Theo báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xung đột tại Ukraine tác động đến nhiều ngành, trong đó có thủy sản. Nga chiếm khoảng 2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Các mặt hàng chủ lực bao gồm tôm chân trắng, cá tra, surimi, cá ngừ, cá chỉ vàng, cá cơm… Năm 2021, xuất khẩu sang Nga đạt 164 triệu USD, tăng 21% so với năm 2020. Việt Nam cũng chiếm khoảng 2% thị phần thủy sản tại Nga.
Theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc trung tâm VASEP.PRO thuộc VASEP, dư địa với thị trường Nga còn nhiều và cơ hội gia tăng xuất khẩu sang thị trường này sẽ khả thi nếu chiến sự không xảy ra.
Bà Lê Hằng cho biết xung đột tại Ukraine khiến nhiều doanh nghiệp Việt xuất khẩu sang Moscow "đứng ngồi không yên", nhiều lô hàng sang Nga buộc phải quay đầu. Giao thương bị đình trệ hoặc phải tạm dừng vì rủi ro thanh toán ngân hàng. Việc tìm kiếm các ngân hàng thay thế không đơn giản và không thể giải quyết trong ngày một ngày hai.
Vị chuyên gia nhân định cước phí vận tải đã cao vì Covid-19 nay thêm chiến sự tại Ukraine nên càng áp lực hơn. Các doanh nghiệp xuất khẩu chật vật vì không đặt được containers xuất hàng và dù có đặt được cũng vẫn luôn lo sợ bị hủy. Thêm vào đó, gánh nặng chi phí và nguyên liệu sắp tới còn lớn hơn nữa khi các tỉnh ven biển đang trong tình trạng hàng loạt tàu cá nằm bờ vì giá xăng dầu quá cao. Tại các địa phương nuôi thủy sản, bà con nông ngư dân cũng đang gồng mình gánh áp lực chi phí vận tải tăng đổ lên giá thức ăn, giá con giống.
Theo báo cáo VASEP, xuất khẩu thủy sản tính đến hết tháng 2 vẫn tăng trưởng với trên 1,5 tỷ USD, tăng 51% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó sang Nga đạt 25,4 triệu USD, tăng 17%. Tuy nhiên, riêng tháng 2, trong khi các thị trường đều tăng 2 đến 3 con số, doanh số sang Nga bị giảm gần 3% dù xung đột xảy ra từ ngày 24/2. Điều đó cho thấy tác động tức thì đối với xuất khẩu sang Nga.
Tuy nhiên, theo bà Lê Hằng, trước những lệnh trừng phạt với thủy sản Nga, các doanh nghiệp Việt Nam cũng có cơ hội giành thị phần của Nga tại các nước nhập khẩu cá thịt trắng như Mỹ, EU… dù cá tra không hoàn toàn thay thế cho cá minh thái, cá tuyết.
Trước tình hình này, bà Lê Hằng dự báo xuất khẩu sang Nga sẽ tiếp tục giảm trong tháng 3 và những tháng tới nếu xung đột Nga – Ukraine không tìm được lời giải. Do vậy, xuất khẩu nói chung khó có thể duy trì được tốc độ tăng trưởng như 2 tháng đầu năm.