Trên thị trường châu Á cho biết nhu cầu gạo tấm từ Trung Quốc tăng cao bất thường trong thời gian qua, đặc biệt là những ngày gần đây, tập trung nhiều nhất vào gạo Ấn Độ và Pakistan.
Phần lớn nhu cầu bất thường này đối với gạo tấm là do chi phí thức ăn chăn nuôi tăng trong bối cảnh lo ngại về nguồn cung: chủ yếu là ngô và một phần là lúa mì. Giá 2 loại ngũ cốc này tăng vọt xuất phát từ căng thẳng gia tăng xung quanh khu vực Biển Đen trong những tuần gần đây, mà đỉnh điểm là việc Nga thực hiện “Chiến dịch đặc biệt” ở Ukraine vào ngày 24/2.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, vì Ukraine là nước xuất khẩu ngô lớn thứ tư thế giới, và Nga là nước xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới – chiếm gần như toàn bộ lượng xuất khẩu của khu vực Biển Đen - Nga và Ukraine chiếm khoảng 29% xuất khẩu lúa mì và 19% xuất khẩu ngô toàn cầu. Xung đột giữa 2 nước này khiến thị trường dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng lương thực trên toàn cầu.
Trong khi đó, giá gạo tấm xuất xứ châu Á cũng bắt đầu tăng theo đà đi lên giá ngô và lúa mì khi người mua chuyển sang dùng gạo tấm. Ví dụ, gạo trắng 100% tấm của Ấn Độ được ngày 28/2 ở mức 310/tấn, FOB, đã tăng 29 USD/tấn kể từ đầu năm.
Các nhà xuất khẩu Ấn Độ cho biết nhu cầu từ khách hàng Trung Quốc "rất mạnh", giữa lúc Ấn Độ cũng đang phải đối mặt với tình trạng nguồn cung gạo tấm hạn chế bởi tỷ lệ gạo nguyên hạt từ vụ Kharif (thu được trong quá trình xay xát) cao hơn dự kiến, trong khi nhu cầu gạo trắng 25% tấm cao hơn 5% tấm và những khó khăn trong việc vận chuyển gạo tấm từ các nhà máy nội địa đến cảng Kakinada.
Các nhà xuất khẩu Pakistan cũng cho biết nhu cầu từ Trung Quốc đối với gạo tấm của họ rất mạnh, trong khi nhu cầu gạo nguyên hạt giảm sút. Có thông tin các nhà máy chế biến thóc chỉ đơn giản là để chiết xuất gạo tấm - thường được coi là một sản phẩm phụ. Một nhà xuất khẩu thậm chí tuyên bố rằng một số nhà máy đang làm vỡ gạo nguyên hạt để thành gạo tấm cung cấp cho các đơn hàng, chủ yếu của khách Trung Quốc. Một số nguồn tin cho biết giá gạo trắng 25% tấm giảm có lúc xuống thấp hơn giá gạo trắng 100% tấm. Theo S&P Global Platts thì giá 2 loại gạo này hôm 28/2 lần đầu tiên trong lịch sử ngang bằng nhau.
Không chỉ từ Trung Quốc, các khách hàng châu Á khác cũng đang có nhu cầu gia tăng đối với gạo tấm.
Thông tin từ Thái Lan cho biết một chuyến tàu chở gạo tấm đã rời Bangkok đi Mỹ hôm 28/2, theo đó khách hàng Mỹ đang tránh không mua gạo Pakistan và Ấn Độ vì lý do dư lượng thuốc trừ sâu, và hợp đồng mua bán này là "bất thường" vì người mua Mỹ trong trường hợp cần thiết thường đáp ứng nhu cầu gạo tấm của mình bằng cách nhập khẩu từ Brazil.
Dự báo nhu cầu gạo tấm làm thức ăn chăn nuôi gần như chắc chắn sẽ tăng hơn nữa trong những tuần tới, khi các chuỗi cung cấp bị cắt đứt.
Theo dữ liệu của Platts, tính đến ngày 28 tháng 2, giá ngô CFR Đông Bắc Á đạt 366 USD/tấn, tăng 42 USD/tấn so với đầu năm 2022 và tăng 71,30 USD/tấn so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, giá lúa mì - chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của con người, hợp đồng kỳ hạn tương lai (lúa mì xay xát trên sàn Matif – Pháp) giao tháng 3/2022 hôm 24/2 tăng 41,75 Eur/tấn lên 328 Eur/tấn.
Cước phí vận chuyển và giá thức ăn chăn nuôi tăng cũng góp phần đẩy nhu cầu gạo tấm tăng lên. Các nước châu Á thường xuất khẩu khối lượng lớn gạo tấm và nhập khẩu khối lượng lớn ngũ cốc thức ăn chăn nuôi, chẳng hạn như Thái Lan và Việt Nam. Điều đó cho thấy triển vọng nhu cầu nội địa đối với gạo tấm tại những thị trường này cũng sẽ gia tăng trong hững tuần tới để đáp ứng nhu cầu thức ăn chăn nuôi. Tác động của những vấn đề hiện tại đối với chênh lệch giá giữa các loại gạo nguyên và tấm, với mức chênh lệch thu hẹp đáng kể trong bối cảnh nhu cầu gạo nguyên gần đây không hoàn toàn rõ ràng. Việt Nam là nước duy nhất không nằm trong xu hướng này, trong khi các nước xuất khẩu lớn khác ở Châu Á đều chứng kiến tỷ lệ chênh lệch giữa gạo trắng 5% và 100% tấm thu hẹp đáng kể.
Việc giá gạo tấm ngang bằng giá gạo nguyên hạt là điều hiếm khi xảy ra, song với tác động từ những diễn biến gần đây ở khu vực Biển Đen dự báo sẽ còn tiếp diễn, có thể việc gạo trắng 25% và 100% tấm của Pakistan ngang giá nhau sẽ còn tái diễn.