2 kịch bản xuất khẩu gỗ

Dự kiến, với kịch bản xấu nhất, kim ngạch XK trong các tháng cuối năm 2021 tiếp tục đà giảm như hiện tại do dịch không được kiểm soát hiệu quả, XK cả năm sẽ đạt khoảng 12,69 tỷ USD thay vì khoảng 15 tỷ USD như mục tiêu ban đầu.

Theo báo cáo: “Tác động của đại dịch Covid-19 đến ngành gỗ: Thực trạng 8 tháng đầu năm và kịch bản cho các tháng cuối năm 2021” mà Nhóm nghiên cứu của các Hiệp hội gỗ và Tổ chức Forest Trends vừa công bố, việc giãn cách xã hội để kiểm soát tình hình dịch Covid-19 vừa qua đã khiến các trung tâm chế biến gỗ lớn như Bình Dương, Đồng Nai, TPHCM, Bình Định bị ảnh hưởng nặng nề. Đứt gãy chuỗi cung, suy giảm đơn hàng, cắt giảm lao động, thu hẹp hoặc đóng cửa nhà máy là những biện pháp ứng phó hiện đang được các DN áp dụng.

Ông Trần Lê Huy, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định (FPA) cho biết: Theo báo cáo, nhiều DN cố gắng duy trì sản xuất ở mức 20-50% so với trước thời điểm giãn cách nhằm đáp ứng phần nào yêu cầu của khách hàng và duy trì công việc cho người lao động.

Ở góc độ con số cụ thể, tính toán của Nhóm nghiên cứu từ nguồn dữ liệu XK gỗ của Tổng cục Hải quan cho thấy: Tính chung 7 tháng đầu năm, khi việc giãn cách còn chưa ảnh hưởng nhiều đến sản xuất thì hầu hết các thị trường XK đều tăng trưởng khá khả quan. Luỹ kế 7 tháng, kim ngạch XK tăng 54% so với cùng kỳ năm 2020. Những thị trường lớn đều ghi nhận tăng trưởng XK khá mạnh mẽ như: Mỹ tăng hơn 77%; Trung Quốc tăng gần 25%; EU tăng 34%; Canada tăng gần 49%; Australia tăng gần 26%... so với cùng kỳ 2020.

Tuy nhiên, biện pháp giãn cách xã hội làm co hẹp các hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN trong ngành gỗ. Kim ngạch XK của tháng 7/2021 đạt gần 1,3 tỷ USD, giảm 17,3% so với kim ngạch XK của tháng 6/2021. Trị giá XK giảm sâu ở hầu hết các thị trường. Cụ thể như tại Mỹ, trị giá XK trong tháng 7/2021 giảm 20,3% so với tháng 6/2021; thị trường Trung Quốc giảm 23,4%; EU giảm 19,7%… Ngoài ra, điểm đáng lưu ý là, số lượng các DN trực tiếp tham gia XK cũng giảm. Cụ thể, nguồn số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, số lượng DN tham gia XK trong tháng 7/2021 là 2.006 DN, giảm từ con số 2.119 DN của tháng 6/2021.

Ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Tổ chức Forest Trends nhấn mạnh: “Dịch bệnh tác động tiêu cực tới tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh của DN trong ngành. Các hoạt động giãn cách làm đứt gãy chuỗi cung ứng, nhiều DN phải thu hẹp quy mô sản xuất. Một số DN có các ca nhiễm dịch phải đóng cửa hoàn toàn”.

Khảo sát nhanh tại TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai do Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (HAWA), Hiệp hội chế biến gỗ Bình Dương (BIFA) và Hiệp hội Gỗ và Thủ công mỹ nghệ Đồng Nai (DOWA) thực hiện đối với 265 DN thành viên cho thấy đến hết ngày 18/8/2021, 142/265 DN dừng sản xuất (chiếm 54%); 123/265 DN giảm công suất do áp dụng “3 tại chỗ” (chiếm 46%). Tổng số lao động còn làm việc trong 265 DN là 15.113 người (chiếm 13%).

Về thị trường XK, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá, triển vọng XK gỗ và sản phẩm gỗ từ nay tới cuối năm khá khả quan, bởi các thị trường XK chính như Mỹ và các quốc gia EU đang bắt đầu trong quá trình phục hồi sau dịch Covid-19. Nhu cầu tiêu thụ đồ gỗ sẽ tăng cao đáp ứng cho nhu cầu xây dựng tăng mạnh tại các thị trường này. Tuy nhiên, tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến khó lường tại thị trường trong nước, khiến hoạt động sản xuất và XK của các DN bị đình trệ. Điều này sẽ làm cản trở đà tăng trưởng của ngành gỗ trong thời gian tới.

Dựa trên các con số báo cáo và phân tích thị trường, Nhóm nghiên cứu của các Hiệp hội gỗ và Tổ chức Forest Trends đưa ra 2 kịch bản tăng trưởng XK gỗ những tháng cuối năm 2021.

Ở kịch bản thứ nhất, ông Trần Lê Huy phân tích: Kim ngạch XK quý 3/2021 tiếp tục đà giảm như hiện nay nhưng kim ngạch xuất khẩu quý 4/2021 bắt đầu hồi phục. Dù vậy, mức hồi phục không thể tương đương với kim ngạch so với quý 1/2021 và quý 2/2021 (trước thời điểm áp dụng giãn cách) mà chỉ đạt khoảng 70% so với kim ngạch trung bình của 2 quý này. “Nếu các giả định này là đúng, tổng kim ngạch XK của ngành gỗ năm 2021 đạt khoảng 13,55 tỷ USD”, ông Trần Lê Huy nói.

Với kịch bản thứ hai, Nhóm nghiên cứu đặt ra trường hợp, kim ngạch XK trong các tháng cuối 2021 tiếp tục đà giảm như hiện nay do dịch không được kiểm soát hiệu quả, đà suy giảm kim ngạch XK sẽ tiếp tục kéo dài hết quý 4/2021 với kim ngạch XK của quý 4/2021 chỉ tương đương 70% kim ngạch XK của quý 3/2021. Nếu giả định này xảy ra, kim ngạch XK của cả ngành năm 2021 sẽ đạt khoảng 12,69 tỷ USD.

Dễ thấy, ở cả 2 kịch bản, kim ngạch XK gỗ cả năm nay đều sụt giảm đáng kể so với mục tiêu đặt ra khoảng 15 tỷ USD như ban đầu.

Ông Tô Xuân Phúc nhấn mạnh, điều quan trọng hiện nay đối với các DN là áp dụng các biện pháp kiểm soát rủi ro chặt chẽ nhằm duy trì các hoạt động sản xuất kinh doanh, giữ chân khách hàng, tạo công ăn việc làm cho người lao động, tránh đứt gãy hoàn toàn các đơn hàng, gây rủi ro về thị trường đầu ra sản phẩm trong tương lai. Bên cạnh đó, các DN cần chuẩn bị tâm thế để sẵn sàng sản xuất kinh doanh trở lại với cường độ và hiệu quả cao khi bệnh dịch được kiểm soát.