Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) vừa thông báo sẽ bắt đầu cắt giảm hoạt động mua trái phiếu trên quy mô lớn và sẽ công bố kế hoạch chi tiết vào tháng tới về việc giảm bảng cân đối kế toán gần 5 nghìn tỷ USD, thêm mọt động thái hướng tới việc dỡ bỏ gói kích thích tiền tệ khổng lồ đã áp dụng trong thời gian dài.
Mặc dù hiện tại sẽ tiếp tục mua trái phiếu chính phủ với tốc độ khoảng 6 nghìn tỷ yên (38 tỷ USD) mỗi tháng, nhưng ngân hàng trung ương Nhật Bản đã quyết định sẽ trình bày chi tiết về kế hoạch cắt giảm trong 1 đến 2 năm tới tại cuộc họp tháng 7/2024.
Kế hoạch giảm tốc độ mua trái phiếu đã được thị trường dự đoán rộng rãi. Tuy nhiên, việc thiếu thông tin chi tiết ngay lập tức được một số nhà đầu tư coi là dấu hiệu cho thấy ngân hàng trung ương sẽ thận trọng trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ trong thời gian tới. Cách giải thích ôn hòa đó đã khiến đồng yên và lãi suất trái phiếu Nhật Bản giảm xuống.
Takayuki Miyajima, chuyên gia kinh tế cấp cao của Sony Financial Group, cho biết: “Quyết định hôm nay cho thấy BOJ rất thận trọng trong việc giảm lượng mua trái phiếu, điều đó có nghĩa là ngân hàng trung ương cũng thận trọng trong việc tăng lãi suất”. “Có ít khả năng BOJ sẽ tăng lãi suất vào tháng 7.”
BOJ cho biết họ sẽ thu thập quan điểm từ các bên tham gia thị trường trước khi quyết định kế hoạch cắt giảm dài hạn tại cuộc họp tiếp theo.
Đúng như dự đoán rộng rãi, BOJ đã giữ mục tiêu lãi suất chính sách ngắn hạn ở mức 0-0,1% bằng một cuộc bỏ phiếu nhất trí.
Ngân hàng trung ương cũng duy trì quan điểm nền kinh tế tiếp tục phục hồi vừa phải với lực tiêu dùng ổn định.
Sau thông báo này, lãi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm (JGB) đã giảm xuống 0,915% trong khi đồng yên chạm mức thấp hơn một tháng là 158,255 yên đổi một đô la.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda cho biết trong cuộc họp ngắn sau cuộc họp: “Trong việc cắt giảm việc mua trái phiếu, điều quan trọng là phải đảm bảo tính linh hoạt để đảm bảo sự ổn định của thị trường, đồng thời thực hiện việc đó theo hình thức có thể dự đoán được”. "Quy mô cắt giảm có thể sẽ rất đáng kể. Nhưng tốc độ, khuôn khổ và mức độ cụ thể sẽ được quyết định sau khi thảo luận với những người tham gia thị trường."
Theo các nhà phân tích, hiện tại, trọng tâm chú ý của thị trường là liệu kinh tế gần đây suy yếu, đặc biệt là trong lĩnh vực tiêu dùng, có ảnh hưởng đến thời điểm tăng lãi suất tiếp theo của BOJ hay không.
Shoki Omori, giám đốc phụ trách chiến lược trên thị trường Nhật Bản tại Mizuho Securities, cho biết: “Có thể BOJ lo ngại về nền kinh tế thực và do đó cảm thấy miễn cưỡng trong việc thắt chặt quá nhanh”.
Ông nói: “Theo quan điểm của tôi, Thống đốc Ueda luôn lo lắng về sự yếu kém trong lĩnh vực tiêu dùng”. Ông cho biết thêm hiện tại có rất ít khả năng BOJ sẽ tăng lãi suất vào tháng 7.
BOJ đã thoát khỏi lãi suất âm và kiểm soát lãi suất trái phiếu vào tháng 3 trong một bước chuyển mình mang tính bước ngoặt khỏi chương trình kích thích triệt để kéo dài hàng thập kỷ.
Họó cũng đã loại bỏ các dấu hiệu cho thấy khả năng sẽ tiếp tục tăng lãi suất ngắn hạn lên mức không làm giảm hoặc làm nóng nền kinh tế - được các nhà phân tích cho là ở khoảng 1-2%.
Nhiều người tham gia thị trường kỳ vọng BOJ sẽ tăng lãi suất một lần nữa trong năm nay, mặc dù họ có sự chia rẽ về thời điểm.
Ngân hàng trung ương Nhật Bản cũng chịu áp lực phải bắt tay vào thắt chặt định lượng (QT) và thu hẹp bảng cân đối kế toán khổng lồ của mình để đảm bảo tác động của việc tăng lãi suất trong tương lai sẽ được đưa vào nền kinh tế một cách suôn sẻ.
Những nỗ lực của BOJ nhằm bình thường hóa chính sách tiền tệ diễn ra khi các ngân hàng trung ương lớn khác, vốn đã thắt chặt chính sách tiền tệ một cách mạnh mẽ để chống lạm phát tăng cao, đang tìm cách cắt giảm lãi suất.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hôm thứ Tư (12/6) đã giữ lãi suất ổn định và báo hiệu khả năng cắt giảm một lần trong năm nay. Ngân hàng Trung ương châu Âu vào tuần trước đã cắt giảm lãi suất lần đầu tiên kể từ năm 2019.
Tuy nhiên, việc bình thường hóa chính sách tiền tệ vẫn còn lỏng lẻo của Nhật Bản bị che mờ bởi mức tiêu dùng yếu và nghi ngờ về quan điểm của BOJ rằng nhu cầu nội địa mạnh mẽ sẽ giúp lạm phát đi đúng hướng để đạt được mục tiêu 2% trong thời gian dài.
Triển vọng cắt giảm lãi suất ổn định của Mỹ cũng có thể khiến đồng yên yếu so với đồng đô la, làm phức tạp thêm các quá trình cân nhắc chính sách của BOJ.
Đồng tiền của Nhật Bản yếu đã trở thành vấn đề đau đầu đối với các nhà hoạch định chính sách do giá nhập khẩu tăng cao, từ đó làm tăng chi phí sinh hoạt và gây tổn hại đến tiêu dùng.
Junichi Makino, nhà kinh tế trưởng tại SMBC Nikko Securities, cho biết: “Lạm phát cơ bản vẫn ở mức dưới 2%. Nhu cầu trong nước chậm chạp, vì vậy có rất ít dấu hiệu cho thấy chu kỳ lạm phát tiền lương tích cực sẽ mạnh lên phía trước”.
“Nhưng BOJ có thể buộc phải thắt chặt chính sách tiền tệ chừng nào rủi ro đồng yên yếu vẫn còn,” ông nói.
Các thị trường đang tập trung vào cách Thống đốc Kazuo Ueda, trong cuộc họp giao ban sau cuộc họp, điều chỉnh những dấu hiệu yếu kém gần đây trong nền kinh tế với dự báo hiện tại của ngân hàng rằng Nhật Bản sẽ đạt được tiến bộ ổn định trong việc đạt được mục tiêu giá cả.