Hội nghị Tham tán năm 2011 được tổ chức nhằm đánh giá kết quả hoạt động của các Thương vụ trong thời gian qua và thảo luận, quán triệt kế hoạch công tác trong thời gian tới. Đây cũng là dịp để Bộ Công Thương phổ biến tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong nước, những yêu cầu đòi hỏi với công cuộc phát triển đất nước trong bối cảnh mới, đồng thời là dịp để phổ biến, quán triệt những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế của đất nước nói chung và đối với Ngành Công Thương và các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nói riêng trong thời gian tới.
Phát biểu chào mừng Hội nghị, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết: Trong bối cảnh năm 2011 và dự báo những năm tiếp theo, nền kinh tế nước ta vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn thách thức,tình hình trong nước và thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp và khó lường…, thì việc xác định những định hướng và nội dung cơ bản của công tác thị trường ngoài nước cần được coi là một trong những công tác có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất, đáp ứng mục tiêu gắn kết sản xuất trong nước với lưu thông, gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới để đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ của ngành nói riêng và cả nước nói chung trong năm 2011 và những năm tiếp theo, góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của cả nước, nỗ lực phấn đấu để thực hiện thắng lợi mục tiêu chung của Đảng và Chính phủ đã đề ra. Với tiêu chí và mục đích đó, Hội nghị lần này sẽ tổng kết lại công tác thị trường ngoài nước trong thời gian vừa qua và xác định biện pháp cụ thể cần tập trung triển khai trong thời gian tới nhằm quán triệt trách nhiệm và nhiệm vụ đặt ra yêu cầu ngày càng cao trong lĩnh vực thương mại, công nghiệp và công tác hội nhập quốc tế mà Đảng và Chính phủ đặt ra cho Bộ Công Thương triển khai thực hiện trong giai đoạn nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và nhiệm kỳ Chính phủ của Quốc hội khoá XIII.
Tại báo cáo công tác thị trường ngoài nước, Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên đã ghi nhận sự tăng trưởng tích cực, mạnh mẽ, vượt xa những mục tiêu đề ra của hoạt động xuất khẩu trong năm 2011. Qui mô và tốc độ tăng trưởng của xuất khẩu đã được mở rộng và tăng trưởng ở mức độ khá cao. Tốc độ tăng xuất khẩu cao hơn tốc độ tăng nhập khẩu. Cán cân thương mại nhờ đó đã được cải thiện. Tính đến hết tháng 11/2011, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu cả nước đạt 87,2 tỷ USD, tăng 34,7% so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 37,8 tỷ USD, tăng 27,7%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 49,4 tỷ USD, tăng 40,7%. Nếu không kể dầu thô, xuất khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ước đạt 42,6 tỷ USD, tăng 39,2%.
Trong những thành công mà ngành Công Thương đã đạt được có phần đóng góp không nhỏ của công tác thị trường nước ngoài và hệ thống Thương vụ. Nhìn chung, các Thương vụ Việt Nam đã có rất nhiều cố gắng, tích cực và chủ động hoàn thành các nhiệm vụ được giao, thực hiện vượt mức các kế hoạch định hướng xuất khẩu, góp phần vào thành công chung của ngành. Thương vụ Việt Nam đã tạo thành một hệ thống liên kết giữa trong nước và nước ngoài, giữa các nước với nhau, đảm bảo Bộ Công thương thực hiện tốt công tác thị trường nước ngoài. Hệ thống Thương vụ đã có truyền thống, uy tín, được cộng đồng doanh nghiệp trong nước, quốc tế và các đối tác nước ngoài của Bộ ghi nhận, đánh giá cao và thường xuyên liên hệ công tác - nói cách khác đã có giá trị thương hiệu đối với trong nước và quốc tế.
Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên cũng nhận định, trước nguy cơ kinh tế thế giới rơi vào tình trạng suy thoái mới, dự báo năm 2012 vẫn là năm có nhiều khó khăn, thách thức đối với nền kinh tế nước ta, cũng như đặt ra nhiều thách thức cho hoạt động xuất khẩu. Trong khi đó, nhiệm vụ Chính phủ và Quốc hội giao cho ngành Công Thương trong năm 2012 cao hơn năm 2011, cụ thể: chỉ số phát triển công nghiệp tăng khoảng 8%, xuất khẩu tăng 13%, đạt khoảng 108,5 tỷ USD; nhập khẩu tăng khoảng 14,6%, đạt khoảng 121,5 tỷ USD và nhập siêu khoảng 13 tỷ USD, bằng khoảng 12% tổng kim ngạch xuất khẩu và đến năm 2015, xuất khẩu tăng trung bình 12,1%, nhập siêu dưới 10% .
Phát biểu chỉ đạo phiên khai mạc, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng yêu cầu các Thương vụ, các đơn vị trong Ngành Công Thương tập trung làm tốt một số nhiệm vụ trọng tâm bao gồm: (1) Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm kiếm và mở rộng thị trường, góp phần đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng có tiềm năng phát triển không bị hạn chế về khả năng sản xuất, sử dụng nhiều nguyên liêu trong nước như: hàng thủ công mỹ nghệ, sản phẩm cao su, hàng thực phẩm chế biến, hoá mỹ phẩm, sản phẩm cơ khí, dịch vụ phần mềm, v.v… (2) Kết hợp xúc tiến thương mại với xúc tiến đầu tư và hợp tác công nghiệp; tìm kiếm, vận động các đối tác nước ngoài tham gia phát triển công nghiệp hỗ trợ, sản xuất nguyên liêu thay thế nhập khẩu và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ xuất khẩu. (3) Chủ động và phối hợp với trong nước phát hiện nhu cầu hàng hoá, khả năng thu hút đầu tư từ bên ngoài và triển khai đầu tư từ trong nước trên thị trường nước sở tại, đề xuất với Bộ cơ chế, chính sách phù hợp với pháp luật của ta và của địa bàn nước ngoài phục vụ phát triển sản xuất và xuất khẩu. (4) Tích cực tham gia vào công tác hạn chế nhập siêu thông qua việc đề xuất các giải pháp, kiến nghị đối với từng thị trường, trước hết là các thị trường nhập khẩu chính mà ta đang nhập siêu lớn. (5) Tham gia tích cực và hiệu quả vào công tác hội nhập của Bộ và của ngành theo hướng chủ động nâng cao hiệu quả cả về vĩ mô cũng như vi mô, nâng cao năng lực cạnh tranh của lĩnh vực thương mại nói riêng cũng như toàn bộ nền kinh tế nói chung trên thị trường thế giới. (6) Tích cực tham gia triển khai một cách thiết thực và có hiệu quả Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị về người Việt Nam ở nước ngoài; thu hút, vận động vận động giới doanh nghiệp kiều bào Việt Nam tham gia hợp tác mở rộng thị trường xuất khẩu hàng Việt Nam, xúc tiến đầu tư, chuyển giao công nghệ, thu hút kiều hối, v.v…
Bộ trưởng nhấn mạnh, công tác phát triển thị trường ngoài nước, hội nhập quốc tế ngày càng đóng vai trò quan trọng góp phần vào tiến trình phát triển đổi mới kinh tế - xã hội trong nước. Bộ trưởng yêu cầu các cơ quan Thương vụ, các đồng chí Tham tán đẩy mạnh tốt hơn nữa công tác xúc tiến thương mại, xúc tiến định hướng xuất khẩu, thắt chặt chi tiêu công, thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng, tham mưu và giúp doanh nghiệp trong nước và các Hiệp hội ngành hàng tham gia vào lĩnh vực thương mại, công nghiệp và kêu gọi đầu tư trực tiếp nước ngoài, lựa chọn những doanh nghiệp, tập đoàn có tiềm năng về tài chính phù hợp với thị trường Việt Nam. Trong bối cảnh xu thế toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta không tránh khỏi những trào lưu bảo hộ, chính vì vậy nhiệm vụ của các Tham tán, tùy viên thương mại là tập trung vào tham mưu cho Đại sứ, các Bộ ngành có biện pháp ứng phó với rào cản này. Thêm vào đó, phải thực hiện nghiêm túc Luật Cơ quan đại diện như đảm bảo chế độ báo cáo, thông tin, không để quan hệ cá nhân làm ảnh hưởng đến công việc chung. Bộ trưởng yêu cầu các đồng chí Tham tán, tùy viên thương mại tăng cường hơn nữa việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan đại diện khác ở nước ngoài, các cơ quan trong nước như các doanh nghiệp, hiệp hội, các địa phương, các Bộ ngành, đồng thời tăng cường trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tư duy về kinh tế cũng như quan tâm đến việc nâng cao năng lực dự báo, phân tích thông tin.
Các tham luận tại phiên khai mạc tập trung về nhiệm vụ của các ngành trong giai đoạn tới như chính sách đối ngoại giai đoạn hiện nay, tình hình đầu tư của nước ngoài vào Việt Nam và từ Việt Nam ra nước ngoài, vai trò của Thương vụ đối với các doanh nghiệp ngành Công Thương và các khuyến nghị các nhiệm vụ về hoạt động của Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài.
Trong chuỗi các sự kiện của Hội nghị Tham tán, các Tham tán, Trưởng đại diện, tùy viên thương mại sẽ có các buổi làm việc, trao đổi các doanh nghiệp, Sở Công Thương, Trung tâm Xúc tiến thương mại, Hiệp hội ngành hàng khu vực phía Bắc ngày 20/12/2011 và với các doanh nghiệp, Sở Công Thương, Trung tâm Xúc tiến thương mại, Hiệp hội ngành hàng khu vực phía Nam vào ngày 22/12/2011.