Mức tăng này được giải thích là do thu hoạch thấp kỷ lục trong năm nay, trung bình giảm khoảng 50%, do hạn hán nghiêm trọng trong những tháng gần đây ở Bán đảo Iberia cũng như lạm phát tác động lên giá cả, chi phí sản xuất tăng.
Nếu nguồn cung thị trường dường như không bị đe dọa vào lúc này, thì tiêu dùng thực sự sẽ bị ảnh hưởng do khối lượng sản phẩm đưa ra thị trường giảm.
Theo ông Antonio Luque, Chủ tịch Hợp tác xã Dcoop ở Antequera (Malaga), nhà sản xuất dầu ô liu siêu nguyên chất lớn nhất thế giới, thị trường tự điều chỉnh và rõ ràng là nếu có ít dầu hơn thì giá sẽ tăng theo.
Ông dự đoán rằng việc tăng giá sẽ tiếp tục, một cách có kiểm soát, ít nhất là trong 4 đến 5 tháng tới và sự phát triển của cây ô liu sẽ phụ thuộc chủ yếu vào thời tiết. Ông nhấn mạnh: “Ở các vùng sản xuất, ít nhất phải có 600 lít nước mưa mới có thể hy vọng vào một vụ mùa bội thu và như vậy thị trường mới bình thường trở lại”.
Sản lượng dầu ô liu ở Tây Ban Nha giảm từ 1,5 triệu tấn trong mùa trước xuống 800.000 tấn trong năm nay. “Năm ngoái, mỗi tháng có khoảng 140.000 tấn dầu ô liu được bán ra thị trường trong nước và xuất khẩu, trong khi năm nay con số này sẽ không vượt 90.000 tấn. Do đó, mức tiêu thụ sẽ bị ảnh hưởng theo tỷ lệ tương tự, cụ thể là khoảng 30%”, ông Antonio Luque dự đoán và loại trừ mọi nguy cơ thiếu hụt trên thị trường. Ngoài việc mở ra một cuộc tranh luận quốc gia về tài nguyên nước, ông Luque kêu gọi tìm kiếm các cơ chế cho phép dự trữ dầu ô liu trong thời điểm sản xuất dồi dào, đề phòng những vụ mùa thất bát như năm nay, "điều này sẽ tránh được tình trạng bóp méo thị trường hiện tại", ông nói.
Mùa vụ sẽ khó khăn
Các nhà sản xuất nhỏ cáo buộc ngành công nghiệp phải chịu trách nhiệm về việc tăng giá này. “Ngành phân phối phải giảm biên độ kiểm soát của mình để hạn chế những khác biệt này và không góp phần làm tăng chi phí vốn có thể làm giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với các loại dầu. Cristóbal Cano, người đứng đầu ngành ô liu của Hiệp hội nông dân nhỏ Tây Ban Nha, cho biết mùa vụ sẽ khó khăn và điều đó xảy ra với tất cả mọi người, sau khi nhắc lại rằng những người trồng ô liu đã bán hòa vốn trong nhiều năm, ở mức 2,7 euro mỗi kg. Theo ông, rất có thể tình trạng tăng giá sẽ còn tiếp diễn trong những tháng tới. Ông Cristóbal Cano cho biết: "Năm 2023, lượng tiêu thụ dầu ôliu sẽ giảm trên toàn thế giới, bởi sẽ có ít sản phẩm hơn trên thị trường".
Về phần mình, ngành công nghiệp bác bỏ cáo buộc đầu cơ. Giá nguồn không tăng gần 50% kể từ tháng 10 năm ngoái, khi tác động của hạn hán chưa được cảm nhận. Rafal Pico, Chủ tịch của Asoliva, Hiệp hội các nhà xuất khẩu và công nghiệp dầu ô liu của Tây Ban Nha, cho biết: "Chúng tôi đã chờ đợi lâu hơn nữa để thu hồi chi phí. Khi xung đột ở Ukraine nổ ra, giá dầu hướng dương tăng cao khiến nhiều người tiêu dùng chuyển sang dùng dầu ô liu. Mức tiêu thụ sẽ giảm trở lại khi tình hình trở lại bình thường”. Ông Pico cho rằng giá dầu ô liu tăng là do ảnh hưởng của luật chuỗi thức ăn của Tây Ban Nha, cho phép các nhà sản xuất tăng giá ở mức cao hơn chi phí sản xuất.
Vòng xoáy đi lên cũng là mối quan tâm của Bộ trưởng Nông nghiệp Tây Ban Nha, Luis Planas, người trong những tuyên bố gần đây đã lập luận rằng dầu ô liu vẫn là một sản phẩm dễ tiếp cận đối với tầng lớp trung lưu. Ông nhấn mạnh: "Bộ trưởng Planas nhấn mạnh“Giá tại gốc là 5 euro, rất lớn. Nó không nên bị lãng quên. Việc định giá phụ thuộc vào chi phí sản xuất, nhưng ở một mức độ nào đó, còn phụ thuộc vào các quyết định thương mại".

Giá dầu ô liu tăng cao kỷ lục khiến người tiêu dùng nản lòng. Ảnh: Monte Vibiano
*Một thảm họa thực sự
Trong khi đó, việc bắt đầu chiến dịch thu hoạch ô liu đang xác nhận những điềm báo tồi tệ nhất, với sản lượng thậm chí còn thấp hơn so với dự kiến trong đánh giá của Hội đồng Andalusia, nơi dự báo 587.000 tấn dầu được thu hoạch ở Andalusia, tức là ít hơn 49,1% so với vụ mùa trước đó và ít hơn 47,5% so với mức trung bình của năm vụ gần đây nhất.
Francisco Elvira, người đứng đầu bộ phận dịch vụ kỹ thuật tại Cơ quan điều phối các tổ chức nông nghiệp ở Jaén, cho biết: "Những người trồng ô liu đang đối mặt với một thảm họa thực sự. Tại tỉnh này, nơi dẫn đầu thế giới về sản xuất dầu, dự kiến mức giảm trung bình 60% so với năm trước. Người ta thậm chí còn nghi ngờ liệu chúng tôi có thể vượt qua vụ thu hoạch tồi tệ nhất được ghi nhận cho đến nay trong thế kỷ XXI, trong vụ 2012-2013, khi chỉ thu được 142.849 tấn dầu hay không".
Tình hình nghiêm trọng đến mức người ta đã yêu cầu viện trợ khẩn cấp cho những người trồng ô liu. "Hội đồng Andalusia đã tăng ngân sách 21,6% trong năm nay, nhờ quỹ nhà nước và viện trợ châu Âu, phải đưa ra các biện pháp hiệu quả và viện trợ trực tiếp cho nông dân của chúng tôi, nhằm giải quyết một phần các vấn đề như chi phí sản xuất liên tục tăng", Emilio Torres, Thị trưởng của Martos (Jaén), nhấn mạnh tại lễ khai mạc Lễ hội ô liu diễn ra gần đây./.

Nguồn: Hương Giang (P/V TTXVN Tại Bỉ)/BNEWS