Trước khi làn sóng test kháng nguyên nhanh chóng để phát hiện virus COVID-19 bùng nổ trên toàn thế giới, Jonathan Mesiano-Crookston đã chi gần 400 USD để mua một hộp 25 que test cho gia đình mình. Khi đó chi khoản tiền ấy có vẻ là cao đối với ông, trước khi xuất hiện biến thể Omicron. Tuy nhiên, đến lúc này, ông cảm thấy việc trả 15 USD cho mỗi lần test thực sự là một món hời.

Anh Mesiano-Crookston, một luật sư ở Toronto, cho biết: “Tôi nhớ mình đã nghĩ,“ Sẽ không phải ai cũng có đủ khả năng chi trả khoản này ”. Các dụng cụ test mà anh mua hồi tháng 10/2021 đã giúp anh yên tâm về sức khỏe của hai con, trong bối cảnh mọi người đang xếp hàng chờ hàng giờ để mua dụng cụ tương tự.
Nhu cầu về các công cụ chẩn đoán tình trạng dương tính đã tăng cao cùng với các làn sóng của đại dịch. Giờ đây, với biến thể Omicron đẩy số ca nhiễm hàng ngày lên mức cao kỷ lục mới, các bộ xét nghiệm nhanh - từng bị các nhà hoạch định chính sách y tế công cộng từ chối vì chúng được coi là kém chính xác hơn các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm - đột nhiên trở thành mặt hàng nóng nhất. Mặc dù lúc này người ta vẫn có thể mua ở các cửa hàng và trên mạng, song việc giao hàng đã trở nên rất chậm trễ vì nguồn cung cấp trong tương lai không được đảm bảo. Ngay cả các chính phủ cũng mua các dụng cụ test để phân bổ trong cộng đồng.
Tiêm chủng là biện pháp có hiệu quả cao trong việc ngăn mọi người phải nhập viện vì virus COVID-19, nhưng chưa đủ để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, bởi vẫn có tỷ lệ khá cao người tiêm chủng bị nhiễm virus Omicron.
Tại Canada, kết quả dương tính từ các bộ xét nghiệm nhanh không được báo cáo trong số lượng trường hợp nhiễm COVID-19 chính thức. Và một số chuyên gia cho rằng các xét nghiệm nhanh không tốt lắm trong việc phát hiện Omicron. Tuy nhiên, mặc dù có những hạn chế trong việc test nhanh, các chính phủ và các tổ chức khác hiện đang tìm cách mua dụng cụ này với số lượng lớn. Các nhà sản xuất đang xây dựng các nhà máy chỉ để đáp ứng nhu cầu ngày càng twang cao cao. Và các nhà lãnh đạo thế giới, chẳng hạn như Tổng thống Mỹ Joe Biden đang được đặt câu hỏi về các vụ mua sắm tương tự. “Điều đã xảy ra là vi rút Omicron lây lan nhanh hơn suy nghĩ của bất cứ ai,” ông Biden nói với các phóng viên trong tháng này, khi ông phải đối mặt với những lời chỉ trích. Ông đã công bố kế hoạch mua nửa tỷ bộ dụng cụ kiểm tra nhanh cho người Mỹ.
Thực tế là nhiều chính phủ đang chật vật tìm giải pháp giảm gánh nặng cho các phòng thí nghiệm khi số ca nhiễm virus tăng cao do khả năng lây lan siêu tốc của biến thể Omicron. Theo thống kê của Reuters, gần 294 triệu người đã bị nhiễm virus COVID-19 trên toàn cầu và hơn 5,8 triệu người đã tử vong.
Tình trạng thiếu hụt kit test đã xảy ra ở nhiều nơi do sự xoay trục chính sách của nhiều chính phủ từ PCR là phác đồ xét nghiệm chính sang RAT (xét nghiệm nhanh - Rapid antigen tests) thành phác độ chính nên các hiệu thuốc không đặt hàng kịp để chuẩn bị cho tình huống gấp rút này.
Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Anh cũng đã cắt giảm thời gian cách ly bắt buộc đối với những người có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 trong bối cảnh lo ngại rằng các đợt kiểm dịch kéo dài có thể làm tê liệt các nền kinh tế. Thủ tướng Micheál Martin cho biết Ireland sẽ bỏ yêu cầu đối với những người đã được tiêm chủng phải có bằng chứng về xét nghiệm COVID-19 âm tính.
Nhu cầu quá nhiều đối với bộ xét nghiệm đã khiến nguồn cung không đáp ứng kịp. Giá kit test ở nhiều nước, chẳng hạn như Australia, tăng nhanh vì các nhà phân phối và các nhà sản xuất thậm chí phải thuê máy bay phản lực để chuyên chở kit test, giữa bối cảnh các vấn đề về chuỗi cung ứng gây ra tình trạng thiếu hụt và làm đội giá sản phẩm.
Mỹ đã thông báo gần 1 triệu ca dương tính mới trong ngày 3/1, con số hàng ngày cao nhất soi với bất cứ quốc gia nào trên thế giới và gần gấp đôi mức đỉnh trước đó của chính nước Mỹ, được thiết lập chỉ 1 tuần trước đó.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) ngày 4/1 đã đồng ý với hướng dẫn cách đây một tuần cho những người đang đề xuất kết thúc việc cách ly ca nhiễm COVID-19 sau năm ngày, thêm vào đó họ có thể thực hiện xét nghiệm kháng nguyên nhanh nếu muốn, nhưng nó không phải là yêu cầu bắt buộc. Cơ quan này đã bị các chuyên gia y tế gây áp lực buộc phải đưa ra yêu cầu xét nghiệm sau khi họ cắt giảm một nửa thời gian bắt buộc cách ly đối với người nhiễm COVID-19 xuống còn 5 ngày kể từ ngày 10 vào tuần trước.
Tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha, hàng dãy dài người đợi ngoài các hiệu thuốc, nơi cảnh đó đã trở nên phổ biến kể từ khi Omicron bắt đầu gia tăng số ca dương tính. Madrid, nơi mà Chính phủ của đảng bảo thủ đã đặt việc hỗ trợ lĩnh vực khách sạn lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của mình, đang chọn giải pháp tăng cường xét nghiệm và không có quy định hạn chế nào về giao tiếp xã hội.
Tình trạng ở Pháp cũng tương tự. Hãng sản xuất dụng cụng xét nghiệm chẩn đoán nhanh Biosynex đã thuê hàng trăm nhân viên tạm thời để đáp ứng nhu cầu tự xét nghiệm của người dân tăng cao khi số ca dương tính cao kỷ lục sau kỳ nghỉ cuối năm. Nhiều người dân Pháp đã không thể mua được kit test ở các hiệu thuôc quanh nhà trong vòng bán kính rộng.
Ở Italy, nhu cầu cao về việc tự test kết hợp với các vấn đề về chuỗi cung ứng đã dẫn đến tình trạng tắc nghẽn khi người Italy phải chờ đợi hàng giờ đồng hồ để được test. Phóng viên Giorgia Orlando của Euronews cho biết tại Rome, một số người đã phải đợi tới 8 tiếng đồng hồ. Ở một số nơi, thậm chí phải sử dụng quân đội để hỗ trợ các hoạt động liên quan đến test nhanh.
Anh và Israel đang sửa đổi chính sách test COVID-19 trong bối cảnh nhu cầu xét nghiệm tăng vọt đã dẫn đến nhiều rắc rối.
Tỷ lệ dương tính ở Anh đã lên đến mức cao kỷ lục trong tuần kết thúc vào 31/12, theo đó cứ 15 người có 1 người dương tính, theo ước tính của Văn phòng Thống kê Anh công bố ngày 5/1.
Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) cho biết đã cung cấp thêm 100.000 vị trí đăng ký xét nghiệm PCR mỗi ngày kể từ giữa tháng 12 và nâng xông suất gấp đôi lên 900.000 kit test PCR và LFD mỗi ngày. UKHSA ngày 5/1 cho biết, theo quy định mới nhất ở Anh, những người có kết quả dương tính với COVID-19 trong các xét nghiệm nhanh bằng que thử (LFD) sẽ không cần xác nhận kết quả bằng xét nghiệm PCR tiếp theo nếu họ không xuất hiện các triệu chứng. Quyết định này sẽ giúp giảm gánh nặng với hệ thống xét nghiệm và giảm thiểu tình trạng hoang mang do các kết quả xét nghiệm đối lập nhau.
Các xét nghiệm PCR được xử lý trong phòng thí nghiệm và có thể được sử dụng để xác định một người có biến thể nào, trong khi LFD có thể được sử dụng tại nhà và xác định dấu hiệu về khả năng lây nhiễm trong vòng nửa giờ. Giám đốc điều hành Văn phòng, Tiến sĩ Jenny Harries cho biết: “Trong khi số ca nhiễm COVID tiếp tục gia tăng, cách tiếp cận mới là chấp nhận xét nghiệm bằng LFD có đủ cơ sở để xác định trường hợp nhiễm COVID-19 mà không cần xác nhận PCR”.
Israel cũng vừa thay đổi chính sách kiểm dịch và xét nghiệm như một phần trong nỗ lực tiết kiệm tài nguyên và đảm bảo tiếp tục bảo vệ những người dễ bị tổn thương. Bộ Y tế Israel cho biết các xét nghiệm PCR sẽ được dành riêng cho những người từ 60 tuổi trở lên hoặc có hệ miễn dịch kém, trong khi những người có nguy cơ thấp hơn sẽ được kiểm tra bằng các xét nghiệm kháng nguyên nhanh chóng.
"Đây là một sự thay đổi quan trọng nhằm xác định sớm hơn các quần thể có nguy cơ cao để can thiệp và ngăn ngừa dịch bệnh diễn biến xấu đi nhanh", một quan chức của Bộ Y tế, ông Nachman Ash nói trong một cuộc họp báo.
Trong những ngày gần đây số ca COVID-19 nặng phải điều trị tại Israel vẫn khá thấp nhưng có xu hướng tăng đều đặn, gây sức ép lên các bệnh viện vốn đã nhiều bệnh nhân cúm mùa. Ngày 4/1, Israel ghi nhận 11.978 ca mắc mới, tăng gần gấp đôi so với ngày trước đó. Cả nước đã thực hiện 208.000 xét nghiệm PCR, trong đó 5,5% cho kết quả dương tính, và 90.000 xét nghiệm nhanh tại các điểm chính thức, chưa kể số người dân tự làm tại nhà. Việc điều chỉnh được cho là sẽ giảm tải cho ngành y tế Israel do trong những ngày qua nhu cầu xét nghiệm tăng đột biến gây quá tải cho các cơ sở xét nghiệm. Các cửa hàng không kịp nhập bộ xét nghiệm nhanh, trong khi người dân xếp hàng dài trước các trạm xét nghiệm PCR lưu động mới được tăng cường.
Kể từ khi có trường hợp nhiễm virus COVID-19 đầu tiên phát hiện ở Trung Quốc vào tháng 12/2019, đến nay đã có hơn 210 quốc gia và vùng lãnh thổ thông báo về các cac dương tính.
Trong khi đó, dự kiến số ca nhiễm ở Pháp sẽ gia tăng trong những ngày tới sau khi xuất hiện thêm một biến chủng mới. Một quan chức Pháp cho biết dịch bệch vẫn diễn biến xấu và chưa có dấu hiệu nào cho thấy sẽ sớm đảo ngược. Thụy Điển cũng lập kỷ lục hàng ngày về các trường hợp nhiễm COVID-19 sau khi ghi nhận 17.320 trường hợp nhiễm vào ngày 4/1, chủ yếu là biến thể Omicron.

Nguồn: Vinanet / VITIC / Reuters