Trong ngày các lệnh trừng phạt của Mỹ chống lại Iran có hiệu lực, dầu thô Brent giao dịch ở mức 72,68 USD/thùng. Hiện nay, 3 tuần sau đó, dầu Brent giảm xuống 59,59 USD/thùng và Tổng thống Trump tự chúc mừng ông về giá dầu thấp.
Tuần trước Bloomberg đã công bố số lượng mỗi nhà nhập khẩu trong 7 nước miễn trừ được phép tiếp tục nhập khẩu từ Iran và số lượng này cho thấy 7 nước này có thể tiếp tục mua hơn 1 triệu thùng dầu thô từ Iran mỗi ngày cho tới khi việc miễn trừ hết hạn vào năm tới.
Ví dụ với Nhật Bản, một trong các nhà nhập khẩu dầu thô hàng đầu thế giới và một khách hàng lớn của Iran, đã dừng mua dầu thô trước các lệnh trừng phạt để cải thiện cơ hội ghi điểm cho việc miễn trừ. Hiện nay họ đã được miễn trừ, các nhà máy lọc dầu của Nhật Bản vẫn không chắc chắn họ nên khôi phục mua dầu thô của Iran, khiến thắc mắc tại sao họ thậm chí phải nỗ lực để đảm bảo sự miễn trừ nếu họ không sử dụng nó. Tuy nhiên, về mặt lý thuyết, những nhà máy lọc dầu này có thể nhập khẩu khoảng 100.000 thùng dầu thô của Iran mỗi ngày, giảm từ 165.000 thùng/ngày trước khi có các lệnh trừng phạt.
Hàn Quốc là một khách hàng miễn cưỡng khác do liên kết chặt chẽ của họ với Mỹ. Nước này đã được cấp miễn trừ, cho phép họ nhập khẩu dầu thô Iran với mức độ 200.000 thùng/ngày trong giai đoạn 6 tháng, nhưng các nhà máy lọc dầu vẫn chưa khôi phục nhập khẩu. Ấn Độ và Trung Quốc đang nhập khẩu dầu thô của Iran, trước đây ở mức 300.000 thùng/ngày. Trung Quốc được cho phép tiếp tục mua dầu thô của Iran ở mức 360.000 thùng/ngày nhưng cũng có quyền sản xuất từ các mỏ tại Iran, nơi các công ty của Trung Quốc có cổ phần, vì thế họ có thể có nhiều dầu hơn số này.
Ấn Độ là quốc gia cắt giảm lượng dầu thô nhập khẩu từ Iran nhiều nhất và họ cũng là nước có vấn đề lớn nhất tìm kiếm giải pháp hợp lý thay thế dầu thô Iran khi thời gian miễn trừ hết hạn.
Các nhà nhập khẩu khác cũng sẽ phải tìm nguồn dầu thô thay thế có thể cạnh tranh với giá dầu thô Iran. Tehran đang bán dầu thô của họ ở mức trừ lùi để duy trì thị phần. Các nhà sản xuất khác không thể bán với mức giảm giá như vậy. Vì vậy điều gì xảy ra khi việc miễn trừ kết thúc?
Các nhà nhập khẩu sẽ có hai lựa chọn: phá vỡ các lệnh trừng phạt và gây tức giận cho Washington hay chuyển sang dầu thô đắt tiền hơn, thậm chí sẽ đắt hơn tại thời điểm này vì kết thúc miễn trừ sẽ có tác động tới giá cả. Những hóa đơn nhập khẩu béo bở này sẽ không tác động nhiều tới triển vọng tăng trưởng của các nền kinh tế này và chúng ta đã thấy trong tháng trước triển vọng tăng trưởng kinh tế bi quan đã tác động thế nào tới triển vọng nhu cầu dầu và giá, đặc biệt nếu họ lo ngại Ấn Độ và Trung Quốc.
Nguồn: VITIC/https://oilprice.com