Quyết định áp thuế 25% với ô tô nhập khẩu và thuế đối ứng 24% lên các hàng hóa khác của Nhật Bản từ ông Trump sẽ giáng đòn mạnh vào nền kinh tế phụ thuộc xuất khẩu của nước này. Các nhà phân tích ước tính các mức thuế cao hơn có thể khiến tăng trưởng GDP của Nhật sụt giảm tới 0,8%.
Động thái bất ngờ của ông Trump làm đảo lộn kỳ vọng của BOJ rằng các tập đoàn xuất khẩu lớn sẽ dùng lợi nhuận từ nước ngoài để tăng lương trong nước, từ đó tạo ra một chu kỳ tăng lương - tăng giá, điều kiện tiên quyết để tiếp tục nâng lãi suất.
Trong bối cảnh lo ngại về suy thoái toàn cầu ngày càng gia tăng, giới phân tích cho rằng BOJ có thể sẽ hạ dự báo tăng trưởng kinh tế và tạm hoãn tăng lãi suất tại cuộc họp chính sách kết thúc ngày 1/5.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ BOJ sẽ duy trì lãi suất hiện tại được bao lâu khi áp lực lạm phát trong nước tiếp tục tăng, dẫn đến cảnh báo từ các thành viên có quan điểm cứng rắn trong ban điều hành.
"Ít nhất thì khả năng tăng lãi suất vào ngày 1/5 gần như bị loại bỏ do nền kinh tế Nhật Bản có thể sẽ chịu tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ", ông Seisaku Kameda, cựu chuyên gia kinh tế trưởng của BOJ, hiện là kinh tế trưởng tại Viện Sompo, nhận định.
“Nhưng tôi không loại trừ khả năng tăng lãi suất vào tháng 6 hoặc tháng 7, vì BOJ đang rơi vào thế khó khi phải cân bằng giữa rủi ro suy giảm tăng trưởng và áp lực lạm phát trong nước,” ông Seisaku Kameda nói thêm.
Phó Thống đốc BOJ, ông Shinichi Uchida, cho biết trước Quốc hội hôm thứ Sáu (4/4) rằng ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục nâng lãi suất nếu nền kinh tế đi đúng hướng dự báo, đồng thời theo dõi chặt chẽ các rủi ro đến từ chính sách thuế.
Lạm phát đã vượt mục tiêu 2% của BOJ gần ba năm liên tiếp, một phần do đồng yên yếu làm tăng chi phí nhập khẩu - trái ngược hoàn toàn với cuộc chiến chống giảm phát kéo dài 25 năm khiến lãi suất Nhật Bản duy trì gần bằng 0.
Lạm phát toàn phần đạt 3,7% trong tháng 2/2025 do giá thực phẩm duy trì ở mức cao, cùng với mức tăng lương ổn định đã thúc đẩy dư luận kêu gọi tiếp tục nâng lãi suất.
Dù BOJ đã ba lần nâng lãi suất dưới thời Thống đốc Kazuo Ueda, mức lãi suất chính sách vẫn chỉ ở 0,5% – thấp hơn nhiều so với Mỹ và Châu Âu. Sau khi điều chỉnh theo lạm phát, chi phí vay của Nhật vẫn ở mức âm sâu.
Tại cuộc họp tháng 3/2025, khi BOJ quyết định giữ nguyên lãi suất, một số thành viên trong ban điều hành đã cảnh báo rằng đà tăng giá thực phẩm có thể kéo dài, và rằng sự bất định từ chính sách của Tổng thống Donald Trump không nên là lý do duy nhất ngăn BOJ hành động quyết liệt trước lạm phát.
“Diễn biến kinh tế và giá cả trong nước vẫn đúng quỹ đạo, vì vậy rất khó để biện minh cho việc không tăng lãi suất vào ngày 1/5,” chuyên gia theo dõi BOJ kỳ cựu Mari Iwashita nhận định.
"Thuế quan của ông Trump cho BOJ một cái cớ để trì hoãn, nhưng tôi tin họ sẽ tiếp tục lộ trình bình thường hóa chính sách và tăng lãi suất khi có cơ hội," bà Mari Iwashita nói thêm.
Theo khảo sát của Reuters vào tháng 3/2025, nhiều nhà phân tích kỳ vọng lần tăng lãi suất tiếp theo của BOJ sẽ diễn ra trong quý III/2025, có khả năng cao là tháng 7. Sau cuộc họp ngày 30/4–1/5, BOJ sẽ tổ chức hai cuộc họp tiếp theo vào tháng 6 và tháng 7.
Báo cáo triển vọng kinh tế theo quý của BOJ, dự kiến công bố sau cuộc họp 1/5, sẽ được theo dõi chặt chẽ để thấy được cách ngân hàng này cân bằng giữa rủi ro từ thuế quan của ông Trump và áp lực giá trong nước.
Trước thềm cuộc họp, ông Ueda dự kiến sẽ tham dự cuộc họp G20 tại Washington, nơi các lãnh đạo tài chính sẽ thảo luận về triển vọng kinh tế toàn cầu trong khuôn khổ cuộc họp thường niên của IMF.
Ngay trong ngày 4/4, ông Ueda cũng phát biểu rằng chính sách thuế của ông Trump nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế Nhật Bản và rằng sự bất định gia tăng buộc BOJ phải cẩn trọng hơn trong điều hành chính sách.
Tuy nhiên, nếu BOJ tỏ ra quá ôn hòa trong định hướng chính sách, điều đó có thể khiến các nhà đầu tư giảm kỳ vọng vào việc tăng lãi suất sớm, dẫn đến việc đồng yên giảm giá trở lại - một kịch bản ngân hàng này không mong muốn vì sẽ làm tăng lạm phát.
Đồng yên đã tăng gần 7% so với đồng USD kể từ đầu năm, khi nhà đầu tư xem nó là tài sản trú ẩn an toàn giữa những bất ổn do ông Trump tạo ra. Hiện tỷ giá đang ở mức 146,10 yên đổi 1 USD, tăng đáng kể so với mức thấp gần 30 năm dưới 160 yên hồi tháng 7/2024.
Tuy nhiên, các mức thuế của Tổng thống Donald Trump có thể giữ lạm phát tại Mỹ ở mức cao, buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không thể cắt giảm lãi suất, và điều này có thể khiến đồng yên tiếp tục suy yếu, theo ông Kazuo Momma - cựu quan chức cấp cao BOJ, hiện là kinh tế trưởng tại Mizuho Research & Technologies.