Trước tình hình trên, ngày 23/10/2020, Văn phòng Chính phủ đã ra văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá.
Theo đó, Thủ tướng đã yêu cầu các bộ, ngành quyết liệt tăng cường kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn nhập lậu, đồng thời xử lý nghiêm các đường dây, ổ nhóm, các đối tượng đầu nậu, buôn bán thuốc lá nhập lậu theo quy định của pháp luật hình sự.
Thủ tướng Chính phủ giao các Bộ: Tài chính, Công Thương, Công an, Quốc phòng, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nhất là các tuyến, khu vực biên giới, cửa khẩu, địa bàn trọng điểm) chỉ đạo các lực lượng chức năng phối hợp chặt chẽ, tăng cường quản lý, tuần tra, kiểm soát, ngăn chặn việc nhập lậu, tàng trữ, vận chuyển và kinh doanh trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng; xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ.
Bên cạnh đó Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan thông tin, báo chí đẩy mạnh công tác tuyên truyền tác hại của thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng nhập lậu và thuốc lá giả đối với sức khỏe cộng đồng.
Trong thời gian qua, các cơ quan báo chí truyền thông tham gia tích cực vào hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, góp phần đẩy mạnh việc thông tin, tuyên truyền về tác hại của thuốc lá tới cộng đồng; phản ánh chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá; góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân về phòng, chống tác hại của thuốc lá trên mọi phương tiện, thể loại và hình thức.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương khẩn trương đề xuất chính sách quản lý đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2020.
Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 quốc gia theo dõi, đôn đốc Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương và các lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá; kịp thời đề xuất Trưởng Ban chỉ đạo 389 quốc gia khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá; đồng thời, đề xuất xem xét, có hình thức xử lý tập thể, cá nhân thiếu trách nhiệm để xảy ra tình trạng buôn lậu thuốc lá diễn ra phức tạp trên địa bàn.
Thủ tướng đề nghị Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các lực lượng chức năng trong việc thực hiện Quyết định số 2371/QĐ-TTg ngày 26/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện tiêu hủy thuốc lá nhập lậu bị tịch thu; kịp thời trao đổi, cung cấp thông tin về các tổ chức, cá nhân có hành vi buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá nhập lậu….
Để tăng cường chế tài với hoạt động buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá lậu, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Theo đó, từ ngày 15/10, người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao, sẽ bị phạt tiền theo quy định (Điều 8, Nghị định 98/2020/NĐ-CP). Như vậy, dù chỉ buôn bán 1 bao thuốc lá điếu nhập lậu, người bán đã có khả năng bị xử phạt tới 3 triệu đồng.
Cụ thể: Điều 8, Nghị định 98/2020/NĐ-CP đã quy định rõ các mức xử phạt: thấp nhất là phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với việc buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao (1 bao = 20 điếu, đối với thuốc lá xì gà và các dạng thuốc lá thành phẩm khác nhập lậu được quy đổi 20g = 1 bao). Mức phạt cao nhất là phạt tiền từ 90.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (trong trường hợp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự) đối với các hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.500 bao trở lên.
Việc áp dụng hình thức phạt tiền với hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận dù chỉ 1 bao thuốc lá điếu nhập lậu, thay cho hình thức cảnh cáo được quy định trước đây, cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong công tác chống thuốc lá điếu nhập lậu, đồng thời cảnh báo các cửa hàng bán lẻ và người tiêu dùng không tiếp tay cho thuốc lá điếu nhập lậu.
Ph. Thúy