Tới tham dự Hội thảo có Ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương, Ông Nguyễn Thanh Sơn – Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại LB Nga, các đại diện từ Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, Cơ quan đại diện thương mại Liên bang Nga và Đại sứ quán CH Kazakhstan tại Việt Nam và hơn 120 đại diện các doanh nghiệp tới tham dự.

Liên minh Kinh tế Á - Âu gồm năm nước thành viên là Nga, Belarus, Kazakhstan, Kyrgystan và Armenia, là những đối tác quan trọng của Việt Nam trong Khối SNG. Tổng dân số khối này có 183 triệu người và GDP chiếm 3,7% GDP toàn cầu. Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á – Âu đã được ký kết năm 2015 và chính thức có hiệu lực từ ngày 5 tháng 10 năm 2016, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp cả hai bên trong lĩnh vực đầu tư, thương mại, xuất nhập khẩu. Doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường có tổng GDP (theo sức mua) khoảng gần 4,5 nghìn tỷ USD, 183 triệu dân và ngược lại doanh nghiệp các nước EAEU sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường hơn 90 triệu dân của Việt Nam và tiềm năng hợp tác với ASEAN. Cho đến nay, Hiệp định đã được thực thi gần một năm. Theo đánh giá sơ bộ, trong thời gian qua Hiệp định đã đóng góp cho sự phát triển thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các nước Liên minh.

Cụ thể, Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2016 kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Liên minh đạt 3,04 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,77 tỷ USD, tăng 10%, xuất khẩu của Liên minh sang Việt Nam đạt 1,27 tỷ USD, tăng 45%. Về tổng thể, Liên bang Nga chiếm khoảng 90% trong tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu. Cụ thể:

- Với Liên bang Nga: Thương mại hai chiều năm 2016 giữa hai nước đạt 2,74 tỷ USD, tăng 26% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,62 tỷ USD, tăng 12%, xuất khẩu của Liên bang Nga đạt 1,12 tỷ USD, tăng 51%.

- Với Belarus: Thương mại hai chiều năm 2016 giữa hai nước đạt 94,5 triệu USD, giảm 24% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 2,5 triệu USD, giảm 46%, xuất khẩu của Belarus đạt 92 triệu USD, giảm 23%.

- Với Kazakhstan: Thương mại hai chiều năm 2016 giữa hai nước đạt 198 triệu USD, tăng 22% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 142 triệu USD, giảm 8%, xuất khẩu của Kazakhstan đạt 56 triệu USD, tăng hơn 5 lần.

- Với Armenia: Thương mại hai chiều năm 2016 giữa hai nước đạt 2,4 triệu USD, giảm 61% so với năm 2015. Trong đó, toàn bộ thương mại là xuất khẩu của Việt Nam.

- Với Kyrgyzstan: Thương mại hai chiều năm 2016 giữa hai nước đạt 1,9 triệu USD, tăng 2% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,4 triệu USD, giảm 21%, xuất khẩu của Kazakhstan đạt 0,5 triệu USD, tăng 5,5 lần.

Những số liệu sơ bộ của 6 tháng đầu năm 2017 cũng cho thấy thương mại giữa Việt Nam và khối Liên minh tiếp tục đà tăng trưởng. Cụ thể, thương mại 6 tháng đầu năm 2017 tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và khối LMKT Á – Âu đạt 1,7 tỷ USD tăng 21% so với cùng kỳ năm 2016 (KN Việt Nam – LMKT Á – Âu 6 tháng 2016 đạt 1,4 tỷ USD). Theo thống kê từ Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương), hiện nay có khoảng 938 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu sang EAEU; trong đó khoảng 200 doanh nghiệp là có kim ngạch lớn, chiếm 90% tổng xuất khẩu, chủ yếu tập trung vào các ngành hàng: thủy sản, cà phê, cao su, chè, gạo, hạt điều, hạt tiêu, dệt may, giày dép, gỗ, bánh kẹo các loại…; số doanh nghiệp còn lại tham gia xuất khẩu nhưng kim ngạch không đáng kể. Rõ ràng, trong bối cảnh hiện nay việc “bắt tay” với EAEU sẽ mở ra cơ hội quý báu cho các mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam.

Các con số đã chứng tỏ rằng Hiệp định bước đầu đã mang lại những kết quả thiết thực. Đồng thời, người tiêu dùng của Việt Nam cũng như 5 nước thành viên Liên minh đã và đang được hưởng các điều kiện thuận lợi cho trong việc nhập khẩu và sử dụng hàng hóa nhập khẩu theo Hiệp định.

Tuy nhiên để tận dụng những cơ hội và ứng phó hiệu quả những thách thức mà Hiệp định FTA Việt Nam - EAEU mang lại, không có cách nào khác là mỗi doanh nghiệp cần nỗ lực vươn lên, sớm điều chỉnh chiến lược cho phù hợp, có giải pháp mới trong việc tạo ra các sản phẩm có sức cạnh tranh cũng như trụ vững trên thị trường ngoài nước.

Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ

Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Công Thương