Giải pháp bình ổn thị trường phân bón

Bộ Công thương cho biết, hiện cả nước có gần 300 công ty, xí nghiệp và nhà máy sản xuất phân bón, nhưng mới đáp ứng được 50% nhu cầu phân urê, 75% phân lân; các loại phân bón như DAP, SA, kali vẫn phải nhập khẩu. Trung Quốc là quốc gia cung cấp 1/4 nguyên liệu sản xuất phân bón trên thị trường thế giới và cũng là nguồn cung phân urê lớn cho Việt Nam vừa tăng thuế xuất khẩu phân bón từ 35% lên 135% đã tác động đến nhiều thị trường khu vực.

Vì thế giá urê trên thị trường thế giới tăng bình quân từ 255 USD lên 770 USD/tấn, các loại phân bón khác như DAP, kali đều tăng giá từ 326,1% đến 397,5% so với cùng kỳ năm trước. Hiện, giá bán lẻ super lân trong nước đã tăng tới 99,6%, phân hữu cơ tăng 30,8%, phân urê tăng 76% và NPK tăng 184% so với đầu năm.

Vụ hè thu năm nay cả nước cần khoảng 400.000 tấn urê và 2 triệu tấn phân bón các loại; nhưng nguồn cung trong nước không đủ, nên phải nhập khẩu. Từ nay đến năm 2010, mỗi năm Việt Nam vẫn phải nhập khẩu hơn 500.000 tấn phân bón các loại, việc nhập khẩu chỉ có khả năng chấm dứt vào năm 2020 khi các nhà máy sản xuất phân bón lớn trong nước đi vào hoạt động ổn định.

FVA đã đề xuất các giải pháp và kiến nghị Chính phủ cần có kế hoạch dài hạn nhập khẩu phân urê hạt đến năm 2010. Mặt hàng này đang phải nhập 50% (820.000-830.000 tấn) chủ yếu qua đường tiểu ngạch, nếu con đường này bị trục trặc sẽ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, FVA cũng kiến nghị ưu tiên đầu tư liên doanh, hoặc tư nhân hóa phát triển phân lân nung chảy do mỗi năm nhu cầu về phân lân nung chảy ở nước ta lên đến 1,2-1,5 triệu tấn, nhưng sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được 550.000 tấn.

Theo FVA, phải tăng cường cải tiến, đổi mới công nghệ đẩy mạnh sản xuất NPK chất lượng cao để thay thế một phần DAP nhập khẩu. Nếu sản xuất nội địa bảo đảm được 2 mặt hàng này sẽ hạn chế tình trạng nhập siêu. Tổng Công ty Vật tư nông nghiệp cần chủ động tìm thị trường liên hệ với đối tác nước ngoài để nhập khẩu phân bón với giá thấp hơn giá trong nước, góp phần bình ổn giá.

Lãnh đạo Tổng Công ty cho biết, thời gian tới, nước ta sẽ chủ động được đạm urê phục vụ nông nghiệp, chỉ còn nhập khẩu phân kali và DAP, đơn vị sẽ chuyển hướng kinh doanh đa ngành. Bên cạnh đó, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính, các cơ quan chính sách cần nghiên cứu tình hình sản xuất phân urê ở Tổng Công ty phân bón và hóa chất dầu khí trong việc ưu đãi giá khí; chỉ đạo các bộ, các địa phương thực hiện Chỉ thị số 644/TTg của Thủ tướng Chính phủ về quản lý sản xuất phân bón hữu cơ, phân đặc chủng cho từng loại cây, phân bón chuyên dùng cho mùa rét, phân chuyên cho đất khô hạn và thích hợp cho từng vùng đất.

Ngoài ra cần đẩy nhanh tiến độ các dự án phân bón lớn như Nhà máy DAP Đình Vũ (Hải Phòng), đạm - than Ninh Bình, mở rộng nhà máy đạm Hà Bắc, nhà máy super lân tại Lào Cai để sớm có sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường.