Quyết định miễn trừ này sẽ có hiệu lực đến ngày 2/4, thời điểm Tổng thống Donald Trump đe dọa áp đặt một chế độ thuế quan có đi có lại trên toàn cầu đối với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ.
Ông Trump đã áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ cả hai quốc gia vào ngày 4/3 và ban đầu chỉ đề cập đến miễn trừ cho Mexico vào sáng ngày 6/3. Tuy nhiên, bản sửa đổi mà ông ký vào chiều cùng ngày đã bao gồm cả Canada. Ba quốc gia này là đối tác trong Hiệp định thương mại Bắc Mỹ (USMCA).
Đáp lại, Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc tuyên bố trên mạng xã hội X rằng Canada sẽ hoãn đợt áp thuế trả đũa thứ hai, trị giá 125 tỷ CAD đối với hàng hóa Mỹ, cho đến ngày 2/4.
Ngoài ra, sắc lệnh của Nhà Trắng cũng miễn trừ thuế đối với kali – một loại phân bón quan trọng đối với nông dân Mỹ – nhưng không bao gồm toàn bộ các sản phẩm năng lượng. Ông Trump đã áp một mức thuế riêng 10% đối với các mặt hàng này. Một quan chức Nhà Trắng giải thích rằng không phải tất cả các sản phẩm năng lượng nhập khẩu từ Canada đều nằm trong phạm vi của USMCA.
Ông Trump áp thuế sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia vào ngày 20/1 – ngày đầu tiên ông nhậm chức – với lý do số ca tử vong do dùng quá liều fentanyl gia tăng. Ông khẳng định loại opioid nguy hiểm này cùng các tiền chất của nó xâm nhập vào Mỹ từ Trung Quốc thông qua Canada và Mexico. Do đó, ông cũng áp thuế 20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Ông Trump lần đầu tiên công bố các mức thuế này vào đầu tháng 2/2025 nhưng đã trì hoãn áp dụng đối với Canada và Mexico cho đến ngày 4/3. Đầu tuần này, ông từ chối hoãn thuế thêm lần nữa và tăng gấp đôi mức thuế 10% đã được áp dụng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ ngày 4/2.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick phát biểu trên CNBC rằng nếu đến ngày 2/4, Canada và Mexico chưa có hành động đủ mạnh để giải quyết vấn đề fentanyl, Mỹ sẽ duy trì mức thuế trừng phạt này, bên cạnh chính sách thuế có đi có lại với các đối tác thương mại khác.
Bên cạnh đó, ông Trump khẳng định mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu sẽ có hiệu lực vào ngày 12/3 như kế hoạch. Canada và Mexico đều là những nhà cung cấp kim loại hàng đầu cho thị trường Mỹ, trong đó Canada chiếm phần lớn lượng nhôm nhập khẩu.
Ngày 5/3, ông Trump đã miễn trừ ngành ô tô khỏi mức thuế 25% áp lên hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, sau khi gặp gỡ các giám đốc điều hành từ Ford, General Motors và Stellantis. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng thuế quan có thể làm gia tăng lạm phát và làm chậm tăng trưởng kinh tế ở cả ba quốc gia.
Thị trường tài chính lo ngại trước sự bất ổn
Thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục sụt giảm vào ngày 6/3, do những biến động khó lường trong chính sách thuế quan. Các nhà đầu tư lo ngại rằng những thay đổi liên tục có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn kinh tế. Chỉ số S&P 500 giảm 1,8% trong phiên giao dịch và đã mất gần 7% kể từ giữa tháng 2/2025.
Bill Sterling, chiến lược gia toàn cầu tại GW&K Investment Management ở Boston, nhận định rằng chính sự thay đổi liên tục trong chính sách thuế đối với Mexico và Canada đang tạo ra sự bất ổn lớn cho thị trường. Ông nhấn mạnh rằng trong bối cảnh như vậy, các doanh nghiệp sẽ có xu hướng trì hoãn quyết định đầu tư, đặc biệt là trong những lĩnh vực quan trọng như sản xuất ô tô giữa Mỹ và Canada.
Dù thị trường phản ứng tiêu cực, ông Lutnick khẳng định Nhà Trắng không để chứng khoán chi phối quyết định của mình. “Việc thị trường chứng khoán tăng hay giảm nửa phần trăm mỗi ngày không phải là yếu tố quyết định chính sách của chúng tôi. Mục tiêu của chúng tôi là thúc đẩy sản xuất trong nước,” ông nói.
Ngày 6/3, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, người sẽ từ chức vào ngày 9/3, cho rằng cuộc chiến thương mại do Tổng thống Donald Trump khởi xướng sẽ còn kéo dài.
“Tôi có thể khẳng định rằng chúng ta sẽ tiếp tục đối mặt với một cuộc chiến thương mại do Mỹ phát động trong tương lai gần,” ông Trudeau phát biểu tại Ottawa.
Chính phủ Mexico chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức, nhưng trước đó trong ngày, Tổng thống Claudia Sheinbaum đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Donald Trump, trong đó hai bên đồng ý hoãn áp thuế.
“Chúng tôi đã có một cuộc trao đổi tuyệt vời và tôn trọng lẫn nhau, trong đó hai bên khẳng định rằng những nỗ lực hợp tác đã mang lại kết quả chưa từng có, trong khuôn khổ tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia,” bà Sheinbaum viết trên mạng xã hội X.
Theo các nguồn tin từ Reuters, các quan chức Mexico và Canada bày tỏ sự thất vọng với các cuộc đàm phán thuế quan với chính quyền Tổng thống Donald Trump, do sự thiếu rõ ràng trong các yêu cầu của Mỹ khiến việc đạt được thỏa thuận trở nên khó khăn.