Thông thường các nhà máy lọc dầu của Mỹ và châu Âu đối phó với hàng tồn kho dư thừa trong khu vực bằng cách tăng cường xuất khẩu sang các thị trường nơi lợi nhuận của dầu diesel, xăng và các sản phẩm dầu mỏ khác vẫn mạnh. Tuy nhiên mức độ hoạt động của nhà máy lọc dầu trên toàn cầu cao hơn mức trung bình trong nhiều tháng và việc bổ sung công suất lọc dầu toàn cầu đã để lại các bể chứa từ Houston tới Singapore đầy tới miệng.
Trong khi thị trường dầu thô bị làm khó bởi dư cung toàn cầu trong hai năm qua, dư thừa các sản phẩm dầu mỏ trên toàn cầu là một hiện tượng tương đối mới, là kết quả của các nhà máy lọc dầu tăng cường sản xuất năm ngoái và đầu năm nay do giá dầu rẻ và lợi nhuận khổng lồ.
Hiện nay hầu hết các nhà phân tích và gián đốc điều hành nhà máy lọc dầu cho biết lựa chọn duy nhất của các nhà máy lọc dầu là cắt giảm sản lượng, một quá trình mà một số nhà máy lọc dầu tại Mỹ và châu Âu đã sẵn sàng bắt đầu. Ít nhất trong ngắn hạn điều đó trở lại sẽ làm suy yếu nhu cầu dầu thô.
Dầu thô Brent, chuẩn toàn cầu, đã đạt tới mức cao 6 tháng tại 52,51 USD/thùng trong tháng 6, gây ra nhưng bán tán về sự phục hồi dầu mỏ bền vững, nhưng những lo sợ rằng tồn kho sản phẩm toàn cầu dư thừa sẽ hủy hoại nhu cầu dầu thô giúp đẩy giá trở lại xuống 40 USD/thùng đầu tháng này.
Mark Routt, nhà kinh tế trưởng tại công ty KBC Advanced Technology ở Houston cho biết “trừ khi và cho đến khi tồn kho giảm, chúng ta sẽ không thấy sự tăng giá dầu ổn định”. Ông Routt cho biết ông không dự kiến thị trường này tái cân bằng cho đến giữa năm 2017.
Hôm thứ hai 8/8 giới phân tích tại Morgan Stanley đã lưu ý rằng giá dầu giảm gần đây thực tế đã làm tăng lợi nhuận lọc dầu, khuyến khích các nhà máy sản xuất thêm và trì hoãn cắt giảm sản lượng.
Cho cả năm nay, lợi nhuận lọc dầu là yếu do tồn kho ngày càng tăng, làm lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu thảm hại, như Valero và Marathon Petroleum cùng với các nhà dầu mỏ lớn như ExonMobil và BP. Tồn kho xăng của Mỹ, đã đạt mức cao kỷ lục hồi đầu năm nay, tính đến cuối tuần trước ở mức 238 triệu thùng, cao hơn 5% mức trung bình theo mùa trong 5 năm. Tồn kho của sản phẩm chưng cất tại Mỹ - gồm dầu hỏa, nhiên liệu bay, dầu diesel và các sản phẩm khác – là trên 36% mức trung bình theo mùa 5 năm tại 153 triệu thùng.
Dự trữ sản phẩm dầu mỏ cũng cao tại kho cảng Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (ARA). Xăng lưu trữ độc lập tăng hơn 17% so với một năm trước lên gần mức kỷ lục tại 1,16 triệu tấn, theo PJK International.
Sản phẩm chưng cất lưu trữ tại ARA tăng 2% so với năm trước ở mức 3,27 triệu tấn, với một số thương nhân chứa trong các tàu bên ngoài cảng châu Âu. Tại Đức, thị trường dầu diesel lớn nhất lục địa này, tồn kho của người tiêu dùng trong đầu tháng 7 đứng ở mức cao 7 năm đối với thời điểm này trong năm.
Trong khi đó không có số liệu đánh giá tồn kho nhiên liệu của châu Á, các nguồn tin cho biết số liệu này cũng cao. Tại Singapore, các sản phẩm dầu thô và đã lọc của khu vực này, chủ yếu lưu kho trên bờ ở gần mức cao kỷ lục, với các kho lưu trữ trên tàu đã triển khai để đối phó với dư cung.
Một giám đốc điều hành nhà máy lọc dầu ở Canada cho biết “không ai tiêu thụ dầu thô, học tiêu thụ các sản phẩm”. “Cho đến khi chúng tôi thấy tồn kho giảm xuống, sẽ thực sự khó khăn cho dầu thô để có sự tăng giá mạnh”.
Các nhà phân tích của Goldman Sachs cho biết các nhà máy lọc dầu có thể phản ứng với tình trạng thị trường nhanh hơn các nhà khoan dầu, vì thế việc cắt giảm hoạt động có thể nhanh hơn việc cân bằng nguồn cung cấp sản phẩm dư thừa.
Ông Routt cho biết các nhà máy lọc dầu châu Á gồm Nhật Bản, Hàn Quốc và ngay cả Trung Quốc, tiếp tục xuất khẩu nhiên liệu dư thừa ra nước ngoài bổ sung vào sự dư thừa toàn cầu. Trung Quốc đã báo cáo xuất khẩu sản phẩm dầu đã lọc kỷ lục, dấu hiệu mới nhất của tăng trưởng yếu tại nền kinh tế lớn nhất châu Á.
Ông cho biết các nạn nhân lớn nhất của dư cung toàn cầu sẽ có thể là các nhà máy lọc dầu châu Âu và Nga, những nơi này sẽ bị buộc phải thực hiện cắt giảm sản lượng sâu nhất.
Nguồn: VITIC/Reuters