Theo số liệu thống kê của Tổ chức Nông Lương liên hiệp quốc (FAO), từ đầu năm đến nay, chỉ số giá gạo của thế giới liên tục giảm, tổng cộng giảm đến 19,92%, trong đó mức giảm mạnh nhất là trong tháng 2(giảm 9,50%).
Điều quan trọng nhất đối với nước ta chính là giá của nhóm gạo Indica chất lượng thấp còn giảm mạnh hơn nữa. Từ đầu năm đến nay, nhóm gạo này đã giảm tổng cộng tới 23,63%, mức giảm kỷ lục, riêng trong ba tháng đầu năm, giá của nhóm gạo này đã giảm mạnh liên tục lần lượt là 8,02% , 5,96% và 9,76%.
Trong bối cảnh như vậy, việc các doanh nghiệp Việt Nam đến ngày 29/7 vừa qua đã xuất khẩu được 3,934 triệu tấn gạo, giảm không quá mạnh so với cùng kỳ năm 2009, có thể coi điều đáng mừng. Hơn thế, điều còn đáng mừng hơn nữa chính là giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm nay đã đạt bình quân 438 USD/tấn, cao hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Do vậy, kim ngạch xuất khẩu gạo của nước ta không giảm so với cùng kỳ năm ngoái đương nhiên cũng có thể coi là thành công lớn.
Tuy nhiên, diễn biến xuất khẩu gạo cho thấy, có nhiều khả năng thị trường gạo thế giới đang bước vào một giai đoạn mới: sẽ không còn thuận lợi như hai năm gần đây. Nhận định này dựa trên một số phân tích sau:
-Thứ nhất, cho dù liên tục tụt dốc như nói trên, nhưng với bình quân 222 điểm phần trăm, giá gạo thế giới trong 6 tháng đầu năm nay vẫn còn cao gấp 1,9 lần so với cùng kỳ năm 2004, hoặc gấp 1,4 lần so với thời điểm trước khi giá gạo thế giới đạt mức cao kỷ lục năm 2008.
Trong điều kiện như vậy, việc nguồn cugn tăng mạnh sẽ tạo ra áp lực đẩy giá gạo thế giới tiếp tục giảm.
-Thứ hai, theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ, sau năm “hoảng loạn” 2008, thị trường gạo thế giới lại thêm một lần hoảng loạn về dự báo mất mùa khủng khiếp của Ấn Độ năm 2009, nhưng trên thực tế, sản lượng gạo thế giới năm 2009 chỉ giảm 7,44 triệu tấn và dự báo, năm nay, thế giới sẽ được chứng kiến một năm được mùa kỷ lục, sản lượng ước đạt 459,3 triệu tấn, tăng 18,7 triệu tấn (tương đương 4,24%) so với năm 2009.
Do được mùa lớn như vậy, nên cho dù dự báo, tiêu dùng gạo thế giới năm nay cũng sẽ tăng lên mức 9,92 triệu tấn (tương đương tăng 2,25%) so với năm 2009, nhưng thế giới vẫn có thêm 7,2 triệu tấn gạo để đưa vào kho dự trữ. Đây sẽ là năm thứ sau liên tiếp, dự trữ gạo thế giới tăng.
Trong bối cảnh cung-cầu như vậy, nhập khẩu gạo trên toàn thế giới trong năm nay cho dù sẽ là lần thứ hai vượt qua ngưỡng 31 triệu tấn, nhưng cũng chỉ tăng 1,47 triệu tấn (tương đương 4,94%) so với năm 2009.
Hơn nữa, dự báo, kho dự trữ gạo của Thái Lan vào cuối năm sẽ tiếp tục tăng 1,15 triệu tấn và đạt mức 7,44 triệu tấn. Tất nhiên, sẽ là không công bằng nếu nói rằng, việc giá gạo thế giới tụt dốc trong những tháng qua và có thể sẽ còn giảm thêm nữa đều do những tác nhân trên. Song dẫu sao thì việc Thái Lan tăng xuất khẩu nửa triệu tấn gạo và kho gạo dự trữ khổng lồ của Thái Lan chính là tác nhân quan trọng nhất kéo giá gạo thế giới giảm.
Tuy nhiên, trong điều kiện kho gạo dự trữ của thế giới vẫn còn quá xa mới có thể đạt mức bảo đảm an ninh như vào những năm 1990 và mấy năm đầu thập kỷ này, cho nên gần như chắc chắn có thể loại trừ khả năng giá gạo thế giới sẽ giảm mạnh như những năm cuối của thế kỷ trước và đầu thế kỷ này, mà có thể sẽ ổn định ở mức khá cao.
(TBKTVN)