Ngân hàng Trung ương Châu Âu hôm thứ Năm (11/9) đã giữ nguyên lãi suất đúng như dự kiến và duy trì quan điểm lạc quan về tăng trưởng và lạm phát trong khu vực, làm giảm kỳ vọng của thị trường về việc ECB sẽ cắt giảm thêm chi phí vay trong những kỳ họp tiếp theo.
Dữ liệu gần đây đã xác nhận quan điểm lạc quan này, cho phép các nhà hoạch định chính sách có thời gian để hiểu rõ rằng cách thức thuế quan của Mỹ, ngân sách chi tiêu chính phủ Đức tăng cao, việc Cục Dự trữ Liên bang sắp cắt giảm lãi suất và bất ổn chính trị ở Pháp có thể tác động đến tăng trưởng và lạm phát như thế nào.
"Nền kinh tế khu vực vẫn đang duy trì tốt", Chủ tịch ECB Christine Lagarde phát biểu tại một cuộc họp báo, đồng thời cho biết thêm rằng lạm phát đang ở mức mà ECB mong muốn và nền kinh tế trong nước vẫn vững mạnh.
Bà cho biết sự bất ổn về thương mại toàn cầu đã giảm bớt sau một số thỏa thuận thuế quan của, bao gồm cả thỏa thuận vớiLiên minh Châu Âu, trong đó áp dụng mức thuế 15% đối với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ EU vào Mỹ.
Các nguồn thạo tin cho biết cuộc thảo luận về việc cắt giảm lãi suất vẫn chưa kết thúc, nhưng ECB vẫn sẽ cần nhiều tháng để làm rõ vấn đề, đồng nghĩa với việc cuộc tranh luận chính thức tiếp theo về việc liệu có cần thêm hỗ trợ hay không có thể sẽ diễn ra vào tháng 12/2025.
Mặc dù ECB vẫn dự đoán lạm phát sẽ giảm xuống dưới mục tiêu 2% vào năm tới, các nhà đầu tư đã hạn chế đặt cược vào việc ECB sẽ cắt giảm lãi suất sau khi bà Lagarde cho biết các yếu tố rủi ro đã cân bằng hơn. "Hai điều rõ ràng đã không còn nằm trong tầm ngắm của chúng tôi khi nói đến rủi ro giảm giá", bà Lagarde nói. "Thứ nhất là nguy cơ bị châu Âu trả đũa, thứ hai là... sự bất ổn thương mại đã giảm rõ rệt."
Thị trường tiền tệ hiện đang dự đoán chỉ có 40% khả năng ECB sẽ cắt giảm lãi suất lần cuối vào mùa xuân tới, thấp hơn so với trước khi ECB quyết định giữ lãi suất lần này, ngay cả khi họ kỳ vọng Fed sẽ nới lỏng chi phí vay của Mỹ 6 lần vào cuối năm 2026.
LẠM PHÁT DƯỚI MỤC TIÊU
ECB hiện dự báo lạm phát ở mức 1,9% vào năm 2027 - thấp hơn mức 2,0% dự kiến hồi tháng 6 - với lạm phát cơ bản là 1,8%, cũng thấp hơn mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương.
Bà Lagarde đã hạ thấp tầm quan trọng của việc giữ nguyên lãi suất lần này, nói rằng: "Chúng tôi đã chỉ ra rất rõ ràng trong chiến lược của mình rằng những sai lệch nhỏ, nếu chúng vẫn ở mức nhỏ và không kéo dài, sẽ không nhất thiết biện minh cho bất kỳ động thái cụ thể nào."
Các cuộc thảo luận của ECB đều tập trung vào việc năm nay sẽ chỉ cắt giảm lãi suất một lần, cho thấy ECB gần như đã hoàn tất các thay đổi đối với chính sách tiền tệ và lãi suất có thể sẽ duy trì ở mức hiện tại trong một thời gian dài.
Trong cuộc họp báo, bà Lagarde mô tả rủi ro đối với nền kinh tế là "cân bằng hơn" so với tháng 6, nhưng cho biết triển vọng lạm phát vẫn còn bất ổn hơn bình thường.
Các thành viên ủng hộ việc thắt chặt tiền tệ của Hội đồng Quản trị, những người phản đối việc nới lỏng hơn nữa, cho biết nền kinh tế đã phục hồi một cách bất ngờ trước căng thẳng thương mại và tăng trưởng được hỗ trợ tốt bởi tiêu dùng tư nhân sôi động.
Tuy nhiên, những người có quan điểm ôn hòa hơn của họ lập luận rằng thuế quan vẫn chưa thể hiện hết tác động đối với nền kinh tế và có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng vốn đã thấp, đảo ngược đà tăng tiêu dùng. Họ cho rằng việc Fed sắp cắt giảm lãi suất cũng có thể gây áp lực giảm giá khi động thái đó hỗ trợ đồng euro so với đồng đô la.
Ngoài ra, hỗn loạn chính trị mới đây ở Paris, vốn đã đẩy lợi suất trái phiếu của Pháp tăng mạnh, là một vấn đề đau đầu khác đối với ECB.
Họ có các công cụ để can thiệp, nhưng chỉ để đối phó với tình huống chi phí vay gia tăng "vô lý và hỗn loạn", điều mà các nhà kinh tế cho rằng rõ ràng không còn đúng nữa, xét đến nợ công cao và tăng trưởng kinh tế yếu kém ở Pháp.
Khi được hỏi về Pháp và khả năng ECB can thiệp, bà Lagarde hôm thứ Năm cho biết thị trường trái phiếu chính phủ khu vực đồng euro đang hoạt động có trật tự và thanh khoản ổn định.
NHỮNG YẾU TỐ RỦI RO
Theo các thành viên ủng hộ việc thắt chặt tiền tệ của Hội đồng Quản trị ECB, sản xuất công nghiệp phục hồi và sự gia tăng chi tiêu của chính phủ Đức cho thấy tăng trưởng trong khu vực sẽ vẫn trên đà tăng trưởng vừa phải.
Mặc dù mức thuế 15% của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hàng nhập khẩu từ Liên minh Châu Âu cao hơn dự kiến, các công ty châu Âu vẫn đang cho thấy khả năng thích ứng và sự chắc chắn về việc đạt được thỏa thuận đã bù đắp một số mặt tiêu cực.
"Chúng tôi nghĩ rằng chu kỳ nới lỏng của ECB đã kết thúc", chuyên gia kinh tế Reinhard Cluse của UBS cho biết. "Chúng tôi nghĩ rằng ECB sẽ không cắt giảm lãi suất thêm nữa do gói kích thích tài khóa đáng kể nhắm vào quốc phòng và cơ sở hạ tầng, điều này có thể sẽ ngày càng rõ ràng hơn từ đầu năm 2026."
Trong khi đó, các thành viên ủng hộ việc nới lỏng tiền tệ của Hội đồng Quản trị ECB cho rằng thuế quan của Mỹ vẫn chưa thể hiện hết tác động đối với nền kinh tế thế giới nói chung và EU nói riêng, có thể gây áp lực lên giá cả vào năm tới, đúng lúc lạm phát được dự đoán sẽ giảm xuống dưới mục tiêu, làm tăng nguy cơ các công ty sẽ thay đổi giá cả và tiền lương, đẩy lạm phát tăng trở lại giống như trước đại dịch.
LIỆU THỎA THUẬN THƯƠNG MẠI EU-MỸ CÓ LÀM THAY ĐỔI TRIỂN VỌNG KINH TẾ EU?
Thoạt nhìn thì không nhiều.
Bà Lagarde cho biết thỏa thuận thuế quan 15% của EU không chênh lệch nhiều so với kỳ vọng cơ bản 10% của ECB.
Một số nhà kinh tế cảnh báo rằng tác động của thuế quan đối với nền kinh tế vẫn chưa chắc chắn và sẽ ngày càng lan rộng trong những tháng tới. Việc căng thẳng gia tăng hơn nữa cũng là một rủi ro.
"Tôi sẽ chỉ trích hoặc hoài nghi về thỏa thuận này hơn một chút so với những gì ECB có thể sẽ làm trong cuộc họp của mình", ông Carsten Brzeski, giám đốc kinh tế vĩ mô toàn cầu của ING, cho biết.
Ý KIẾN CHUYÊN GIA: LIỆU ECB ĐÃ HOÀN TẤT CHU KỲ CẮT GIẢM LÃI SUẤT NAY CHƯA?
Chưa hẳn.
Một số nhà hoạch định chính sách không loại trừ khả năng sẽ có thêm một động thái nữa, và ECB vẫn đang chia rẽ quan điểm về việc liệu lạm phát sẽ giảm hay tăng so với dự kiến.
Các nhà kinh tế được Reuters thăm dò cho rằng ECB đã hoàn tất chu kỳ giảm lãi suất. Các nhà giao dịch dự đoán khoảng 70% khả năng ECB sẽ cắt giảm thêm một lần nữa, nhưng chỉ vào mùa hè năm sau.
Những người cho rằng ECB đã hoàn tất chu kỳ giảm cho rằng bà Lagarde đã đặt ra một tiêu chuẩn cao cho các động thái tiếp theo và triển vọng sẽ chỉ giảm lãi suất nữa nếu kinh tế có những dấu hiệu sa sút rõ rệt. Một số người dự đoán ECB sẽ tăng lãi suất tiếp theo do gói kích thích kinh tế của Đức.
Tuy nhiên, những người khác lại cho rằng tăng trưởng mạnh hơn dự kiến do ảnh hưởng từ thuế quan, căng thẳng trên thị trường trái phiếu, việc Mỹ cắt giảm lãi suất khiến đồng euro tăng giá và lạm phát thậm chí còn thấp hơn mục tiêu là những lý do khiến việc cắt giảm lãi suất có thể được tiếp tục. ECB dự kiến lạm phát sẽ giảm mạnh so với mục tiêu vào năm tới.
Các dự báo kinh tế cập nhật của ngân hàng trung ương cũng đang được chú ý. Nhìn chung, các nhà kinh tế kỳ vọng dự báo tăng trưởng và lạm phát năm 2025 sẽ được cải thiện đôi chút, nhưng vẫn còn chia rẽ quan điểm về năm tới.
BẤT ỔN CHÍNH TRỊ Ở PHÁP CÓ Ý NGHĨA GÌ ĐỐI VỚI ECB?Đây là một nguồn bất ổn khác, nhưng còn quá sớm để tác động đến suy nghĩ của các nhà hoạch định chính sách.
Thủ tướng Pháp Francois Bayrou thất bại trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Hạ viện Pháp hôm 8/9, khiến nước Pháp đối mặt nguy cơ bất ổn chính trị, khủng hoảng kinh tế và bầu cử sớm.
Nếu thị trường trở nên căng thẳng hơn, có thể sẽ thị trường sẽ hướng sự chú ý tới việc liệu ECB có mua trái phiếu bằng chương trình Công cụ Bảo vệ Truyền tải (DSP) được thiết kế để hỗ trợ các quốc gia đang chịu áp lực nợ không phải do lỗi của họ hay không – trong trường hợp hiện tại là đối với Pháp.
Các nhà phân tích cho biết một cuộc bầu cử bất ngờ có thể làm tăng chênh lệch lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Pháp/Đức lên khoảng 90 điểm cơ bản từ mức 76 hiện tại.
Tuy nhiên, ECB đã không triển khai TPI ở mức tương tự năm ngoái và không có tác động lây lan lớn nào sang các quốc gia khác khiến ECB có nhiều khả năng hành động hơn.
ECB CÓ LO NGẠI VỀ SỰ ĐỘC LẬP CỦA FED HAY KHÔNG?Chắc chắn là có.
Bà Lagarde cho biết việc chính quyền Mỹ muốn thay thế Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell hoặc Thống đốc Lisa Cook sẽ gây ra "mối nguy hiểm rất nghiêm trọng" cho nền kinh tế toàn cầu.
Các nhà hoạch định chính sách và kinh tế cảnh báo rằng việc Fed nhượng bộ trước yêu cầu hạ lãi suất có thể làm gia tăng lạm phát, gây ra tình trạng tài chính thắt chặt hơn lan sang khu vực đồng euro, đồng thời đẩy đồng euro lên cao hơn nữa.
"Vấn đề nằm ở sự ổn định tài chính; mà sự ổn định đó sẽ gặp rủi ro nếu không có một Fed độc lập", Miller của Zurich cho biết.