Xuất khẩu tôm sang Ôxtrâylia tăng trưởng tích cực

Ôxtrâylia có nền kinh tế lớn thứ 12 thế giới và lớn thứ 4 trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, sau Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ.

Ngày càng nhiều người dân Ôxtrâylia coi thủy sản là nguồn dinh dưỡng cần thiết, tuy nhiên, sản lượng thủy sản nội địa ngày càng giảm. Do đó, hiện khoảng 72% thủy sản tiêu thụ tại Ôxtrâylia được NK, chủ yếu từ Niu Dilân và các nước châu Á lân cận. Theo dự đoán, sản xuất nội địa chỉ có thể đáp ứng chưa tới 25% nhu cầu trong nước vào năm 2020.

Việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản ngày càng được chú trọng, do đó, Ôxtrâylia khó có thể duy trì mức tiêu thụ thủy sản hiện nay mà không tăng đáng kể lượng NK. Theo ông Norm Grant, Chủ tịch Hiệp hội các nhà NK Thủy sản Ôxtrâylia, dân số và tiêu thụ đầu người ngày càng tăng, vì vậy trong vòng 10 năm tới nước này sẽ cần NK khoảng 1 triệu tấn thủy sản mỗi năm. Thủy sản NK vào Ôxtrâylia chủ yếu là từ Thái Lan, Việt Nam và Trung Quốc.

Các loài thủy sản được người dân Ôxtrâylia ưa chuộng là tôm, cá hồi Đại Tây Dương, cá tra, cá hoki, cá tuyết, cá chẽm, mực và bạch tuộc.

Quy định ban hành năm 2007 về việc cấm NK tôm nguyên con chưa qua nấu chín đã khiến cho NK sản phẩm này vào Ôxtrâylia giảm. NK các sản phẩm đóng hộp ngày càng tăng, bao gồm các sản phầm từ cá ngừ, cá hồi, tôm và cua.

Thị trường Ôxtrâylia khá chú trọng đến tính cạnh tranh về giá. Tuy nhiên, các nhà XK muốn trụ vững lâu dài tại thị trường này, họ cần chú trọng đến chất lượng và các chứng nhận từ nuôi đến chế biến XK. Người dân Ôxtrâylia có đủ khả năng và cũng sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm chất lượng cao.

Trong nhiều năm qua, Ôxtrâylia luôn nằm trong top 10 thị trường NK tôm hàng đầu của Việt Nam. Năm 2013, XK tôm Việt Nam sang Ôxtrâylia đạt gần 129 triệu USD, tăng 27,5% so với năm 2012, chiếm tới 62,4% tổng giá trị XK thủy sản Việt Nam sang thị trường này. Đây là thị trường tiêu thụ tôm lớn thứ 6 của Việt Nam sau Mỹ, Nhật Bản, EU, Trung Quốc và Hàn Quốc.

Từ đầu năm 2014, NK tôm Việt Nam vào Ôxtrâylia vẫn liên tục tăng trưởng mạnh, đạt trên 47,5 triệu USD trong 4 tháng đầu năm, tăng 79,8% so với cùng kỳ năm 2013.

NK tôm nguyên liệu đông lạnh của Ôxtrâylia tăng trưởng liên tục từ 7,5-37 % trong giai đoạn 2009-2013, đạt trên 232,8 triệu USD năm 2013, tăng 14,9% so với năm 2012 và tăng gần 90% so với năm 2009.

Theo thống kê của Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), năm 2009, Ôxtrâylia NK tôm đông lạnh từ 24 nước trên thế giới, thì đến năm 2013, số lượng các nước cung cấp giảm xuống còn 11.

Ngày càng nhiều người dân chọn tôm đông lạnh NK từ Thái Lan và Việt Nam do giá thấp hơn và chất lượng ngày càng được cải thiện. XK tôm nguyên liệu đông lạnh của Việt Nam sang Ôxtrâylia tăng gần 90% trong vòng 5 năm, từ 23,58 triệu USD năm 2009 lên 44,7 triệu USD năm 2013. Năm 2013, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan trở thành nhà cung cấp tôm nguyên liệu đông lạnh lớn thứ hai của Ôxtrâylia sau Trung Quốc, chiếm 19,2% thị phần.

NK tôm chế biến vào Ôxtrâylia trong giai đoạn 2009-2013 đạt đỉnh vào năm 2011 với 139,2 triệu USD, sau đó giảm dần, chỉ đạt gần 77,9 triệu USD năm 2013, giảm gần 7,9% so với năm trước và giảm mạnh 27,6% so với năm 2009, chủ yếu là do giảm mạnh NK từ Thái Lan (-33,9%; 2013), trong khi NK của Ôxtrâylia từ các nước khác như Việt Nam, Trung Quốc, Malaixia đều tăng so với năm 2012.

5 năm qua, Việt Nam vẫn luôn duy trì là nước cung cấp tôm chế biến lớn nhất cho Ôxtrâylia (ngoại trừ năm 2012, Việt Nam xếp thứ hai sau Thái Lan), Ôxtrâylia đồng thời là nước NK tôm chế biến lớn thứ 3 của Việt Nam. Tuy nhiên, do tình hình chung NK tôm chế biến vào Ôxtrâylia giảm trong giai đoạn 2009-2013, XK của Việt Nam cũng có nhiều biến động.

Cụ thể, XK tôm chế biến của Việt Nam vào Ôxtrâylia giai đoạn này đạt mức cao nhất năm 2010 với trên 60,1 triệu USD, tăng tới 52,7% so với năm 2009. XK năm 2013 chỉ đạt trên 29,6 triệu USD, giảm 24,8% so với năm 2009 nhưng đã bắt đầu phục hồi vàtăng gần 14,5% so với năm trước.

 Hiện nay, số lượng các nước cung cấp tôm chế biến cho Ôxtrâylia giảm mạnh, từ 19 nước năm 2009 xuống chỉ còn 10 nước trong năm 2013.

Ôxtrâylia là thị trường lớn thứ tư NK tôm sú của Việt Nam trong năm 2013. Nhiều thị trường tiêu thụ lớn trên thế giới như Mỹ, Nhật Bản và EU đang diễn ra xu hướng giảm NK tôm sú và tăng mạnh NK tôm chân trắng. Tuy nhiên, XK tôm sú Việt Nam sang Ôxtrâylia năm 2013 vẫn ổn định và duy trì tỷ trọng trên 60%, chỉ giảm 5% so với mức 69% trong năm 2012. Điều này chứng tỏ nhu cầu về tôm sú trên thị trường Ôxtrâylia không có nhiều biến động. Người tiêu dùng Ôxtrâylia thường chuộng loại tôm sú cỡ lớn.

Việt Nam hiện đang dẫn đầu thế giới về sản xuất tôm sú, với sản lượng đạt khoảng 300.000 tấn mỗi năm. Trong khi đó, tại Thái lan và Trung Quốc – hai đối thủ chính của tôm Việt Nam trên thị trường Ôxtrâylia - tôm sú chỉ chiếm 0,4% (2.000 tấn) và 5% (60.000 tấn) trong tổng sản lượng tôm của hai nước này.

Có thể nói, XK tôm sang Ôxtrâylia có nhiều tiềm năng lớn, nhưng các DN XK sẽ phải đối mặt với thách thức lớn là sự cạnh tranh về giá, tạo ra sức ép lớn cho các nhà XK tôm Việt Nam trong bối cảnh chi phí sản xuất tại Việt Nam liên tục tăng. Bên cạnh đó, tôm Việt Nam cũng cần đảm bảo và nâng cao chất lượng để có thể tiếp tục tăng trưởng trên thị trường này.

Nguồn: Vietfish