Trong khi các nhà NK còn khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay để NK hàng hoá lợi thế về giá của nhiều mặt hàng sẽ mất đi; sản lượng một số mặt hàng nông sản, khoáng sản đã đến ngưỡng, khó có khả năng tăng trưởng cao; nhiều rào cản phi thuế và các biện pháp bảo hộ được các nước dựng lên sẽ ảnh hưởng đến các mặt hàng XK của Việt Nam như thuỷ sản, sản phẩm gỗ... Do vậy, theo Bộ Công Thương, để đạt mục tiêu tăng trưởng 13% kim ngạch XK, cần phải tìm ra những yếu tố mới như tìm thị trường XK mới, đẩy nhanh các dự án đầu tư sản xuất hàng XK mới đi vào hoạt động... trong đó đặc biệt là việc xác định các mặt hàng mặt hàng XK mới.
Trước hết, những năm qua, kim ngạch XK 2 nhóm hàng khoáng sản- nông lâm và thuỷ sản là một trong những thế mạnh để gia tăng kim ngạch XK. Nhưng theo phân tích của các chuyên gia thì sẽ giảm trong năm 2009 (giảm khoảng 6,6 tỉ USD)...., vì vậy, gánh nặng tăng kim ngạch XK sẽ dồn lên vai nhóm hàng công nghiệp chế biến. Chiếm tỷ trọng trên 70% tổng kim ngạch XK, công nghiệp chế biến là nhóm hàng hóa quan trọng nhất. Theo dự kiến, kim ngạch XK nhóm hàng công nghiệp chế biến năm 2009 cũng chỉ đạt khoảng 52,9 tỉ USD, tăng 38,7% so với năm 2008 (tăng 14,7 tỉ USD). Cụ thể, mặt hàng dệt may được dự kiến là 11,5 tỉ USD, tăng khoảng 25%. Tuy nhiên, năm 2009, Mỹ sẽ bỏ hoàn toàn hạn ngạch hàng dệt may đối với Trung Quốc nên chắc chắn tạo sức ép cạnh tranh lớn đối với hàng Việt Nam.
Thứ hai là mặt hàng giày dép, với mục tiêu XK 5,1 tỉ USD, EU vẫn là thị trường trọng điểm, có điều năm 2009, giày của Việt Nam không được hưởng ưu đãi thuế quan của EU như trước. Tuy nhiên mặt hàng này vẫn có nhiều khả năng để gia tăng kim ngạch XK thông qua việc mở rộng sản xuất, đa dạng hoá thị trường XK và tăng cường hàm lượng giá trị gia tăng của sản phẩm XK bằng cách tập trung vào khâu thiết kế kiểu dáng, tạo mẫu sản phẩm.
Thứ ba là sản phẩm gỗ là mặt hàng đã khẳng định được vị trí vững chắc trong cơ cấu XK hàng hoá của Việt Nam, ngoài các thị trường tiềm năng như Nhật Bản, EU, đồ gỗ Việt Nam có khả năng thâm nhập thị trường Mỹ do thuế NK vào Mỹ thấp, song năm 2009 cũng sẽ gặp khó khăn do Đạo luật Lacey được ban hành bắt đầu có hiệu lực vào cuối năm nay trong đó sẽ thắt chặt hơn việc kiểm soát nguồn gốc sản phẩm gỗ. Vì vậy, dự kiến kim ngạch cũng chỉ có thể tăng khoảng 8% so với năm 2008.
Thứ tư là sản phẩm nhựa là mặt hàng được đánh giá có khả năng cạnh tranh cao do tiếp cận được với công nghệ hiện đại, có thị trường rộng lớn và không quá khó để thâm nhập, đồng thời XK mặt hàng này được hưởng mức thuế thấp hoặc được đối xử ngang bằng như các nước XK khác ở hầu hết các thị trường. Vì vậy dự kiến kim ngạch sẽ vượt ngưỡng trên 1 tỉ USD tăng 39,8% so với năm 2008.
Thứ năm là dây điện và cáp điện là mặt hàng có khả năng gia tăng kim ngạch XK lớn do xu hướng đầu tư của các DN trong nước và FĐI khá mạnh mẽ. Dự kiến kim ngạch đạt 1,4 tỉ USD, tăng 34% so năm 2008.
Ngoài những mặt hàng trên còn một số mặt hàng như túi xách, va li, ô dù, sản phẩm từ cao su, sản phẩm từ gang thép hay tàu thuyền các loại đều là những mặt hàng dự kiến tăng khá trong năm 2009, ở mức trên 30%, riêng mặt hàng tàu thuyền là nhân tố mới nổi được đánh giá là mặt hàng có tốc độ tăng nhanh trong thời gian tới.
Để có thể cụ thể hóa được những phương án nêu trên, Bộ Công Thương cho rằng, bên cạnh những nhóm giải pháp thì Việt Nam cũng có có không ít những thuận lợi cơ bản như: thể chế kinh tế thị trường dần dần được hoàn thiện; sự ổn định chính trị và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng nâng cao; sự hợp tác kinh tế quốc tế thông qua các hiệp định thương mại song phương và đa phương được ký kết tạo thêm môi trường và điều kiện mở rộng thị trường hàng hoá, dịch vụ; kết quả bước đầu của các biện pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, tăng trưởng bền vững đã và đang tiếp tục phát huy kết quả.