Nhiều giải pháp được Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, ngành nhằm giúp ngành mía đường vượt qua khó khăn trong niên vụ mới do khủng hoảng thừa, không tiêu thụ được và giá giảm mạnh.
Theo kiến nghị mới đây của VSSA, đường sản xuất trong nước đang dư thừa, cộng với đường nhập lậu chưa kiểm soát được, vụ ép mới lại bắt đầu… gây ra tình trạng cung vượt cầu với tỉ trọng khá lớn.
Dự báo của Cục Chế biến Thương mại nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ NN&PTNT) cho thấy vụ sản xuất 2012 - 2013 dự kiến lượng đường sản xuất trong cả nước là trên 1,5 triệu tấn, nếu cộng với lượng đường đã cho nhập khẩu theo hạn ngạch cam kết WTO 70.000 tấn và lượng tồn kho 178.100 tấn (tại thời điểm 15-8-2012) thì tổng lượng đường có vụ 2012-2013 là 1.748.100 tấn. Với mức tiêu thụ của vụ 2012-2013 dự báo tương đương vụ 2011-2012 thì vụ này đường thừa khoảng trên 400.000 tấn.
Trên thị trường, giá đường hiện giảm còn 76% so cùng kỳ năm trước, một số doanh nghiệp (DN) đường đang trong tình trạng lỗ nặng, tồn kho lớn. Do giá đường sản xuất trong nước chưa thể cạnh tranh với giá đường giao dịch thương mại thế giới nên việc xuất khẩu đường không thể thực hiện.
Trước thực trạng này, Hiệp hội Mía đường kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xử lý một số vấn đề cấp bách như triệt để chống buôn lậu đường. Hiệp hội sẵn sàng đóng góp kinh phí và hợp tác. Chi phí này xin được hạch toán vào giá thành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Ngoài ra, kiến nghị bổ sung mặt hàng đường ăn vào danh mục các mặt hàng cấm và tạm ngừng tạm nhập- tái xuất, chuyển khẩu và gửi kho ngoại quan. Đối với đường thô và đường trắng tạm nhập để sản xuất ra đường tinh luyện xuất khẩu và chế biến hàng xuất khẩu, đề nghị quản lý chặt về lượng và thời điểm, thời hạn cho việc nhập - xuất để tránh việc lợi dụng dẫn đến gian lận thương mại.
Hiệp hội cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành bãi bỏ các chính sách có liên quan đến việc khuyến khích nhập khẩu đường và giữ nguyên mức thuế nhập khẩu theo cam kết WTO đối với mặt hàng đường ăn các loại. Đồng thời cho phép sản phẩm đường được xuất khẩu tiểu ngạch qua cửa khẩu phụ và lối mở biên giới mà không cần giấy phép.
VSSA cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho áp dụng cơ chế đấu thầu quota nhập khẩu như nhiều nước trên thế giới áp dụng, khoản thu từ chênh lệch giá này sẽ thu về cho ngân sách Nhà nước. Không phân bổ quota theo đơn xin của một số DN như trước nay vẫn làm.
Bên cạnh đó, hiện việc nhập khẩu các loại chất ngọt khác như đường saccharose và mật rỉ đường không được kiểm soát mà cho nhập khẩu tự do và thuế suất nhập khẩu hầu hết là 0% cũng là vấn đề tham gia gây khó khăn cho ngành mía đường. Đồng thời để bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, việc nhập chất ngọt hóa học thay thế đường cần được hạn chế.
VSSA kiến nghị các mặt hàng mật rỉ đường, các chất ngọt thay thế đường cần được kiểm soát nhập khẩu có điều kiện, xét lượng hạn ngạch và thuế suất nhập khẩu với mật rỉ đường và thuế đặc biệt đối với chất ngọt hóa học thay thế đường.