Trong cuộc trả lời phỏng vấn một số vấn đề của ngành Công Thương được báo chí và dư luận quân tâm trong tháng 5/2016, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã cho biết về tình hình sản xuất, kinh doanh xăng sinh học E5 hiện nay, những khó khăn gặp phải khi triển khai sản xuất và kinh doanh E5 và những biện pháp tháo.

Thứ trưởng cho biết, tình hình pha chế và phân phối xăng E5 đã được thực hiện tại 8 địa phương phân phối thử nghiệm bao gồm Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Cần Thơ, và Bà Rịa - Vũng Tàu đã và đang khẩn trương triển khai thực hiện Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 19/1/2016: “Phấn đấu đến ngày 1/6/2016 đạt 100% số lượng cửa hàng bán lẻ xăng dầu tại địa phương bán xăng E5...”. Các địa phương đạt được mục tiêu theo Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 19/1/2016 là Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng. Các địa phương: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Cần Thơ, và Bà Rịa - Vũng Tàu đang nỗ lực triển khai thực hiện và đã đạt được kết quả đáng kể. Tại TP. Hồ Chí Minh đến ngày 26/4/2016 có 279/526 cửa hàng bán lẻ xăng dầu bán xăng E5, tăng 81,2% so với thời điểm bắt đầu triển khai thí điểm, tăng 20% so với thời điểm cuối năm 2015.

Tại các địa phương khác trong toàn quốc: Đều đã ban hành Kế hoạch phân phối xăng E5 theo chỉ tiêu của Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 19/1/2016: “... đến ngày 1/6/2016 đạt 50% số lượng cửa hàng bán lẻ xăng dầu tại địa phương bán xăng E5...”. Việc thực hiện kế hoạch cũng đang được thực hiện nghiêm túc.

Về nguồn cung ethanol sinh học, hiện nay, việc cung cấp ethanol nhiên liệu để phối trộn lượng xăng sinh học E5 trên chủ yếu từ 2 nhà máy nhiên liệu sinh học của Công ty TNHH Tùng Lâm với tổng công suất: 150.000 tấn/năm (1 nhà máy công suất 50.000 tấn/năm; 1 nhà máy 100.000 tấn/năm) đủ để phối trộn trên 3 triệu tấn xăng sinh học E5/năm. Giá bán khoảng 13.000 đồng/lít. Công ty TNHH Tùng Lâm cho biết, hiện các nhà máy đang hoạt động bình thường, lượng tiêu thụ ethanol nhiên liệu mới chỉ chiếm dưới 30% năng lực sản xuất của công ty.

Về chất lượng sản phẩm xăng E5 tại các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh khi cung cấp sản phẩm ra thị trường đều được tiến hành các thủ tục đánh giá hợp quy chất lượng sản phẩm. Theo các kết quả kiểm tra chất lượng của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ, chất lượng xăng E5 đều đảm bảo theo quy định. Cho đến nay, theo báo cáo của các địa phương và các đầu mối kinh doanh xăng dầu, chưa có bất kỳ khiếu nại nào của người tiêu dùng về chất lượng xăng E5.

Về giá xăng E5, để tạo chênh lệch giá xăng E5 thấp hơn xăng RON92 theo chỉ đạo tại Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 26/1/2015 và Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 19/1/2016  của Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp về cơ chế giá đối với xăng E5, liên Bộ Công Thương - Tài chính đã áp dụng biện pháp trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu, hiện nay mức trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với xăng E5 hiện nay là 0 đồng/lít, xăng khoáng là 300 đồng/lít. Với các chính sách thuế, phí như hiện nay, giá bán tối đa của mặt hàng xăng E5 thấp hơn 498 đồng/lít so với xăng RON 92 (giá tối đa của xăng khoáng RON 92 hiện là 14.940 đồng/lít, của xăng E5 là 14.442 đồng/lít, theo Công văn số 2974/BCT-TTTN ngày 5/4/2016 của Bộ Công Thương về việc điều hành kinh doanh xăng dầu). Vụ Thị trường trong nước sẽ có báo cáo cụ thể về giá và chính sách điều hành xăng dầu đối với xăng E5.

Thứ trưởng cũng cho biết những khó khăn chính trong sản xuất, phối chế, kinh doanh xăng E5. Đó là:

- Giá ethanol nhiên liệu cao

+ Giá sắn lát nguyên liệu tăng liên tục dẫn đến giá thành ethanol nhiên liệu tăng cao. Các nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu được xây dựng trong những năm 2008-2010, với giá trung bình khoảng 2.000 đồng/kg (giá sắn lát khô cuối năm 2008 và đầu năm 2009 biến động từ 1.500 - 1.700 đồng/kg). Từ năm 2011 đến nay, giá sắn lát luôn trên mức 3.500 đồng/kg có thời điểm giá sắn lát lên đến 4.500 - 5.000 đồng/kg.

+ Giá dầu mỏ giảm là nguyên nhân ethanol nhiên liệu sinh học kém cạnh tranh so với nhiên liệu gốc khoáng về mặt kinh tế. Giá dầu mỏ trong năm 2008-2009 cũng đang ở mức rất cao (ngày 11/7/2008 giá dầu thô là 147,27 đôla Mỹ/thùng). Từ 2011 đến nay, giá dầu thế giới liên tục giảm (thấp nhất xuống dưới 30 đôla Mỹ/thùng).

- Doanh nghiệp chưa mặn mà trong kinh doanh xăng E5: Cửa hàng bán E5 có doanh thu thấp, tỷ lệ chiết khấu xăng sinh học chưa hấp dẫn, chênh lệch giá bán xăng chưa hấp dẫn.

- Người tiêu dùng: Chênh lệch giá bán xăng chưa hấp dẫn và khuyến khích người tiêu dùng; người tiêu dùng sử dụng xăng khoáng theo thói quen dẫn đến sản lượng xăng E5 bán ra tại cùng một cửa hàng bán lẻ xăng dầu thấp hơn so với xăng khoáng cùng loại. Công tác tuyên truyền tại các địa phương, các doanh nghiệp chưa đồng bộ.

* Giải pháp

- Các Bộ, ngành:

+ Các Bộ Công Thương, Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan điều hành giá bán xăng dầu, điều hành trích lập và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu (trong đó có nhiên liệu sinh học: Xăng E5) theo kết luận tại Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 26/1/2015 của Văn phòng Chính phủ;

+ Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan chỉ đạo các thương nhân kinh doanh xăng dầu tổ chức hệ thống phân phối để tiếp nhận xăng sinh học theo lộ trình đã được phê duyệt, đảm bảo phân phối xăng sinh học thuận lợi như xăng khoáng;

+ Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương tiếp tục nghiên cứu, ban hành cơ chế ưu đãi về thuế; phương pháp tính giá cơ sở đối với nhiên liệu sinh học và xăng E5, hướng dẫn việc quản lý, trích lập và sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với nhiên liệu sinh học (trước mắt là xăng E5) để thực hiện lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

- Các địa phương trong cả nước: Khẩn trương triển khai thực hiện và chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại địa phương phấn đấu đạt các chỉ tiêu về lượng xăng E5 bán ra và số cửa hàng bán lẻ xăng dầu tại địa phương bán xăng E5 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 19/TB-VPCP ngày 19/1/2016.

- Các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu: Khẩn trương đẩy nhanh tiến độ xây dựng các trạm pha chế, phối trộn xăng E5, mở rộng mạng lưới cửa hàng bán lẻ xăng E5; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tại các địa phương phát triển các cửa hàng bán lẻ xăng E5 tại địa phương theo kế hoạch kinh doanh xăng E5 của các UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

- Các doanh nghiệp sản xuất ethanol nhiên liệu: Tăng cường quản trị doanh nghiệp, giảm chi phí đầu vào, đa dạng hóa phụ phẩm, giảm tiêu thụ nguyên liệu và năng lượng để giảm giá thành ethanol nhiên liệu tăng cường năng lực cạnh tranh đảm bảo nguồn cung ethanol nhiên liệu đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Nguồn: Bộ Công Thương