Giá dầu đã giảm gần 20% so với mức cao nhất trong năm 2023 thời điểm cuối tháng 9/2023, khi sản lượng dầu thô tại Mỹ, nhà sản xuất hàng đầu thế giới, giữ ở mức kỷ lục, trong khi thị trường lo ngại về đà tăng trưởng nhu cầu và khả năng dư thừa vào năm tới đã gây áp lực lên giá, bất chấp sự hỗ trợ từ kế hoạch giảm sản lượng của OPEC+ và xung đột ở Trung Đông.
Giá dầu thế giới trong tháng 11/2023 diễn biến tăng, giảm đan xen giữa các phiên, nhưng tính chung trong tháng giảm khoảng 5% so với cuối tháng 10/2023. Ngày 23/11, giá dầu Brent giảm xuống mức 80,87 USD/thùng; dầu thô Mỹ (WTI) ở mức 76,05 USD/thùng và xăng RON92 đạt 88,76 USD/thùng.
Nguồn cung
Theo số liệu sơ bộ của OPEC, nguồn cung dầu mỏ toàn cầu trong tháng 10/2023 tăng 0,3 triệu thùng/ngày so với tháng trước, đạt trung bình 101,6 triệu thùng/ngày.
Saudi Arabia, Nga và các thành viên khác của OPEC+ đã cam kết cắt giảm tổng cộng 5,16 triệu thùng dầu/ngày, tương đương khoảng 5% nhu cầu hàng ngày trên toàn cầu trong một loạt động thái bắt đầu từ cuối năm 2022 cho đến nay.
Tại cuộc họp chính sách gần nhất hồi tháng 6/2023, OPEC+ đã nhất trí hạn chế nguồn cung đến năm 2024. Sang tháng 7/2023, Saudi Arabia cam kết cắt giảm sản lượng tự nguyện 1 triệu thùng/ngày và đã kéo dài từ đó đến cuối năm 2023.
Sản lượng dầu thô của 13 quốc gia OPEC trong tháng 10/2023 tăng 80 nghìn thùng/ngày so với tháng trước đó, đạt trung bình 27,90 triệu thùng/ngày. Sản lượng dầu thô tăng chủ yếu tại Angola, Iran và Nigeria, trong khi sản lượng giảm tại Saudi Arabia, Libya và Kuwait.
Nguồn cung của khu vực ngoài OPEC
Sản lượng dầu mỏ của khu vực ngoài OPEC (gồm NGL của OPEC) tháng 10/2023 tăng 0,2 triệu thùng/ngày so với tháng trước đó, đạt 73,7 triệu thùng/ngày, tăng 1,5 triệu thùng/ngày so với cùng tháng năm trước.
Dự báo cung cầu dầu thế giới:
Mỹ: Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA) cho biết, Tồn kho dầu thô của Mỹ tăng 8,7 triệu thùng trong tuần kết thúc 20/11, cao hơn nhiều so với mức tăng 1,16 triệu mà các nhà phân tích dự kiến.
Công ty dịch vụ năng lượng Baker Hughes (BKR.O) cho biết số giàn khoan dầu của Mỹ không thay đổi ở mức 500 giàn trong tuần tính đến ngày 22/11.
Sản lượng dầu mỏ của Mỹ năm 2023 dự báo tăng 1,2 triệu thùng/ngày so với năm 2022, đạt mức trung bình 20,5 triệu thùng/ngày, tăng 50 nghìn thùng/ngày so với dự báo tháng trước. Sản lượng dầu thô dự báo tăng 0,7 triệu thùng/ngày, đạt 8,6 triệu thùng/ngày.
Mexico: Sản lượng dầu thô của Mexico giảm 10 nghìn thùng/ngày trong tháng 9/2023, đạt mức trung bình 1,7 triệu thùng/ngày.
Sở hữu trữ lượng dầu thô lên tới 9,7 tỷ thùng, Mexico hiện đang đứng thứ 17 thế giới về trữ lượng và thứ 11 về năng lực khai thác dầu thô với công suất thiết kế lên tới 2,4 triệu thùng/ngày.
Bắt đầu từ năm 2024, Mexico dự kiến giảm 70% lượng dầu thô xuất khẩu, từ đó chuyển lượng dầu này cung cấp cho các nhà máy lọc dầu trong nước nhằm tiến tới việc tự chủ nguồn cung xăng dầu thành phẩm vào cuối năm 2024.
Thông báo của Bộ Năng lượng Mexico cho biết theo kế hoạch, bắt đầu từ tháng 1/2024, Mexico sẽ giảm lượng dầu khô xuất khẩu từ con số hiện tại là 1 triệu thùng/ngày xuống còn 300.000 thùng/ngày. Toàn bộ lượng dầu thô khoảng 700.000 thùng/ngày dừng xuất khẩu sẽ được chuyển đến các nhà máy lọc dầu trong nước nhằm tiến tới việc tự chủ nguồn cung xăng dầu vào cuối năm 2024. Hiện tại, Mexico cũng đang tăng tốc cải tạo các nhà máy lọc dầu hiện có, đồng thời hoàn thiện các nhà máy mới nhằm nâng cao năng lực sản xuất.
Trên thực tế, nền kinh tế lớn thứ 2 Mỹ Latinh hiện đang xuất khẩu một lượng lớn dầu thô trong khi vẫn phải nhập khẩu xăng dầu thành phẩm để tiêu thụ nội địa.
Mexico cũng đã đầu tư một khoản ngân sách khổng lồ vào việc cải tạo 6 nhà máy lọc dầu, mua lại liên doanh lọc dầu Deer Park từ đối tác Mỹ và xây mới tổ hợp lọc dầu Dos Bocas. Sau khi toàn bộ chuỗi nhà máy này đi vào hoạt động, Mexico có thể đáp ứng tới 95% nhu cầu xăng dầu trong nước vào năm 2024.
Nga: Sản lượng dầu mỏ của Nga trong tháng 9/2023 tăng 85 nghìn thùng/ngày so với tháng trước, đạt trung bình 10,8 triệu thùng/ngày (bao gồm 9,5 triệu thùng thùng/ngày sản lượng dầu thô và 1,2 triệu thùng/ngày khí NGL).
Ngày 21/9, Chính phủ Nga áp đặt lệnh cấm tạm thời xuất khẩu xăng và dầu diesel để ổn định thị trường nội địa, với một số trường hợp ngoại lệ.
Ngày 6/10, Nga đã dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu diesel qua đường ống tới cảng biển đối với các nhà sản xuất cung cấp ít nhất 50% lượng dầu diesel sản xuất ra thị trường nội địa. Sau đó, ngày 17/11, chính phủ dỡ bỏ lệnh cấm tạm thời xuất khẩu xăng.
Ngày 22/11, Bộ Năng lượng Nga cho biết chính phủ nước này đã quyết định dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu diesel do thị trường nội địa đã bão hòa.
Thông báo của Bộ Năng lượng Nga nêu rõ Chính phủ Liên bang Nga quyết định dỡ bỏ lệnh cấm tạm thời xuất khẩu diesel, được đưa ra vào ngày 21/9 như một phần trong loạt biện pháp nhằm ổn định giá cả trên thị trường nhiên liệu cho động cơ đốt trong trong nước.
Phó Tổng Giám đốc thứ nhất Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Boris Kopeikin đánh giá các biện pháp cấm tạm thời xuất khẩu nhiên liệu đã được thực hiện kịp thời nhằm đảm bảo nguồn cung trên thị trường nội địa và ổn định giá cả. Hiện thị trường đang dần đi đến trạng thái cân bằng, giá bán buôn và bán lẻ đã ổn định.
Bộ Năng lượng Liên bang Nga cho biết kể từ khi áp đặt lệnh cấm xuất khẩu, giá bán buôn xăng ôtô trên sàn giao dịch đã giảm đáng kể và dự trữ xăng ôtô đạt gần 2 triệu tấn.
Năm 2023, sản lượng dầu mỏ dự báo giảm 0,4 triệu thùng/ngày xuống mức 10,6 triệu thùng/ngày, điều chỉnh tăng 80 nghìn thùng/ngày so với báo cáo tháng trước.
Năm 2023, sản lượng dầu mỏ dự báo giảm 0,4 triệu thùng/ngày xuống mức 10,6 triệu thùng/ngày, điều chỉnh tăng 80 nghìn thùng/ngày so với báo cáo tháng trước.
Brazil: Sản lượng dầu thô của Brazil trong tháng 9/2023 tăng 210 nghìn thùng/ngày, đạt trung bình 3,7 triệu thùng/ngày, chủ yếu do tăng trưởng tại bốn giàn khoan ngoài khơi và ít thời gian bảo trì hơn.
Tổng sản lượng nhiên liệu lỏng của Brazil gồm cả nhiên liệu sinh học trong tháng 9/2023 giảm 53 nghìn thùng/ngày, đạt 4,2 triệu thùng/ngày.
Trong năm 2023, nguồn cung nhiên liệu lỏng bao gồm cả nhiên liệu sinh học dự báo tăng 0,4 triệu thùng/ngày, đạt mức trung bình 4,1 triệu thùng/ngày, điều chỉnh tăng 25 nghìn thùng/ngày so với dự báo tháng trước.
Trung Quốc: Sản lượng dầu mỏ của Trung Quốc trong tháng 9/2023 giảm nhẹ 8 nghìn thùng/ngày so với tháng trước đó, đạt trung bình 4,5 triệu thùng/ngày. Sản lượng dầu thô trong tháng 9/2023 giảm 8 nghìn thùng/ngày so với tháng trước, đạt 4,1 triệu thùng/ngày. Trung Quốc đặt ra kế hoạch 5 năm (2021-2025) duy trì sản lượng dầu mỏ trên 4 triệu thùng/ngày. Trong năm 2023 dự báo sản lượng dầu mỏ ở mức trung bình 4,6 triệu thùng/ngày, tăng 80 nghìn thùng/ngày so với năm 2022.
Trong 10 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu - bao gồm dầu diesel, xăng, dầu hỏa và nhiên liệu hàng hải - tăng 33,2% so với cùng kỳ năm trước ở mức 53,09 triệu tấn, do các nhà máy lọc dầu nhà nước tăng cường chế biến dầu thô để kiếm lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh xuất khẩu có lãi.
Doanh số bán nhiên liệu ở nước ngoài từ nhà máy lọc dầu hàng đầu nhà nước Sinopec đã tăng gần 30% so với cùng kỳ trong 3 quý đầu năm 2023.
Canada: Sản lượng dầu mỏ của Canada trong tháng 9/2023 giảm 61 nghìn thùng/ngày so với tháng liền trước, đạt trung bình 5,7 triệu thùng/ngày. Sản lượng giảm chủ yếu do bảo trì theo kế tại các mỏ cát dầu.
Sản lượng dầu thô truyền thống trong tháng 9/2023 đạt 1,2 triệu thùng/ngày, giảm nhẹ 10 nghìn thùng/ngày so với tháng trước.
Trong năm 2023 nguồn cung dầu dự báo sẽ tăng 30 nghìn thùng/ngày lên mức trung bình 5,6 triệu thùng/ngày, giảm 25 nghìn thùng/ngày.
Sản lượng dầu mỏ khu vực ngoài OPEC năm 2023 dự kiến đạt 67,5 triệu thùng/ngày, tăng 1,7 triệu thùng/ngày so với năm 2022. Những nước đóng góp vào tăng trưởng nguồn cung trong năm 2023 là Mỹ, Brazil, Nauy và Trung Quốc trong khi sản lượng dầu dự kiến giảm chủ yếu ở Nga.
Nhu cầu dầu:
Nhu cầu xăng dầu của Ấn Độ tăng 320 nghìn thùng/ngày tháng 9/2023 so với năm trước đó, lên mức 5,2 triệu thùng/ngày. Trong hơn một năm qua, lĩnh vực sản xuất và dịch vụ đã phát triển mạnh, thúc đẩy nhu cầu xăng. Thu nhập của người tiêu dùng tăng, thúc đẩy hoạt động du lịch, tổng lưu lượng hành khách hàng không của Ấn Độ (trong nước và quốc tế) tăng.
Nhu cầu dầu diesel được hỗ trợ mạnh mẽ từ hoạt động sản xuất, sản lượng công nghiệp, tỷ lệ lạm phát giảm từ mức 6,8% trong tháng 8, xuống 5,0% trong tháng 9/2023. Chỉ số PMI sản xuất ở Ấn Độ ở mức 57,5 điểm trong tháng 9/2023.
Trong quý 4/2023, nhu cầu dầu dự đoán sẽ tăng 243 nghìn thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước.
OECD Châu Âu: Nhu cầu dầu trong khu vực vẫn giảm trong tháng 8/2023, giảm 571 nghìn thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước. Khu vực vẫn đang phải đối mặt với thách thức khó khăn, do đang diễn ra căng thẳng địa chính trị, cùng với lạm phát và hoạt động kinh tế chậm lại, tiếp tục tác động đến nhu cầu dầu mỏ trong khu vực.
Nhu cầu sản phẩm dầu ở khu vực đồng tiền chung châu Âu xu hướng giảm trong hơn năm, do ảnh hưởng bởi hoạt động yếu của khu vực công nghiệp và lạm phát cao.
Nhu cầu sản phẩm dầu ở OECD châu Âu vẫn yếu trong hơn một năm, chủ yếu là do áp lực lạm phát làm tăng nguy cơ suy thoái kinh tế trong khu vực và căng thẳng địa chính trị tiếp tục là thách thức lớn. Ngành công nghiệp hóa dầu trong khu vực cũng vẫn yếu. Tuy nhiên duy trì tăng trưởng trong hoạt động lĩnh vực hàng không và chuyển đổi từ khí đốt sang dầu đang diễn ra sẽ hỗ trợ nhu cầu dầu trong thời gian tới.
Dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA): Ngày 14/11, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã nâng dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ toàn cầu trong năm nay và năm tới, dù tăng trưởng kinh tế dự kiến tại hầu hết các nền kinh tế lớn đều chững lại.
Đối với năm 2023, IEA đã nâng dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ từ mức 2,3 triệu thùng/ngày lên mức 2,4 triệu thùng/ngày và tiến gần hơn đến dự báo 2,46 triệu thùng/ngày của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC).
Trong năm 2024, IEA đã nâng dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ lên 930.000 thùng/ngày từ 880.000 thùng/ngày, vẫn thấp hơn nhiều so với dự báo 2,25 triệu thùng/ngày của OPEC.
IEA cho biết dù việc Saudi Arabia và Nga tự nguyện gia hạn cắt giảm sản lượng đến cuối năm nay sẽ thu hẹp nguồn cung và tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ có khả năng chững lại, thì cán cân trên thị trường dầu mỏ sẽ nghiêng về thặng dư vào đầu năm 2024.
Theo IEA, về tổng thể, trong khi tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ và kinh tế được dự báo kém khởi sắc vào năm tới, thì nhu cầu dầu mỏ trong năm 2023 vẫn đang được hỗ trợ nhờ nhu cầu tăng kỷ lục vào tháng 9 vừa qua tại thị trường Trung Quốc và lượng giao hàng ổn định tại Mỹ. Nhấn mạnh trong bối cảnh nhu cầu vẫn vượt quá nguồn cung sẵn có khi bước vào mùa Đông ở Bắc bán cầu, cán cân thị trường sẽ dễ bị "tổn thương" trước những rủi ro kinh tế và địa chính trị gia tăng, cũng như những biến động tiếp theo trong thời gian tới.
Dự báo của OPEC: Nhu cầu dầu thế giới trong năm 2023 sẽ tăng thêm 2,46 triệu thùng/ngày lên mức trung bình 102,1 triệu thùng/ngày, không đổi so với dự báo tháng trước.
Tại khu vực OECD, nhu cầu dầu mỏ dự báo trong năm 2023 sẽ tăng 0,08 triệu thùng/ngày đạt 45,8 triệu thùng/ngày. Nhu cầu của châu Mỹ dự đoán sẽ có mức tăng lớn nhất trong khu vực, dẫn đầu là Mỹ do phục hồi nhu cầu về nhiên liệu máy bay và nhu cầu xăng dầu.
Ở khu vực không thuộc OECD, tổng nhu cầu dầu dự đoán sẽ tăng 2,3 triệu thùng/ngày đạt 56,2 triệu thùng/ngày, vượt qua mức nhu cầu trước đại dịch năm 2019 gần 3,5 triệu thùng/ngày. Nhu cầu nhiên liệu công nghiệp và vận tải tăng trưởng ổn định, được hỗ trợ bởi sự phục hồi trong hoạt động của Trung Quốc và các khu vực ngoài OECD khác.
Năm 2024, tăng trưởng kinh tế toàn cầu vững, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc tiếp tục được cải thiện dự kiến sẽ thúc đẩy tiêu thụ dầu. Nhu cầu dầu thế giới 2024 dự đoán sẽ tăng 2,2 triệu thùng/ngày so với năm 2023, đạt 104,3 triệu thùng/ngày. Tại OECD nhu cầu dầu dự kiến sẽ tăng trung bình 0,26 triệu thùng/ngày đạt 46,1 triệu thùng/ngày. Nhu cầu dầu của Mỹ dự báo sẽ đạt mức trước đại dịch ở mức 20,4 triệu thùng/ngày.
Ở thời điểm hiện tại, giá dầu đang chịu tác động từ những yếu tố:
OPEC+ dự kiến sẽ xem xét liệu có nên cắt giảm thêm nguồn cung dầu hay không, giữa bối cảnh giá dầu đã giảm gần 20% kể từ cuối tháng 9/2023, do sản lượng dầu thô ở Mỹ duy trì ở mức cao kỷ lục, trong khi thị trường lo ngại về nhu cầu tiêu thụ.
Tám nhà phân tích tham gia khảo sát của Reuters đã dự đoán rằng OPEC+ có thể sẽ kéo dài thời gian thực hiện hoặc thậm chí cắt giảm nguồn cung dầu sâu hơn vào năm tới.
Khi các nhà sản xuất dầu hàng đầu thế giới cân nhắc cắt giảm nguồn cung sâu hơn nữa, dường như Nga có rất ít động lực để thực hiện một sự thay đổi đáng kể bởi doanh thu từ năng lượng của nước này lớn, trong khi giá dầu tăng cao hơn dự báo và thâm hụt ngân sách đang thu hẹp.
Người đứng đầu bộ phận công nghiệp và thị trường dầu mỏ của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết, ngay cả khi các quốc gia OPEC+ gia hạn cắt giảm sản lượng sang năm tới, thị trường dầu mỏ toàn cầu sẽ chứng kiến nguồn cung dư thừa nhẹ vào năm 2024.
Nhà phân tích Vivek Dhar của ngân hàng Commonwealth Bank cho biết Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) mới đây đã dự báo nhu cầu dầu toàn cầu sẽ chỉ tăng 0,9 triệu thùng/ngày vào năm tới, giảm sâu từ mức tăng trưởng 2,4 triệu thùng/ngày của năm 2023. Trong bối cảnh đó, OPEC+ sẽ phải thắt chặt hoạt động sản xuất đáng kể để giảm bớt lo lắng về tình trạng dư thừa nguồn cung trên thị trường vào năm tới.