Ngay từ đầu năm 2022, các doanh nghiệp lúa gạo đã liên tục đón nhận tin vui khi thị trường hồi phục, dịch bệnh trong nước dần kiểm soát. Điều này giúp giá trị xuất khẩu của ngành lúa gạo tăng trưởng mạnh 45,4% về lượng và tăng 28,2% về trị giá so với tháng 1/2021, đạt lần lượt 505.741 tấn và 246 triệu USD trong tháng 1/2022.
Chuỗi sản xuất dần hoàn thiện, xuất khẩu lúa gạo giữ vững vị thế
Trong các tháng sắp tới, nhiều doanh nghiệp lúa gạo cho biết đang tiếp tục nhận được những đơn hàng giá trị cao với số lượng lớn từ nhà nhập khẩu. “Chúng tôi đã liên tục xuất khẩu các đơn hàng cho đối tác trong 2 tháng đầu năm nay. Từ tháng 3 trở đi, chúng tôi sẽ tiếp tục giao khoảng 15.000 tấn gạo 100% tấm sang thị trường Hàn Quốc với giá 369 USD/tấn, cao hơn mức giá bình quân của Việt Nam đang chào bán khoảng 31 USD/tấn. Ngoài thị trường Hàn Quốc, chúng tôi đã có một số hợp đồng đi các nước EU và Châu Á khác”- ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An cho biết.
Tuy vậy, cũng như các ngành hàng khác, doanh nghiệp lúa gạo, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ đang phải đối mặt với chi phí đầu vào như cước tàu biển, chi phí vận tải nội địa, giá các loại vật tư nông nghiệp như phân bón, thuốc trừ sâu tăng quá mạnh… khiến chi phí sản xuất bị đội lên, ăn mòn vào lợi nhuận. “Việc giá xăng dầu tăng mạnh trong gần 2 tháng đầu năm nay cộng với các chi phí đầu vào như nguyên liệu, cước tàu biển đang ảnh hưởng nặng nề tới hoạt động xuất khẩu của chúng tôi. Bởi lẽ khi giá xăng dầu tăng thì các dịch vụ khác như vận tải trong nước, chi phí nguyên liệu… sẽ lại xu hướng tăng theo, từ đó kéo chi phí sản xuất tăng. Để duy trì sản xuất chúng tôi phải cân đối giảm giá thành hàng hóa ở mức cho phép, đồng thời giảm mua lúa gạo vào thời điểm hiện tại để tránh lỗ”- ông Phan Văn Có - Giám đốc Marketing Công ty TNHH Vrice chia sẻ.
Hoàn thiện chuỗi sản xuất lúa gạo để nâng sức cạnh tranh
Trong bối cảnh đó, theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, các doanh nghiệp lớn đầu ngành sản xuất lúa gạo đã và đang từng bước hoàn thiện chuỗi giá trị của mình để giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị hạt gạo. Cụ thể những doanh nghiệp đầu ngành như Lộc Trời, Tân Long, Vinaseed, Trung An… ngoài đầu tư vùng nguyên liệu theo mô hình hợp tác với người nông dân còn đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ hiện đại vào canh tác lúa nhằm tạo ra cánh đồng thông minh, giúp tăng năng suất và giảm công sức cho người nông dân.
Chẳng hạn với Tập đoàn Tân Long, vào ngày 8/2/2022 đã cùng UBND tỉnh An Giang, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang ký kết thỏa thuận hợp tác về việc phối hợp xây dựng vùng nguyên liệu lúa gạo đạt chuẩn và phát triển liên kết theo chuỗi giá trị trên địa bàn 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang. Theo chia sẻ từ ông Trương Sỹ Bá - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Long, kế hoạch này được đánh giá là cơ hội thuận lợi giúp người trồng lúa đảm bảo được đầu ra nhờ cơ chế nông dân canh tác theo đơn đặt hàng và định hướng thị trường từ doanh nghiệp; giảm chi phí vật tư nông nghiệp đầu vào; ứng dụng đồng bộ công nghệ - khoa học kỹ thuật tạo nên những cánh đồng thông minh và sản phẩm lúa gạo đạt chất lượng tốt nhất nhờ hệ thống xử lý sau thu hoạch hiện đại.
Hay với Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời, vào ngày 9/2 vừa qua ngoài thành lập 2 công ty thành viên đã ký kết mua bán - tài trợ sản xuất 2 triệu tấn lúa trị giá hơn 12 ngàn tỷ đồng trong năm 2022 với các công ty, đại lý nông sản, các ngân hàng. Theo Lộc Trời, đơn hàng 2 triệu tấn lúa và hợp đồng tài trợ 12 ngàn tỷ đồng là minh chứng cho sự tin tưởng của các đối tác trong nước và quốc tế đối với mô hình kinh doanh tổ chức sản xuất quy mô lớn theo đơn hàng của Lộc Trời. Đây cũng là nền tảng để ứng dụng quy trình sản xuất khoa học, giảm lượng giống sử dụng, giảm phân bón - thuốc, quản lý tốt tài nguyên nước, từ đó giảm giá thành, tăng chất lượng, tăng lợi nhuận cho cả nông dân và doanh nghiệp.
Xuất khẩu gạo trong năm 2022 được Hiệp hội Lương thực Việt Nam dự báo vẫn đảm bảo trên 6 triệu tấn. Mục tiêu này đang đi đúng trọng tâm của ngành lúa là giảm sản lượng xuất khẩu và tăng giá trị nhờ vào các chủng loại gạo chất lượng cao, giá cao, giúp tăng kim ngạch xuất khẩu.