Xuất khẩu cá ngừ trong quý cuối năm khó có thể phục hồi

Theo bà Nguyễn Hà, chuyên gia ngành cá ngừ của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam những tháng cuối năm 2025 vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ, tuy nhiên tại một số thị trường đã có sự phục hồi như EU, Mexico, Chile…

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, XK cá ngừ Việt Nam trong 10 tháng năm 2025 đạt 791 triệu USD, giảm nhẹ 4% so với cùng kỳ 2024.

Trong đó, thị trường EU tiếp tục là điểm sáng khi đạt gần 15 triệu USD, tăng 16% trong tháng 10. Trong đó, xuất khẩu cá ngừ sang Hà Lan và Italy tăng trưởng “phi mã” ở mức 3 con số trong tháng qua.

Nhờ đó, tính luỹ kế 10 tháng đầu năm 2025, XK sang thị trường này tăng 4%, đạt gần 175 triệu USD.

Tại khối thị trường CPTPP, XK cá ngừ sang Mexico và Chile cũng đang phục hồi, với mức tăng trưởng khả quan lần lượt là 51% và 16% trong tháng 10. Tuy nhiên, mức tăng trưởng này vẫn chưa đủ để bù đắp cho lượng sụt giảm tại 2 thị trường này trong những tháng trước đó nên tính lũy kế 10 tháng đầu năm XK sang Mexico và Chile đang giảm 4% và 29%.

Đối mặt với nhiều khó khăn, XK cá ngừ sang thị trường Mỹ tiếp tục sụt giảm trong tháng 10. Tính lũy kế 10 tháng năm 2025, dù giảm 8% so với cùng kỳ, nhưng Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam, chiếm hơn 37% tổng kim ngạch, tương đương gần 294 triệu USD.

Theo bà phân tích của bà Nguyễn Hà, xu hướng tiêu dùng thắt chặt và hàng tồn kho cao khiến các nhà nhập khẩu Mỹ vẫn thận trọng trong đơn hàng. Bên cạnh đó, việc các sản phẩm của Việt Nam bị áp mức thuế đối ứng mới cao hơn so với các nước như Thái Lan, Indonesia hay Ecuador cũng đang làm giảm sức cạnh tranh tại thị trường này.

Theo VASEP, XK sang thị trường Canada và Nhật Bản sau một thời gian phục hồi đã sụt giảm trong tháng 10 với mức giảm lần lượt là 4% và 33%.

Cùng với đó, xuất khẩu sang Israel và Nga do những ảnh hưởng từ các cuộc xung đột địa chính trị trong khu vực và biến động tỷ giá đã tác động mạnh tới kim ngạch XK sang 2 thị trường này. XK cá ngừ sang 2 thị trường này gặp khó nên biến động liên tục.

Tuy nhiên, kim ngạch XK trong tháng 10 này đã có những tín hiệu tích cực khi XK sang Nga tăng 23%, còn sang Israel mặc dù vẫn giảm nhưng tốc độ sụt giảm thấp.

Ngược lại, một số thị trường mới nổi như Ai Cập tăng mạnh tới 128%, đạt hơn gần 21 triệu USD. XK sang thị trường này đã liên tục tăng trưởng từ đầu năm và càng về cuối năm càng tăng mạnh. Và nhờ đó, Ai Cập liên tục đã lọt vào top 8 thị trường NK nhiều nhất cá ngừ lớn của Việt Nam trong 2 tháng qua. Điều này phản ánh nỗ lực đa dạng hóa thị trường của doanh nghiệp Việt Nam.

Về cơ cấu sản phẩm, nhóm cá ngừ mã HS 03 (tươi, đông lạnh, khô) giảm nhẹ gần 1%. Trong đó, mặt hàng thịt/loin cá ngừ đông lạnh tăng gần 2%. Ngược lại, nhóm cá ngừ chế biến giảm 7%, chủ yếu do nhu cầu yếu tại Mỹ và Trung Đông.

Điều này cho thấy các doanh nghiệp đang thích ứng tốt hơn với nguồn cung nguyên liệu, đồng thời tận dụng lợi thế ở sản phẩm có giá trị gia tăng.

Đánh giá về xu thế trong những tháng tới, VASEP cho rằng, trên thị trường thế giới, giá cá ngừ nguyên liệu tại Thái Lan – trung tâm chế biến lớn của khu vực – đã có dấu hiệu giảm nhẹ từ tháng 9/2025, giúp các nhà nhập khẩu đẩy mạnh ký hợp đồng mới cho quý 4/2025.

Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh từ Thái Lan, Ecuador và Indonesia vẫn lớn khi các nước này được hưởng mức thuế đối ứng tốt hơn khi xuất khẩu sang Mỹ, và ưu đãi hơn khi XK sang EU.

Trong khi đó, ngành cá ngừ Việt Nam vẫn đang đối mặt nhiều thách thức như: nguồn cung nguyên liệu trong nước chưa ổn định, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu; Chi phí logistics và kiểm soát IUU (khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định) vẫn là gánh nặng cho doanh nghiệp; yêu cầu truy xuất nguồn gốc và chứng nhận bền vững ngày càng khắt khe từ các thị trường cao cấp như EU, Mỹ, Nhật Bản…

Do đó, VASEP dự báo XK cá ngừ trong quý cuối năm sẽ khó có thể phục hồi.