Thị trường xe máy Việt Nam: Khi kỷ lục doanh số bị phá vỡ

Dù được cho là bão hòa, nhưng thị trường xe máy Việt Nam 2018 đã phá vỡ kỷ lục về doanh số bán xe cách đây 7 năm và thiết lập doanh số bán hàng mới khi có doanh số tiêu thụ gần 4,4 triệu xe các loại. Dự báo, thị trường mô tô, xe máy Việt Nam còn tiếp tục tăng trưởng trong những năm tiếp theo.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), trong năm 2018, 5 đơn vị thành viên của Hiệp hội có tổng doanh số bán 3.386.097 xe các loại, tăng 3,5% so với năm 2017 và đã phá vỡ doanh số kỷ lục bán 3,3 triệu xe của năm 2011.

Với tổng doanh số trên, tính bình quân, mỗi tháng của năm 2018, các doanh nghiệp này tiêu thụ hơn 282.000 xe các loại và mỗi ngày có gần 9.300 xe được tiêu thụ trong cả nước. Tuy nhiên, đây chỉ là con số tiêu thụ tại thị trường Việt Nam, VAMM không công bố doanh số xe xuất khẩu của các đơn vị thành viên.

Bên cạnh đó, thị trường mô tô, xe máy Việt Nam còn có sự tham gia của các doanh nghiệp khác như Ducati, Kawasaki, BMW, KTM, Benelli, Peugeot, Harley-Davidson... hay mới đây là xe máy điện VinFast nên tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường Việt Nam nếu cộng lại sẽ còn cao hơn rất nhiều.

Đây là những đơn vị phân phối xe nhập khẩu nguyên chiếc tại Việt Nam nhưng không phải là thành viên của VAMM nên không có báo cáo bán hàng cả năm qua.

Chỉ tiếc rằng, khác với Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) thường công bố doanh số bán hàng chi tiết của các đơn vị thành viên và toàn thị trường ô tô hàng tháng về doanh số của mỗi doanh nghiệp cũng như dòng xe thì VAMM chỉ công bố vỏn vẹn tổng doanh số của 5 đơn vị thành viên, không có thêm số liệu nào khác.

Hiện nay, VAMA có 5 đơn vị thành viên là Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio và SYM; trong đó, Honda đang sản xuất và phân phối 24 mẫu xe và chiếm trên 70% thị phần trong cả nước, thị phần còn lại là Yamaha với 12 mẫu xe, Piaggio 12 mẫu xe, Suzuki 13 mẫu xe và SYM 19 mẫu xe.

Các doanh nghiệp này đang sản xuất và phân phối ra thị trường khoảng 80 dòng sản phẩm đa dạng, từ xe bình dân đến cao cấp và hạng sang, bao gồm xe số, xe tay ga, xe tay côn và xe thể thao với mức giá từ mười mấy triệu đến hơn tỷ đồng cho mỗi chiếc.

Với dải sản phẩm phong phú này, các doanh nghiệp xe máy đã không bỏ sót bất cứ nhu cầu khách hàng nào còn người tiêu dùng trong nước cũng có nhiều lựa chọn khi mua sản phẩm phù hợp cho mình hơn.

Trước đó, ông Yano Takeshi, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam từng đánh giá, thị trường xe Việt Nam đã bão hòa, dịch chuyển từ xe số sang xe tay ga và dòng xe tay ga.

Xe tay ga đang chiếm hơn 45% thị phần và sẽ là phân khúc tăng trưởng mạnh trong thời gian tới khi thu nhập bình quân đầu người tăng lên.

Theo ông Yano Takeshi, khi thu nhập của người dân ngày càng tăng và nhu cầu sử dụng xe tay ga còn nhiều tiềm năng không chỉ ở thành phố mà còn ở các vùng nông thôn. Do vậy, một số doanh nghiệp vẫn tập trung khai thác những thị trường này.

Còn theo nhìn nhận của giới chuyên môn, cùng với sự tăng trưởng ổn định của nền kinh tế, thu nhập của người dân Việt Nam ngày càng cao, kéo theo đó là nhu cầu mua sắm xe máy mới dù có chủ trương hạn chế loại phương tiện này tại các đô thị lớn.

Điểm đáng chú ý là do đặc thù đô thị Việt Nam với nhiều đường phố nhỏ hẹp, nhiều ngõ ngách sâu, công trình giao thông công cộng mới chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ so với nhu cầu đi lại... nên giới chuyên môn vẫn cho rằng, xe máy vẫn là phương tiện thiết yếu của người dân trong thời gian tới bởi tính kinh tế, linh hoạt, tiện lợi và phù hợp với điều kiện đường sá của Việt Nam.

Diễn biến trên thị trường xe máy Việt Nam thời gian gần đây cho thấy, thị trường này đã sôi động hơn khi vào mùa cao điểm mua sắm cuối năm Âm lịch.

Đây cũng là thời điểm nhiều khách hàng đổ xô đi mua xe, nhiều đại lý đã tăng giá bán từ vài triệu đến vài chục triệu đồng/xe so với giá niêm yết của nhà sản xuất đối với một số mẫu xe “ăn khách” như Honda Vision, SH, Lead hay Yamaha Exciter...

Lý giải việc “đội giá” này, nhân viên tư vấn bán hàng các đại lý Honda và Yamaha đều cho rằng, khi xe về đại lý phải tính thêm chi phí vận chuyển, tiền thuê mặt bằng, lương nhân viên... nên không thể bán theo giá bán lẻ đề xuất của nhà máy.

Đặc biệt, ở một số mẫu xe “hot”, thiết kế đẹp và tiêu thụ tốt, đại lý tăng giá để bù đắp cho các mẫu xe tiêu thụ chậm bán dưới giá đề xuất của hãng và cũng do yếu tố cung - cầu theo quy luật thị trường.

Trong khi đó, bà Phạm Trần Hiệp ở Nam Từ Liêm (Hà Nội) chia sẻ" "Nếu không phải là những món hàng cần mua gấp và đón đầu xu hướng tiêu dùng, bà và nhiều người thường chọn thấp điểm của mùa mua sắm đại loại như mùa Hè mua chăn, mùa Đông mua quạt hay điều hòa...

Khi đến cửa hàng, khách hàng như "Thượng đế", được mời chào đon đả và tư vấn kỹ lưỡng giá cả bao giờ cũng rẻ hơn, ngày dài tháng rộng không mua, không làm, để đến cao điểm mới đổ xô đi mua nên việc tăng giá là điều không bao giờ tránh khỏi!".

Trong một cuộc họp báo, lý giải về việc một số mẫu xe “ăn khách” đại lý tăng giá bán cao hơn so với giá niêm yết của nhà sản xuất, ông Toshio Kuwahara, Tổng Giám đốc Honda Việt Nam cho rằng, ở một số nước không phải không có hiện tượng giống như ở Việt Nam khi ô tô hay xe máy bán ra thị trường có giá bán cao hơn giá đề xuất.

Trên thực tế, các mẫu xe máy tay ga nói chung, không chỉ riêng xe của Honda, người tiêu dùng mua với giá cao hơn giá của nhà sản xuất đề xuất với các cửa hàng ủy nhiệm.

Tuy nhiên, để tránh hiểu nhầm, ông Toshio Kuwahara khẳng định: “Không phải Honda Việt Nam đồng tình hay hậu thuẫn cho hiện tượng này”.

“Việt Nam có Luật Cạnh tranh và theo quy định của Luật này các hãng sản xuất như chúng tôi không có quyền được ấn định mức giá cho nhà phân phối, các công ty thương mại và các công ty bán hàng. Bản thân Honda Việt Nam và các đại l‎ý cũng như các cửa hàng xe máy được Honda ủy nhiệm (Head) là các pháp nhân độc lập, là các đối tác của nhau. Do đó, mối quan hệ giữa Honda và các Head là chỉ là dừng lại ở ngưỡng đối tác.

Chính vì vậy, Honda Việt Nam chỉ có thể đưa ra mức giá bán lẻ đề xuất. Qua đó, chúng tôi có đề nghị với các đại lý, các Head ủy nhiệm không bán với giá cao hơn với mức giá chúng tôi đề xuất, nhưng chúng tôi không có quyền bắt buộc hay đưa ra mệnh lệnh đối với các Head này”.

Ông Toshio Kuwahara cũng cho hay, Honda Việt Nam đã khảo sát thị trường ở các tỉnh, thành phố, có những thời điểm giá bán tăng hơn so với giá đề xuất, đặc biệt là dịp cuối năm hay gần Tết là thời điểm mua sắm cao.

Mức giá người tiêu dùng mua xe cao hơn so với giá bán lẻ đề xuất cũng có một phần nguyên nhân là mất cân đối giữa cung và cầu. Trong trường hợp cung không đủ cầu, người tiêu dùng sẽ mua xe với giá cao hơn.

Để từng bước hạn chế tình trạng trên, các nhà máy sản xuất xe tay ga của Honda Việt Nam đã và đang sản xuất hết công suất. Công ty cũng đã mở rộng nhà máy ở Hà Nam để tăng công suất thêm 10% nhằm tăng thêm nguồn cung, qua đó góp phần kéo mức giá về gần với mức giá đề xuất./.