Xuất khẩu thủy sản 11 tháng năm 2023 giảm 19% so với cùng kỳ, cá tra mất vị thế “độc quyền”

Phân tích về từng sản phẩm, VASEP cho biết trong tháng 11/2023, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản chính đều cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, tôm tăng 4%, cá ngừ tăng 26%, cá tra tăng 12%, mực, bạch tuộc tăng 3%, cá biển khác tăng 4%. Riêng xuất khẩu nhuyễn thể có vỏ, kim ngạch vẫn thấp hơn so với cùng kỳ,

Tính tới hết tháng 11 năm 2023, xuất khẩu cá tra đã đạt gần 1,7 tỷ USD, vẫn thấp hơn 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trung bình xuất khẩu cá tra giảm ở các thị trường chính, nhất là Mỹ và Trung Quốc đã kéo giá trị xuất khẩu cá tra xuống thấp hơn so với năm 2022.

Tuy nhiên, xuất khẩu cá tra đang có tín hiệu khả quan hơn ở một số thị trường Trung Quốc, Mexico, Canada, Brazil, Anh… Ngoài sản phẩm chủ lực là cá tra phile, thì các sản phẩm phụ như bong bóng cá tra khô, chả cá tra đang được nhiều thị trường quan tâm như Mỹ, Trung Quốc, Malaysia, Singapore.

Đối với mặt hàng tôm, tính đến tháng 11/2023, xuất khẩu ước đạt 3,15 tỷ USD, giảm 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Phân tích rõ hơn, VASEP cho biết xuất khẩu tôm cũng bị chi phối bởi cạnh tranh về giá trong bối cảnh nguồn cung tôm thế giới dư thừa, giá bán hạ. Xuất khẩu tôm sang hầu hết các thị trường chính đều thấp hơn so với cùng kỳ, trừ một vài thị trường nhỏ như Hongkong và Thụy sỹ tăng 5%, Đài Loan tăng 19%.

“Trung Quốc nhiều khả năng sẽ duy trì xu hướng nhập khẩu mạnh trong quý cuối năm 2023 để bù đắp cho mùa tiêu dùng cao điểm tháng 12, tháng 1 và tháng 2/2024. Đáng chú ý, tại Mỹ, sự gia tăng nhu cầu tiêu dùng sẽ được đáp ứng bởi hàng nhập khẩu từ Mỹ Latinh do chi phí hậu cần thấp hơn. Lạm phát đang giảm ở tất cả các nước lớn ở châu Âu. Tuy nhiên, các thương nhân không muốn bắt đầu mua hàng cho dịp Giáng sinh do nhu cầu đối với các loài giáp xác, bao gồm cả tôm, vẫn yếu”, bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của VASEP phân tích.

Dự báo về tình hình xuất khẩu tôm trong thời gian tới, bà Hằng cho rằng nhu cầu tôm ở Đông Nam Á và Viễn Đông dự kiến sẽ cải thiện vào cuối năm do lễ Giáng sinh, Tết Nguyên đán và Tết Nguyên đán diễn ra từ tháng 12/2023 đến tháng 2/2024. Giá sẽ tăng trong giai đoạn này khi tổng sản lượng thấp theo mùa.

Xuất khẩu cá ngừ 11 tháng năm 2023 đạt khoảng 774 triệu USD, giảm 18% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, so với các mặt hàng khác, cá ngừ có tín hiệu tích cực hơn. Dù xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ vẫn giảm 35%, nhưng nhiều thị trường như EU, Thái Lan, Israel, Mexico, Nga, Hàn Quốc, Phillipin, Nhật Bản đang có xu hướng tăng nhập khẩu cá ngừ Việt Nam. Các sản phẩm loin cá ngừ hấp và cá ngừ đóng hộp có nhu cầu tốt hơn so với cá đông lạnh phile, cắt khúc …

Các loại cá khác, chủ yếu là cá biển tới hết tháng 11/2023 đã mang về doanh số 1,74 tỷ USD, giảm 7% so với cùng kỳ năm 2022. Xuất khẩu mực, bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ, cua ghẹ tới hết tháng 11 vẫn tăng trưởng âm từ 10-13% so với cùng kỳ năm ngoái.

VASEP nhận định hai tháng cuối năm 2022 là giai đoạn xuất khẩu thủy sản lao dốc rơi xuống mức thấp nhất của năm (trừ tháng 2 nghỉ tết Nguyên đán), do vậy dù tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản và một số mặt hàng chủ lực ghi nhận tăng trưởng dương trong tháng 11 năm 2023, nhưng chưa thể hiện xu hướng khả quan, vì so với những tháng trước không có sự đột phá về doanh số.

VIỆT NAM KHÔNG CÒN VỊ THẾ “ĐỘC QUYỀN” VỀ CÁ TRA

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản lượng thủy sản thu hoạch trong tháng 11/2023 ước đạt 836,3 nghìn tấn, tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước. Bao gồm: Cá đạt 582,5 nghìn tấn, tăng 2,5%; tôm đạt 134,7 nghìn tấn, tăng 7,0%; thủy sản khác đạt 119,1 nghìn tấn, tăng 2,4%.

Trong đó, sản lượng thủy sản khai thác trong tháng 11/2023 ước đạt 285,7 nghìn tấn, giảm 0,4% so với cùng kỳ năm trước. Bao gồm: Cá đạt 214,4 nghìn tấn, giảm 0,2%; tôm đạt 13,3 nghìn tấn, tương đương cùng kỳ năm trước; thủy sản khác đạt 58 nghìn tấn, giảm 0,3%.

Sản lượng thủy sản khai thác biển ước đạt 265,2 nghìn tấn, giảm 0,5% so với cùng kỳ năm trước do ảnh hưởng của thời tiết ngư trường không thuận lợi và các tàu đánh bắt đã dần thực hiện nghiêm quy định chống đánh bắt IUU nên sản lượng khai thác giảm.

Sản lượng thủy sản nuôi trồng trong tháng 11/2023 ước đạt 550,6 nghìn tấn, tăng 5,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, cá đạt 368,1 nghìn tấn, tăng 4,2%; tôm đạt 121,4 nghìn tấn, tăng 7,8%.

Sản lượng thu hoạch cá tra trong tháng 11/2023 tiếp tục tăng khá so với cùng kỳ năm trước do bắt đầu vào vụ thu hoạch cuối năm và xuất khẩu sang một số thị trường tăng cao. Sản lượng cá tra trong tháng ước đạt 177,3 nghìn tấn, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước. Việc áp dụng mô hình nuôi tôm thâm canh công nghệ cao, nuôi tôm siêu thâm canh giúp tăng sản lượng. Sản lượng tôm thẻ chân trắng trong tháng ước đạt 88,6 nghìn tấn, tăng 9,0% so với cùng kỳ năm trước; sản lượng tôm sú đạt 24,7 nghìn tấn, tăng 3,8%.

Tính chung 11 tháng năm 2023, tổng sản lượng thủy sản thu hoạch ước đạt 8.473,5 nghìn tấn, tăng 2,2% so với cùng kỳ năm trước. Bao gồm: Cá đạt 6.024,8 nghìn tấn, tăng 1,7%; tôm đạt 1.231,6 nghìn tấn, tăng 5,2%; thủy sản khác đạt 1.217,1 nghìn tấn, tăng 1,8% so với cùng kỳ năm trước.

Cá tra là loài cá đặc trưng và được coi là thương hiệu của Việt Nam, từ năm 2015 trở về trước, sản lượng cá tra nuôi tại Việt Nam luôn chiếm trên 99% sản lượng cá tra nuôi của toàn thế giới. Tuy nhiên, một số quốc gia trên thế giới cũng nhìn thấy tiềm năng này và bắt đầu nuôi con cá tra như Ấn Độ, Indonesia,... Nhiều nước đang đầu tư và mở rộng diện tích nuôi cá tra, đang đe dọa đến vị thế của Việt Nam đối với loài thủy sản này, Việt Nam đã không còn vị thế “độc quyền” về cá tra.

Theo thông tin tại Hội nghị Thị trường Thủy sản Toàn cầu (GSMC) diễn ra mới đây, sản lượng cá tra tại Ấn Độ được ước tính trong năm 2023 đạt khoảng 668 nghìn tấn và dự kiến đạt 695 nghìn tấn trong năm 2024, tăng 5% trong năm sau.

Theo sau đó, Indonesia cũng đang bắt đầu có những kết quả rõ rệt từ việc nuôi cá tra. Nước này ước tính năm 2023 sẽ đạt sản lượng hơn 224 nghìn tấn và dự kiến 2024 con số này có thể lên tới 229 nghìn tấn. Sản lượng cá tra ở Trung Quốc cũng đang tăng đáng kể và đang ở mức 400 nghìn tấn mỗi năm. Bangladesh mặc dù tốc độ tăng trưởng lại trì trệ hơn, tuy nhiên sản lượng thu hoạch ước tính cũng đạt gần 500 nghìn tấn, tăng 1% trong năm nay và năm 2024.

Báo cáo tại Hội nghị Thị trường Thủy sản Toàn cầu (GSMC) nhận định: Năm 2023 được coi là kỉ lục đối với ngành cá tra toàn cầu. Ước tính tổng sản lượng cá tra toàn cầu năm 2023 đạt 3,1 triệu tấn, tăng gần 9% so với 2,9 triệu tấn sản xuất năm 2022.

Dự kiến, năm 2024 sản lượng cá tra toàn cầu sẽ đạt khoảng 3,2 triệu tấn, tăng nhẹ 3% so với năm 2023. Trong đó, Việt Nam đóng vai trò chủ chốt khi sản lượng cá tra năm 2023 chiếm 52% sản lượng toàn cầu. Năm 2024, Việt Nam được dự báo sẽ phục hồi sản lượng và xuất khẩu cá tra với mức tăng trưởng dự kiến là 3%.