Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU vào cuối năm 2014

VINANET - Ngày 18/11, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) thiết lập để hoàn thiện và ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) vào cuối năm 2014.

Sau vòng đàm phán thứ 5 về FTA được tổ chức tại Hà Nội từ ngày 4-8/11, hai bên bày tỏ cam kết mạnh mẽ để kết thúc thành công đàm phán trước Hội nghị Á – Âu lần thứ 10 (ASEM). Sau các cuộc đàm phán, Nghị viện châu Âu đã tổ chức buổi điều trần lần thứ 2 về FTA tại Bỉ vào ngày 12/11.

Với các cuộc đàm phán về FTA bắt đầu từ tháng 6/2012, đây là lần đầu tiên cả hai bên đã bày tỏ cam kết chính trị rõ ràng cho việc phê chuẩn cuối cùng của FTA.

Tại buổi điều trần FTA tại Bỉ, các trưởng đoàn đàm phán đối với đoàn đại biểu Mauro Petriccione EU đã thông báo, sự đồng thuận đã đạt được về việc tạo ra sân chơi bình đẳng cho các khu vực tư nhân và công cộng, quyền sở hữu trí tuệ, chỉ dẫn địa lý và phát triển bền vững. Petriccione cũng ca ngợi những nỗ lực gần đây của Việt Nam để cải thiện các quy định về đầu tư và thương mại, và đặc trưng các đề xuất FTA như là cửa ngõ của EU để tiếp cận các nước ASEAN khác trong tương lai.

Các nhà lãnh đạo của hai bên cũng lên kế hoạch để đáp ứng trong các cuộc họp bên lề và hội nghị trực tuyến để giải quyết các vấn đề kỹ thuật.

Với kim ngạch song phương đạt gần 30 tỉ USD vào năm 2012, EU hiện tại là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam. Ngược lại, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 5 của EU. Trong nửa đầu năm 2013, thương mại hai chiều giữa Việt nam và EU tăng mạnh, xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng 25% và xuất khẩu của EU sang Việt Nam tăng 20%.

EU cũng đồng ý với kết luận của các cuộc đàm phán FTA với một số các nước khác ASEAN khác bao gồm, Singapore, Thái Lan và Malaysia. EU FTA với Singapore dự kiến sẽ được phê chuẩn vào năm tới và sẽ có hiệu lực vào năm 2015. Thỏa thuận với Thái Lan và Malaysia, tuy nhiên, vẫn còn trong giai đoạn đầu của cuộc đàm phán.

Đề xuất EU – Việt Nam FTA sẽ loại bỏ thuế quan đối với 90% hàng hóa của Việt Nam, và cắt giảm thuế nhập khẩu trung bình 10-20% điểm đối với 10% hàng hóa còn lại – hiện tại ở mức 4,1%. Hiện nay, các nhà xuất khẩu Việt Nam đã phải nộp thuế cao đối với một số mặt hàng nhất định: 10,8% đối với hải sản, 12,4% đối với giày dép, và 11,7% đối với sản phẩm may mặc.

Một số người, trong đó có cựu giám đốc Viện nghiên cứu thương mại Việt Nam, ông Nguyễn Văn Nam, lo ngại các doanh nghiệp trong nước có thể bị tổn hại bởi thỏa thuận.

“Các doanh nghiệp Việt Nam có thể mất trên sân nhà kể từ khi nhiều ngành công nghiệp EU và các sản phẩm dịch vụ có lợi thế cạnh tranh”, ông cho biết.

Theo ông Nam, các ngành công nghiệp có nguy cơ cao bao gồm các nhà sản xuất thịt và thức ăn chăn nuôi.

“Nếu các doanh nghiệp Việt Nam không cải thiện quản lý và công nghệ và cơ cấu lại sản xuất trong 1 hoặc 2 năm tới, nhiều doanh nghiệp trong số họ, chịu áp lực nhập khẩu giá rẻ từ EU, sẽ đối mặt với phá sản”, ông cho biết thêm.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó tổng thư ký của Hiệp hội dệt may Việt Nam cho biết, điều kiện nghiêm ngặt của EU liên quan đến chứng nhận xuất xứ đối với nguyên liệu, có nghĩa là nhiều doanh nghiệp trong nước sẽ không thể sử dụng mức giảm thuế nêu trong FTA. Theo ông Tuấn, sự phụ thuộc của ngành công nghiệp dệt may đối với nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan và Hàn Quốc ngăn chặn các nhà sản xuát đáp ứng quy định của EU, xuất khẩu được làm từ các nguyên liệu trong nước.

“Một số doanh nghiệp Việt Nam có thể hoàn thành chu kỳ kinh doanh từ thiết kế và sản xuất sản phẩm, đến xuất khẩu”, ông lập luận.

Tương tự, 70% xuất khẩu ngành công nghiệp giày dép Việt Nam cũng phụ thuộc vào hợp đồng gia công.

Mặc dù có những lời chỉ trích, một nghiên cứu gần đây bởi Chương trình hỗ trợ thương mại đa phương của EU (Mutrap) ước tính rằng, đề xuất FTA sẽ tăng cường xuất khẩu các sản phẩm chủ yếu của Việt Nam sang EU thêm 10-20%.

Thứ tư tuần trước (13/11), một phái đoàn của Cộng đồng châu Âu do ông Antonio Tajani, phó chủ tịch của Ủy ban châu Âu, tăng cường hơn nữa mối quan hệ châu Âu với Việt Nam về kinh tế, thương mại, đầu tư và du lịch.

Thủ tướng Việt Nam, Nguyễn Tấn Dũng đã gặp gỡ đoàn đại biểu bao gồm các quan chức EU và các đại diện từ 40 doanh nghiệp châu Âu và các cơ quan truyền thông.

“Việt Nam hy vọng sẽ bắt tay với EU về mọi mặt, cụ thể kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch và nguồn vốn ODA”, ông cho biết.

Ông cũng kêu gọi EU công nhận nền kinh tế thị trường của Việt Nam, sớm phê chuẩn quan hệ đối tác Việt Nam – EU và hiệp định hợp tác (PCA) và việc ký kết FTA.