Thủy sản Việt vào Liên bang Nga: Dễ mà khó

Những tín hiệu lạc quan

Trong bối cảnh căng thẳng quan hệ giữa Mỹ, EU với Nga đang “tăng nhiệt” với những đòn trừng phạt kinh tế nhằm vào Moscow, Chính phủ Nga đã đề ra một loạt lệnh cấm thực phẩm “nhiễm độc” nhập khẩu từ nước ngoài.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường với hơn 140 triệu dân, nước Nga đang hướng tới các đối tác thương mại mới nhằm bù đắp những thiếu hụt đối với các mặt hàng trong danh sách cấm nhập từ một số nước phương Tây.

Cụ thể, trong một diễn biến mới nhất liên quan, Cục Kiểm dịch động thực vật Liên bang Nga (VPSS) vừa qua đã thông báo dỡ bỏ lệnh tạm đình chỉ nhập khẩu thủy sản vào thị trường Nga và Liên minh Hải quan với 7 doanh nghiệp chế biến thủy sản của Việt Nam.

Đây được coi là cơ hội mới cho các nhà XK vào thị trường Nga, trong đó có Việt Nam bởi đây là mặt hàng mà Việt Nam đặc biệt có thế mạnh.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương xung quanh vấn đề này, ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP) - cho biết: Lâu nay thị trường Nga vẫn là một trong những thị trường lớn và rất giàu tiềm năng đối với thủy sản Việt Nam. Có thể thấy, một số mặt hàng như cá tra, tôm rất được người tiêu dùng ưa chuộng tại thị trường này.

Với lợi thế vốn có, nay lại được cấp thêm “giấy thông hành”, thủy sản Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn, đặc biệt trong bối cảnh Nga đang “rộng cửa” đón các thị trường mới như các nước Liên Xô cũ, các nước Mỹ Latinh… để thay thế nguồn hàng từ một số thị trường châu Âu truyền thống. Ông Hòe cũng khuyến nghị các doanh nghiệp cần chủ động tạo bước đột phá mới.

Ông Phạm Quang Niệm – Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nga - cũng đánh giá, đây là thời điểm thuận lợi để Việt Nam đẩy mạnh XK bởi Nga cũng rất quan tâm đến thị trường Việt Nam. Những ngày gần đây, Bộ Nội thương của Moscow đã làm việc với Tham tán Thương mại Việt Nam với mong muốn tạo ra các sân chơi rộng lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam phát triển vào thị trường Nga.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, từ cuối tháng 6/2014, lãnh đạo Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã tổ chức đoàn công tác sang làm việc với VPSS và thông báo đến các doanh nghiệp về việc bổ sung các thông tin khắc phục lỗi theo yêu cầu của VPSS để dỡ bỏ lệnh cấm đối với một số doanh nghiệp thủy sản Việt Nam.

Hiện nay, cục vẫn đang tiếp tục yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện đúng các quy định về an toàn thực phẩm của Việt Nam, Liên bang Nga và Liên minh Hải quan trong chế biến và XK các sản phẩm thủy sản vào các thị trường này. Yêu cầu các trung tâm chất lượng nông lâm thủy sản vùng tăng cường phổ biến và hướng dẫn doanh nghiệp về các quy định an toàn thực phẩm của các bên và XK các sản phẩm thủy sản khối các thị trường nói trên nếu nhận được yêu cầu.

Gỡ vướng để tăng cơ hội

Theo ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký VASEP, hiện chỉ có 7 DN đã được dỡ bỏ lệnh tạm đình chỉ XK thủy sản vào Liên bang Nga (5 DNXK cá tra và 2 DNXK tôm). “Con số này là quá ít trong khi đó đã có nhiều DN thủy sản Việt Nam hội đủ các điều kiện về an toàn thực phẩm, công suất chế biến có thể đáp ứng được yêu cầu của thị trường này”. Để có thể “bắt rễ” và “vững chân” hơn, ngoài sự chung tay nỗ lực của cộng đồng DN thủy sản, cần hơn nữa sự vào cuộc tích cực của các cơ quan chức năng... ông Hòe nhìn nhận.

Theo ông Hòe, không phải DN thủy sản không nắm bắt được những cơ hội XK sang Nga, thậm chí có nhiều DN đã nộp đơn xin cấp phép vào thị trường này từ mấy năm nay nhưng đến giờ vẫn chưa được công nhận đủ điều kiện.

“Một số DN cho biết họ rất mong muốn được tiếp cận nhưng vẫn gặp phải nhiều vướng mắc về thủ tục; chưa rõ phải tuân thủ,

đáp ứng những tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể nào theo quy định của phía Nga. Do đó các cơ quan chức năng, kể cả ở những cấp cao hơn cần tăng cường làm việc, trao đổi với phía bạn nhằm có những tác động mạnh mẽ hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều DN thủy sản có thể XK vào thị trường này”, ông Hòe kiến nghị.

Ông Nguyễn Việt Thắng – Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam - cho rằng, vừa qua, mới chỉ có một số ít DN được tháo dỡ lệnh cấm nhập khẩu trong khi LB Nga đã gia nhập tổ chức Thương mại thế giới (WTO) với cam kết tạo một nền thương mại minh bạch và không đối xử. Do vậy Hiệp hội Cá tra Việt Nam đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tiếp tục cử đoàn đàm phán sang Nga để tháo gỡ vướng mắc cho các DN còn lại có cơ hội tham gia thị trường.

Nâng chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm

Trong văn bản kiến nghị số 99/HHCTVN.14 – VP của Hiệp hội Cá tra Việt Nam gửi Bộ NN&PTNT ngày 20/8/2014 cũng nêu rõ: “Thời gian qua, chỉ có một nhóm các công ty Việt Nam được XK vào Liên bang Nga tạo nên sự phản ứng rất mạnh mẽ từ phía các DN khác trong ngành. Việc Ủy ban Chống độc quyền Liên bang Nga vừa có quyết định xét xử vi phạm Luật chống độc quyền đã gây cản trở việc tiếp cận thị trường hàng hóa sản phẩm phi lê cá tra/ba sa đông lạnh của Việt Nam…”. Vì vậy, Hiệp hội Cá tra Việt Nam kiến nghị Bộ NN&PTNT sớm có kế hoạch cụ thể bảo đảm lợi ích cho tất cả các DN được XK thủy sản vào Liên bang Nga và Liên minh Hải quan. Bộ cũng cần phổ biến quy định hướng dẫn nhập khẩu thủy sản vào các thị trường này nhằm hỗ trợ các DN ngành thủy sản nói chung và ngành cá tra nói riêng. Mặt khác, các DN cũng cần đa dạng hóa sản phẩm, cụ thể như chế biến cá tra phi lê xông khói, vừa tận dụng được diện tích nhà xưởng hiện có, vừa là cơ hội để nâng cao vị thế và chủ động hơn khi tiếp cận thị trường LB Nga”.

Ông Nguyễn Hữu Dũng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP):

Hiện nay cá tra XK sang thị trường Nga vẫn có chất lượng chưa cao, do đó bản thân các DN XK phải nâng chất lượng cá tra lên chứ không thể “à uôm” như cũ. Đồng thời, phải nâng cao chuỗi giá trị cá tra thông qua tăng cường mối liên kết giữa người nuôi và DN chế biến XK để đáp ứng nguồn cung và đơn hàng ổn định.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, 7 tháng đầu năm, XK thủy sản của Việt Nam sang thị trường Nga đạt 36,2 triệu USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2013. Dự báo con số này sẽ tăng mạnh hơn trong nửa cuối năm nay, nhờ việc Nga dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu thủy sản với 7 doanh nghiệp Việt Nam.

Nguồn: Baocongthuong.com.vn