Ông Tống Khiêm - Trưởng ban điều phối phát triển ca cao Việt Nam cho biết, với lợi thế có thể trồng xen canh với các loại cây khác, không kén đất, vốn đầu tư thấp nên dù mới tập trung phát triển trong 3 năm gần đây nhưng hiện cả nước đã có trên 9.000 ha. Năm 2007, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 240 tấn hạt cacao.
Cây ca cao hiện được trồng tập trung ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, trong đó, tỉnh Bến Tre là nơi có diện tích lớn nhất với 2.000 ha. Mô hình trồng ca cao dưới tán dừa ở đây cũng là một trong những mô hình canh tác nông nghiệp cho thu nhập cao nhất với năng suất bình quân khoảng 1,5 tấn hạt/ha, trong khi mức giá ca cao thường ổn định khoảng 38.000 đồng/kg.
Về chất lượng, ca cao được trồng tại Việt Nam được đánh giá là có hương vị rất đặc biệt - yếu tố quan trọng quyết định chất lượng sản phẩm này. Theo nghiên cứu của Tổ chức Cà phê Ca cao thế giới, nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm từ ca cao luôn gia tăng, khoảng 4%/năm, nhưng nguồn cung ca cao lại đang trên đà giảm sút. Bởi vậy, thị trường cho sản phẩm ca cao là rất rộng mở.
Tuy nhiên, thống kê của Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) cho thấy, 92% hạt ca cao sản xuất tại Việt Nam hiện nay được thu mua dưới dạng khô lên men, trong khi kinh nghiệm lên men - một trong những khâu quyết định chất lượng và giá trị cao cao hiện vẫn đang là bài toán khó đối với những sản xuất và kinh doanh sản phẩm này ở Việt Nam.
Ông Trịnh Văn Thành, chủ cơ sở lên men ca cao Thành Đạt (Bà Rịa-Vũng Tàu) cho biết người nông dân hiện chưa có kiến thức về thu hoạch ca cao, các cơ sở chế biến cũng thiếu kinh nghiệm nên chất lượng men không đạt.
Hệ thống các điểm thu mua mới hình thành tự phát, tổ chức kinh doanh thiếu bài bản, chưa đủ phương tiện thu mua, sơ chế và bảo quản sản phẩm.
Để phát triển cây ca cao bền vững, ngoài khâu quy hoạch, đảm bảo an toàn sinh học, bảo vệ môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng đã xây dựng chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào sản xuất, chế biến, thu mua ca cao theo hướng đa dạng hóa các loại mặt hàng, hạn chế xuất khẩu hạt ca cao thô và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Đề án "Phát triển cây ca cao đến năm 2015 và định hướng đến 2020" được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phê duyệt mới đây đã đặt mục tiêu đạt 80.000 ha ca cao, sản lượng hạt khô khoảng 110.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 100 - 120 triệu USD vào năm 2020./.