Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, năm 2021, Việt Nam xuất khẩu 2,46 triệu tấn, ứng với kim ngạch 1,25 tỷ USD, tăng 10,87% về lượng và 18,63% về giá trị so với năm 2020. Tính đến hết tháng 6 năm 2022, Việt Nam xuất khẩu 1,62 triệu tấn gạo sang nước này, thu về 759,10 triệu USD, tăng 48,64% về lượng và 30,92% về giá trị.
Gạo xuất khẩu sang Philippines chủ yếu là goại trắng phẩm cấp thường, độ tấm từ 20-25%, cạnh tranh chủ yếu về giá. Theo số liệu của Trung tâm thương mại quốc tế, năm 2021, Philipines nhập khẩu 3 mặt hàng gạo chính của Việt Nam là HS 100630, 100640 và 100610, trong đó mã HS 100630 đứng đầu về kim ngạch, đạt 931,23 triệu USD chiếm 86% tổng nhập khẩu gạo của Philippines.
3 mặt hàng gạo của Việt Nam xuất khẩu sang Philippines năm 2021
Mã HS Mô tả hàng hoá Khối lượng (tấn) Kim ngạch (nghìn USD) Tăng trưởng về kim ngạch giai đoạn 2017-2021(%) Chiếm % tổng kim ngạch nhập khẩu gạo của Philippines
HS 100630 Gạo đã xát toàn bộ hoặc sơ bộ, đã hoặc chưa được đánh bóng hoặc hồ 2440123 931233 59 % 86%
HS 100640 Gạo tấm 76676 25840 347% 83%
HS 100610 Thóc 263 650 -56% 1%
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ước tính trong niên vụ 2022-2023, Philippines sẽ tiêu thụ 15,35 triệu tấn, tăng so với ước tính 15,2 triệu tấn trong niên vụ 2021-2022. Tuy nhiên, chính phủ Philippines mới đây thông báo, để kiềm chế lạm phát, quốc gia này đã quyết định kéo dài việc giảm thuế suất nhập khẩu gạo đối với các quốc gia bên ngoài Đông Nám Á với mức thuế suất 35% (so với mức trước đó là 40-50%) đến hết năm 2022. Để nắm bắt cơ hội này, doanh nghiệp gạo Việt Nam cần tăng cường hợp tác, liên kết với các hợp tác xã và hộ nông dân sản xuất lớn tại các vùng sản xuất lúa gạo trọng điểm, giảm tối đa khâu trung gian ở cả đầu vào và đầu ra để hỗ trợ giảm giá thành, từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho gạo Việt Nam xuất khẩu.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam cần chủ động tìm hiểu và tuân thủ nghiêm túc các quy định của Philippines về nhập khẩu gạo. Trong đó, đặc biệt chú ý đến các quy định về khai báo hải quan trung thực; đồng thời, chỉ đàm phán và ký kết hợp đồng với những thương nhân Philippines đã được Bộ Nông nghiệp Philippines cấp phép.
Cuối cùng, Doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi sát tình hình điều chỉnh giảm thuế của Philippines, đánh giá đầy đủ các rủi ro chính sách để xây dựng phương án giao dịch, ký kết và thực hiện hợp đồng phù hợp.