Quan trọng hơn, tăng trưởng không còn dựa vào sản lượng thuần túy mà chuyển mạnh sang chất lượng, chế biến sâu và phát triển bền vững.
Chuyển dịch từ lượng sang chất
Năm 2025 được xem là một dấu mốc đặc biệt của ngành nông nghiệp Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu. Trong bối cảnh kinh tế thế giới tiềm ẩn nhiều rủi ro về địa chính trị, thương mại và chính sách, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, cả về quy mô lẫn chất lượng. Nếu không có biến động lớn trong tháng cuối năm, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nhiều khả năng khép lại ở mức gần 70 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay.
Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong 11 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 64,01 tỷ USD. Kết quả này không đến từ một vài mặt hàng riêng lẻ, mà phản ánh sự bứt phá đồng loạt của nhiều ngành hàng chủ lực, từ cà phê, thủy sản, rau quả đến lâm sản. Đáng chú ý, tăng trưởng năm nay cho thấy sự chuyển dịch rõ nét về cấu trúc, khi các ngành hàng ưu tiên nâng cao chất lượng, gia tăng hàm lượng chế biến và đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững của thị trường quốc tế.
Trong bức tranh chung, cà phê là điểm sáng nổi bật nhất của xuất khẩu nông nghiệp Việt Nam năm 2025. Lần đầu tiên, kim ngạch xuất khẩu cà phê vượt mốc 8 tỷ USD, dù sản lượng chỉ đạt khoảng 1,5 triệu tấn. Giá xuất khẩu bình quân tăng tới 40% so với năm 2024, phản ánh sự thay đổi căn bản trong mô hình tăng trưởng của ngành. Thay vì chạy theo sản lượng, cà phê Việt Nam đang từng bước khẳng định giá trị thông qua chất lượng và chế biến sâu.
Cơ cấu sản phẩm cà phê cũng chuyển dịch rõ rệt. Robusta tiếp tục giữ vai trò chủ lực về quy mô, tạo nền tảng ổn định cho xuất khẩu, song nhóm cà phê rang xay, cà phê chế biến và cà phê đặc sản tăng trưởng mạnh. Tại các vùng trồng trọng điểm như Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng hay Quảng Ngãi, mô hình canh tác cà phê thông minh đang được mở rộng, với việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý vùng trồng, giám sát sản xuất và truy xuất nguồn gốc.
Theo ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, kết quả năm 2025 không chỉ đến từ mặt bằng giá cao mà là thành quả của quá trình nâng chuẩn chất lượng kéo dài nhiều năm. Khi chất lượng được cải thiện, cà phê Việt Nam ngày càng được các nhà rang xay lớn tại châu Âu ưu tiên lựa chọn, qua đó gia tăng giá trị xuất khẩu và vị thế trên thị trường quốc tế.
Cùng với cà phê, xuất khẩu thủy sản năm 2025 cũng ghi nhận sự tăng tốc rõ nét, đặc biệt trong nửa cuối năm. Các doanh nghiệp chủ động đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm Hoa Kỳ dự kiến áp dụng các quy định nhập khẩu mới và trước khi có kết quả cuối cùng của vụ kiện chống bán phá giá đối với tôm. Riêng tháng 11/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt gần 990 triệu USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ.
Nền tảng cho tăng trưởng bền vững
Trên cơ sở kết quả 11 tháng, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo: kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm 2025 có thể đạt 11,2-11,3 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay. Trong đó, tôm dự kiến vượt 4,6 tỷ USD, thiết lập kỷ lục mới; cá tra đạt trên 2,1 tỷ USD nhờ nhu cầu phục hồi tại châu Á và Trung Quốc; cá ngừ tiến sát mốc 1 tỷ USD.
Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký VASEP, kết quả tích cực này giúp thủy sản Việt Nam củng cố vị thế tại các thị trường lớn, song thách thức từ năm 2026 sẽ lớn hơn khi Hoa Kỳ siết chặt yêu cầu về minh bạch chuỗi cung ứng, lao động và chống khai thác IUU.
Ngành rau quả cũng ghi dấu mốc lịch sử khi kim ngạch xuất khẩu năm 2025 có thể đạt khoảng 8,5 tỷ USD, tăng gần 20% so với năm trước, vượt xa mục tiêu 5 tỷ USD từng đặt ra. Sầu riêng tiếp tục là “ngôi sao” của ngành trái cây, đặc biệt sau khi được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Bên cạnh đó, việc ký kết các nghị định thư mới với Trung Quốc và mở cửa thị trường Australia cho bưởi tươi đã tạo thêm dư địa tăng trưởng bền vững.
Với lâm sản, mục tiêu xuất khẩu 25 tỷ USD vào năm 2030 đang được cụ thể hóa bằng những bước đi bài bản. Ngành gỗ tập trung xây dựng chuỗi cung ứng tự cường, đầu tư công nghệ sản xuất xanh và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, xây dựng thương hiệu đồ gỗ quốc gia phải gắn với các trụ cột xanh, chất lượng, linh hoạt và cạnh tranh.
Những kết quả của năm 2025 cho thấy hướng đi đúng đắn của ngành nông nghiệp Việt Nam. Tăng trưởng dựa trên chất lượng, giá trị gia tăng và phát triển bền vững chính là nền tảng để ngành nông nghiệp hướng tới mục tiêu xuất khẩu 100 tỷ USD trong tương lai, đồng thời khẳng định vị thế có trách nhiệm trên thị trường toàn cầu.