Vì sao doanh nghiệp làm ngơ, người mua dài cổ với nhà ở xã hội?

Thủ tục là rào cản lớn nhất

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa gửi báo cáo sơ lược về tình hình và kết quả thực hiện chương trình phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố.

Theo đó, TPHCM đã có thêm nhiều dự án nhà ở xã hội, tuy nhiên còn tồn tại nhiều hạn chế. Trước hết là vấn đề về thủ tục cơ chế chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở xã hội còn rườm rà, qua nhiều tầng nấc, khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

HoREA phân tích, vướng mắc đầu tiên là dự án phải được kiểm toán, do vậy có một số chi phí thực của doanh nghiệp đã bỏ ra nhưng không được tính đủ.

Lợi nhuận định mức cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được tính khoảng 10%, do vậy lợi nhuận thực nhận của doanh nghiệp thực tế thấp hơn, thậm chí có trường hợp bị lỗ;

Việc chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở xã hội phải được cấp tỉnh thông qua, sau đó trình Bộ Xây dựng, Bộ Xây dựng có văn bản chuyển Ngân hàng Nhà nước, sau đó Ngân hàng Nhà nước có văn bản chuyển đến ngân hàng thương mại thì mới xong thủ tục giải quyết cho doanh nghiệp.

Một số doanh nghiệp đã được duyệt dự án nhà ở xã hội nhưng chưa triển khai, điều này khiến đã có trường hợp doanh nghiệp có dự án nhà ở xã hội nhưng xin rút khỏi chương trình.

Trong thời gian qua, có một số dự án nhà ở thương mại chuyển thành dự án nhà ở xã hội do thị trường bất động sản bị khủng hoảng đóng băng, doanh nghiệp xin chuyển đổi để xử lý hàng tồn kho, nợ xấu và để giảm lỗ, cắt lỗ. Nay, thị trường bất động sản đang phục hồi nên khó tiếp tục thu hút doanh nghiệp chuyển dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở xã hội. 

Rào cản khác là thủ tục đối với cá nhân mua nhà. HoREA chỉ rõ, các cá nhân mua nhà ở thương mại (có giá dưới 1,05 tỷ đồng/căn hộ) khó tiếp cận gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng do trước đây Bộ Xây dựng quy định phải chứng minh thu nhập và phải thuộc đối tượng người có thu nhập thấp đô thị.

Vừa qua, Bộ Xây dựng đã cho phép người thu nhập thấp không cần phải chứng minh thu nhập khi mua nhà ở thương mại, nhưng đối tượng mua nhà ở xã hội thì vẫn phải chứng minh thu nhập theo quy định của Nghị định 188/2013/NĐ-CP nên vẫn khó tiếp cận nhà ở xã hội. 

Ngoài ra, việc gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng chỉ có hiệu lực giải ngân trong thời hạn 36 tháng (03 năm) kể từ ngày 01/06/2013 đến hết ngày 31/05/2016 cũng là vấn đề khiến cản trở sự phát triển của thị trường nhà ở xã hội.

Cần giảm bớt thủ tục cho người mua nhà

Từ hiện trạng này, HoREA kiến nghị giảm bớt thủ tục cho doanh nghiệp và người mua nhà. Với doanh nghiệp, HoREA kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các Nghị định thay thế cho phù hợp với thực trạng của thị trường, tập trung ngân sách để giải quyết hai chương trình cụ thể là nhà ở xã hội cho thuê và nhà ở xã hội thuê mua (bán trả góp dài hạn).

Với người mua nhà, HoREA kiến nghị theo quy định hiện nay, thời hạn cho vay của gói tín dụng ưu đãi là 15 năm áp dụng cho cả nhà ở thương mại và nhà ở xã hội. Hiệp hội kiến nghị đối với nhà ở xã hội thì thời hạn cho vay là 20 năm thì hợp lý và phù hợp khả năng tài chính của người mua nhà và thông lệ quốc tế. Ân hạn 3 năm đầu người tiêu dùng chưa phải trả lãi vay và nợ gốc;

HoREA đề nghị bổ sung đối tượng: các cặp vợ chồng mới kết hôn; người mới mua căn nhà đầu tiên; người lao động ngoại tỉnh chưa có hộ khẩu thường trú cũng được vay gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng.

Đồng thời, Chính phủ, Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước cho phép đối tượng mua nhà ở xã hội cũng không phải chứng minh thu nhập vì trên thực tế khi mua nhà ở xã hội thì người mua đã dùng chính căn hộ này để thế chấp cho hợp đồng mua căn nhà này, và dự án nhà ở xã hội hình thành trong tương lai khi chủ đầu tư bán cho người tiêu dùng vẫn phải thực hiện bảo lãnh ngân hàng theo điều 56 Luật Kinh doanh bất động sản…