FPTS: 5 nhóm doanh nghiệp hưởng lợi khi tham gia thị trường phát điện cạnh tranh

5 nhóm doanh nghiệp được hưởng lợi

Theo FPTS, các doanh nghiệp được hưởng lợi từ VCGM sẽ là các doanh nghiệp có chiến lược chào giá tốt để gia tăng lợi nhuận cho mình. FPTS khẳng định, sau một thời gian VCGM đi vào vận hành, có 5 nhóm doanh nghiệp được hưởng lợi, gồm: (1) Các nhà máy thủy điện; (2) Các nhà máy điện cũ; (3) Các nhà máy điện có chi phí sản xuất thấp; (4) Các nhà máy điện ở miền Nam và (5) Các nhà máy thủy điện có hồ chứa điều tiết năm.

Đối với các nhà máy thủy điện, FPTS đánh giá có lợi thế hơn so với các nhà máy nhiệt điện bởi thủy điện không có chi phí nhiên liệu giúp giá thành sản xuất thủy điện thấp hơn. Do đó, các doanh nghiệp thủy điện có thể chào giá thấp hơn so với nhiệt điện.

Đối với các nhà mát điện cũ, lợi thế nằm ở các loại chi phí phát điện đã giảm khiến giá thành sản xuất thấp hơn so với các nhà máy điện mới.  Theo cơ chế đàm phán giá PPA mới, điều này dẫn đến đa phần giá Pc (giá phân phối) của các nhà máy điện cũ sẽ thấp hơn so với các nhà máy điện mới, giúp các doanh nghiệp này có thể chào giá Pc cạnh tranh hơn để thu được nhiều lợi nhuận hơn từ VCGM.

Đối với các nhà máy điện có chi phí sản xuất thấp cũng tương tự như 02 trường hợp trên, các nhà máy điện, kể cả nhiệt điện, có chi phí sản xuất thấp sẽ có nhiều cơ hội hơn khi tham gia VCGM.

Đối với các nhà máy điện ở miền Nam, đây là khu vực chiếm đến 50% tổng tiêu thụ điện cả nước, trong khi công suất đường dây truyền tải điện có hạn, do đó các nhà máy điện ở miền Nam thường được ưu tiên huy động trước nhằm đảm bảo cung ứng điện cho khu vực này, đặc biệt vào mùa khô, các nhà máy nhiệt điện ở phía nam có thể chào giá rất cao (các nhà máy thủy điện chưa có nhiều nước để chào bán) để gia tăng lợi nhuận.

Đối với các nhà máy thủy điện có hồ chứa điều tiết năm, đây là điểm lợi thế của các nhà máy này khi có khả năng tích trữ nước để chào bán điện vào mùa khô (giá bán điện trên thị trường vào mùa khô cao hơn so với mùa mưa), nhờ đó có lợi thế hơn về giá bán. Đối với các nhà máy thủy điện có hồ chứa nhỏ, vào mùa khô các nhà máy này thường không có nước để huy động sản lượng cao. Còn vào mùa mưa, khi nước về nhiều, các nhà máy này buộc phải chào bán (giá bán trên thị trường vào mùa mưa thấp) do không có khả năng tích trữ nước lâu dài.

Tuy nhiên, theo FPTS, VCGM ra mắt và vận hành nhưng ngành điện về cơ bản vẫn độc quyền. Một trong những điều kiện quan trọng nhất để có thể phá vỡ thế độc quyền ngành và xây dựng một thị trường điện cạnh tranh hoàn chỉnh, minh bạch, đó là việc tách đơn vị điều hành HTĐ Quốc gia (NLDC) và đơn vị trung gian mua bán điện (EPTC) ra khỏi EVN. 

11 nhà máy tham gia thị trường phát điện cạnh tranh

Trong số 21 nhà máy điện niêm yết, FPTS thống kê có 11 nhà máy đã tham gia thị trường phát điện cạnh tranh gồm Phả Lại 1 & 2 (PPC), Thác Bà (TBC), A Lưới (CHP), Vĩnh Sơn, Sông Hinh (VSH), Krong Hnang (SBA), Thác Mơ (TMP), Đa Dâng 2 (SHP), Nhơn Trạch 2(NT2). Nhà máy Đa M’bri của SHP chỉ mới bắt đầu tham gia VCGM từ năm 2015. 

Cũng theo thống kê của FPTS, trong 2 nhà máy nhiệt điện lớn niêm yết, chỉ có NT2 hiện đang hưởng lợi trên VCGM (năm 2014 doanh thu tăng thêm khoảng 148 tỷ đồng nhờ VCGM). Tuy nhiên, triển vọng cạnh tranh của nhóm này có thể sẽ gặp những thách thức trong tương lai khi chi phí của các nhà máy này tăng theo lộ trình tăng giá nhiên liệu. 

Khổng Chiêm