Nhưng điều đó có thể sắp thay đổi. Theo phân tích mới nhất của Citi, thị trường nhôm đang “mộng du vào mức thâm hụt lớn nhất trong 20 năm”. Ngân hàng này cảnh báo rằng nếu giá không tăng từ mức hiện tại khoảng 2.700 USD/tấn lên trên 3.000 USD/tấn và duy trì tại đó, thế giới có thể đối mặt với tình trạng cạn kiệt nguồn cung nhôm trong tương lai gần.
Trung Quốc, quốc gia sản xuất và tiêu thụ nhôm lớn nhất thế giới, đang đóng vai trò trung tâm trong biến chuyển này. Từ năm 2002 đến 2024, sản lượng nhôm nguyên sinh của Trung Quốc tăng từ 4 triệu lên 43 triệu tấn, chiếm khoảng 60% tổng sản lượng toàn cầu. Mặc dù nhu cầu nội địa tăng mạnh, sự dư thừa vẫn kéo dài, khiến nước này phải đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm bán thành phẩm như thanh, ống và lá nhôm. Năm 2024, lượng xuất khẩu đạt mức kỷ lục 6,7 triệu tấn.
Tuy nhiên, đà tăng trưởng đó đang chạm trần. Bắc Kinh đã quy định công suất tối đa 45 triệu tấn mỗi năm, và theo công ty tư vấn AZ Global, sản lượng tháng 8 vừa qua đã đạt tới 44,5 triệu tấn. Nếu không có sự nới lỏng chính sách, khả năng mở rộng sản xuất của Trung Quốc gần như đã hết. Mô hình thương mại nhôm của quốc gia này vì thế đang phải điều chỉnh: xuất khẩu các sản phẩm chế biến giảm 9% trong bảy tháng đầu năm 2025, trong khi nhập khẩu nhôm nguyên liệu tăng 11%, đạt 1,5 triệu tấn – chủ yếu từ Nga.
Các lệnh trừng phạt đối với kim loại của Nga, đặc biệt là nhôm sản xuất sau tháng 4/2024, khiến khối lượng có thể giao dịch trên LME sụt giảm đáng kể. Điều này làm giảm tính thanh khoản và khiến lượng tồn kho trên sàn giao dịch giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Hiện tổng lượng nhôm lưu trữ trên LME, bao gồm cả hàng đã và chưa được bảo đảm, chỉ còn khoảng 700.000 tấn – thấp hơn nhiều so với hơn 1 triệu tấn cùng kỳ năm ngoái, và giảm mạnh so với hơn 3 triệu tấn cách đây bốn năm.
Trong khi đó, các nguồn cung mới ngoài Trung Quốc chưa thể bù đắp khoảng trống. Tại nhiều quốc gia, chi phí năng lượng cao khiến các nhà máy luyện nhôm phải cắt giảm hoặc dừng hoạt động. South32 – tập đoàn khai khoáng của Úc – đã cảnh báo có thể phải đóng cửa nhà máy luyện nhôm tại Mozambique nếu không đạt được thỏa thuận điện năng mới vào cuối năm sau.
Hy vọng lớn nhất hiện được đặt vào Indonesia, nơi các tập đoàn Trung Quốc đang đẩy mạnh đầu tư vào các nhà máy luyện nhôm trong khuôn khổ chiến lược “chuyển dịch sản xuất ra nước ngoài”. Trên giấy tờ, các dự án này có thể bổ sung thêm khoảng 7 triệu tấn công suất trong nửa cuối thập kỷ này.
Tuy nhiên, Citi đánh giá rằng khả năng này khó thành hiện thực, do các nhà máy mới sẽ phải cạnh tranh gay gắt về nguồn cung năng lượng hoặc tự đầu tư xây dựng nhà máy điện riêng – một bài toán không hề đơn giản trong bối cảnh giá nhôm chưa đủ hấp dẫn. Theo dự báo, đến năm 2030, tổng công suất luyện nhôm của Indonesia có thể chỉ đạt khoảng 2,3 triệu tấn mỗi năm.
Cùng lúc, nhu cầu nhôm toàn cầu đang tăng nhanh nhờ xu hướng chuyển đổi năng lượng. Nhôm là vật liệu chủ chốt trong sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời, tuabin gió, cũng như trong ngành công nghiệp xe điện – những lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ. Sự gia tăng này đẩy thị trường nhôm đến nguy cơ thiếu hụt thực sự, khi nguồn cung bị bó hẹp trong khi nhu cầu cho nền kinh tế xanh ngày càng lớn.
Trong bối cảnh đó, Citi dự báo rằng thị trường nhôm toàn cầu đang đứng trước một chu kỳ tăng giá mới, không chỉ phản ánh chi phí sản xuất mà còn biểu hiện cho sự tái cấu trúc sâu sắc của nền công nghiệp kim loại. Khi kỷ nguyên dư thừa kết thúc, nhôm sẽ không còn là “kim loại nhẹ” dễ kiếm như trước, mà trở thành yếu tố chiến lược trong quá trình chuyển đổi năng lượng của thế giới.