi ích của mình”. Trên thực tế, ngày 1/8/2023, MOFCOM bắt đầu áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với 14 mặt hàng gali và germani, những kim loại quan trọng được sử dụng để sản xuất chip và các linh kiện điện tử khác, nhằm “bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia”. Vào tháng 4/2024, MOFCOM công bố các biện pháp chống bán phá giá tạm thời đối với axit propionic (PA) nhập khẩu từ Mỹ. Do đó, các công ty Mỹ nhập khẩu PA sẽ phải nộp tiền đặt cọc thuế quan ở mức 43,5% cho Hải quan Trung Quốc. Ngoài ra, ngày 19/5/2024 MOFCOM đã công bố điều tra chống bán phá giá đối với copolyme polyformaldehyde (POM) nhập khẩu có nguồn gốc từ EU, Mỹ, Đài Loan và Nhật Bản. Cuộc điều tra được coi là một nỗ lực nhằm ngăn chặn các hành động tiếp theo của Mỹ và EU, có thể dẫn đến việc áp dụng thuế chống bán phá giá đối với những hàng hóa này.