Mùa khô vừa qua ở Indonesia bắt đầu sớm hơn thường lệ và thời tiết khô hạn do El Nino đã dẫn đến tình trạng giảm diện tích và sản lượng thu hoạch lúa trong niên vụ 2022/23. Dựa trên việc thực hiện diện tích thu hoạch từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2023 và diện tích thu hoạch ước tính tháng 12/2023, Cơ quan Thống kê Indonesia (BPS) vào đầu tháng 11 năm 2023 báo cáo diện tích lúa thu hoạch trong năm 2022/23 đã giảm 2,58% xuống còn 10,19 triệu ha, từ mức 10,46 triệu ha vào năm 2021/22. Cùng với sự sụt giảm về diện tích thu hoạch, sản lượng lúa niên vụ 2022/23 cũng giảm 2,05% xuống 53,63 triệu tấn, so với 54,75 triệu tấn năm 2021/22. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cũng hạ ước tính về diện tích lúa thu hoạch niên vụ 2022/23 của Indonesia từ 11,55 triệu ha xuống 11,2 triệu ha do ảnh hưởng của El Nino đã được chứng minh là mạnh hơn
được dự đoán ban đầu, dẫn đến nhiều nông dân chuyển sang trồng ngô thay vì trồng lúa hoặc bỏ hoang đất. Do El Nino dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài đến tháng 2 năm 2024 nên tác động bởi hiện tượng này có thể tiếp tục cản trở tăng trưởng diện tích lúa thu hoạch năm 2023/24.
Trong bối cảnh đó, Indonesia dự kiến sẽ nhập khẩu khoảng 3 triệu tấn gạo vào năm 2024, trở thành một trong những nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới.
Cơ quan Lương thực Quốc gia (Bulog) đã bắt đầu năm mới bằng việc đấu thầu mua 500.000 tấn gạo để tăng cường dự trữ lương thực quốc gia. Quyết định nhập khẩu thêm gạo của Indonesia được đưa ra trong bối cảnh hiện tượng thời tiết El Niño ảnh hưởng đến sản xuất lúa gạo của nước này, khiến việc khôi phục mức sản xuất trở lại bình thường vào năm 2024 trở nên khó khăn. Để đảm bảo nguồn cung ổn định trên thị trường nội địa, Indonesia đã khởi xướng các thỏa thuận với Ấn Độ và các nước khác.
Việc Indonesia tăng mạnh nhập khẩu gạo có thể mang lại lợi ích đáng kể cho ngành lúa gạo Việt Nam.
Năm 2023, Indonesia là thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam, với trên 1,17 triệu tấn, tương đương 640,25 triệu USD, tăng mạnh 878% về lượng và tăng 992% kim ngạch so với năm trước và chiếm lần lượt trên 14,3% trong tổng lượng và 13,7% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Giá gạo xuất khẩu sang Indonesia trung bình năm 2023 là 549,2 USD/tấn, tăng 11,7% so với năm 2022.
Tháng 1/2024, Indonesia đứng thứ 3 trong danh sách các thị trường nhập khẩu gạo của Việt Nam, đạt 27.256 tấn, tương đương 18,08 triệu USD, giá 663,3 USD/tấn, giảm 35,8% về lượng và giảm 29,3% về kim ngạch nhưng tăng 10% về giá so với tháng 12/2023; giảm 68,3% về lượng, giảm 55,8% kim ngạch và tăng 39,2% về giá so với tháng 1/2023, chiếm gần 5% trong tổng lượng và chiếm 3,2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước.